Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął wątpliwości dotyczące zgodności z Konstytucją art. 1 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 5 ust. 5 i art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, dalej jako Karta). Wniosek o zbadanie konstytucyjności wymienionych przypisów zgłosiła Rada Gminy Stoszowice. Zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy stosowanie przepisów Karty jedynie do nauczycieli zatrudnionych w publicznych placówkach oświatowych narusza zasadę równości wobec prawa wyrażoną w art. 32 Konstytucji. Ponadto we wniosku podniesiono, iż konieczność stosowania przepisów Karty przy ustalaniu zasad wynagradzania nauczycieli godzi w zasadę samodzielności jednostek samorządu terytorialnego (art. 16 Konstytucji RP ). Zmusza je bowiem do stosowania odgórnych regulacji przy wykonywania zadań własnych, a także powoduje niekorzystny wynik finansowy, gdyż nie zostaje zachowana zasada proporcjonalności udziału w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających zadań (art. 167 ust. 1 Konstytucji RP ).

Trybunał żadnego z wymienionych przepisów nie uznał za niezgodny z Konstytucją .

W opinii Trybunału gmina nie jest uprawniona do wnioskowania „w sprawie konstytucyjności regulacji przewidujących lepsze, w jej ocenie, traktowanie pracowników pedagogicznych zatrudnionych w publicznych placówkach oświatowych względem pracowników dydaktycznych zatrudnionych w palcówkach niepublicznych”. Ponadto nie można mówić o naruszeniu zasady równości wobec prawa, gdyż porównywać należy sytuację podmiotów prowadzących szkoły i inne placówki oświatowe (osób fizycznych, prawnych i jednostek samorządu terytorialnego), a nie zatrudnianych. Pomiędzy owymi podmiotami nie występuje cecha podobieństwa, co jest warunkiem stosowania art. 32 Konstytucji RP .

Nie można również mówić o naruszeniu zasady samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Nie jest to bowiem wartość absolutna i nie podlegająca ograniczeniom, wręcz przeciwnie – interpretując art. 16 ust. 2 Konstytucji RP należy dopuścić doprecyzowanie zadań w drodze ustawy. Temu służy właśnie Karta mająca zapewnić „powszechność oświaty publicznej, niemożliwą bez oparcia jej na jednolitych zasadach, w tym także w zakresie wynagradzania nauczycieli”.

Trybunał nie uznał za uzasadniony zarzut zachwiania proporcji między ilością powierzonych jednostkom zadań a wysokością środków przekazanych na ich realizację (art. 167 ust. 1 Konstytucji RP ), gdyż wnioskodawca nie przedstawił dostatecznych dowodów na poparcie swojego twierdzenia. Za niezasadny uznano również zarzut naruszenia art. 166 ust. 1 Konstytucji RP przez zaspokajanie potrzeb tylko jednej grupy zawodowej. Według Trybunału „jednolite zasady wynagradzania nauczycieli są (…) jednym ze środków do realizacji (…) zadania (oświatowego – przyp. red.), gwarantującym odpowiedni poziom nauczania i możliwie równy dostęp do oświaty mieszkańców gminy(…)”.

Wyrok wszedł w życie 1 lipca 2010 r., po publikacji w Dz. U. Nr 117, poz. 789, sygn. K29/07.


Na podstawie: komunikat prasowy po rozprawie dotyczącej zasad zatrudniania nauczycieli, K29/07, www.trybunal.gov.pl

Przydatne materiały:
 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)