Pytanie:
Jakie możliwości działania ma starosta w przypadku, gdy zakład działa na danym terenie bez wymaganej decyzji środowiskowej, pozwoleń wodnoprawnych oraz zmiany sposobu użytkowania nieruchomości?

Odpowiedź:
Starosta nie jest organem właściwym do ścigania wykroczeń. Nie jest również organem właściwym do nakładania opłat podwyższonych za korzystanie ze środowiska bez wymaganego prawem pozwolenia, zgodnie z art. 292 pkt 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1232) - dalej p.o.ś. Zatem w przypadku stwierdzenia, że przedsiębiorca prowadzi działalność bez prawem wymaganej decyzji – pozwolenia wodnoprawnego - powinien zawiadomić organy Policji w związku z wykroczeniem, o którym mowa w art. 192 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 469) - dalej pr. wod. Natomiast, do odprowadzania ścieków bez pozwolenia wodnoprawnego nie ma zastosowania art. 192 pr. wod. (na mocy ust. 3 tego przepisu), gdyż w tym przypadku mają zastosowanie przepisy p.o.ś., a postępowanie w tej sprawie powinien prowadzić WIOŚ. Zatem w przypadku wprowadzania ścieków do środowiska starosta powinien zawiadomić WIOŚ. Za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi przedsiębiorca zapłaci opłaty podwyższone o 500% za korzystanie ze środowiska bez wymaganego prawem pozwolenia, zgodnie z art. 292 pkt 2 p.o.ś.

W przypadku zaś zmiany sposobu przeznaczenia obiektu lub jego części bez zgłoszenia właściwy jest organ nadzoru budowlanego. Zgłoszenie jest wymagane na podstawie art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) - dalej pr. bud. Zmiana sposobu użytkowania budynku bez wymaganego zgłoszenia jest wykroczeniem i podlega karze grzywny (nawet wtedy, gdy zostanie wniesiona opłata legalizacyjna), zgodnie z art. 93 pkt 9b pr. bud. Nadzór budowlany może nałożyć na inwestora mandat karny w trybie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 października 2002 r. w sprawie nadania pracownikom organów nadzoru budowlanego uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr 174, poz. 1423).

Jeżeli przedsiębiorca odmówi przyjęcia mandatu, nadzór budowlany wystąpi do sądu z wnioskiem o ukaranie, co uruchamia postępowanie w sprawie o wykroczenie na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 395, z późn. zm.).