SKO umorzyło postępowanie w przedmiocie aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego udziału w działce. W uzasadnieniu orzeczenia podało, że tryb postępowania przewidziany w przepisach art. 77 ust. 1 i art. 78 ust. 1 i ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy uprzednio była ustalona pierwsza opłata za użytkowanie wieczyste. Nie można bowiem dokonać aktualizacji opłaty, której wysokości jeszcze nie ustalono. W ocenie SKO w niniejszej sprawie nie doszło do wypowiedzenia wysokości opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Z tych względów, Kolegium uznało, że postępowanie w tej sprawie jest bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu na podstawie art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego .

Powyższe orzeczenie stało się przedmiotem skargi gminy do WSA z wnioskiem o jego uchylenie. WSA uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie.

NSA rozpatrując skargę kasacyjną stwierdził, iż postępowanie uregulowane przepisami art. 71-81 ustawy o gospodarce nieruchomościami jest postępowaniem szczególnym, do którego stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego jedynie odpowiednio. Jak słusznie wskazał przy tym WSA, a czego SKO nie kwestionowało, użytkowanie wieczyste jest instytucją prawa cywilnego a więc i związane z nim opłaty mają również taki charakter. W konsekwencji, spór powstały na tle opłat ponoszonych z tytułu użytkowania wieczystego jest typowym sporem cywilnym, dotyczącym należności pieniężnej. W związku z powyższym, jeżeli - tak, jak w analizowanej sprawie - właściwy organ podejmuje działania i wypowiada na piśmie dotychczasową opłatę, to wniosek złożony przez użytkownika wieczystego - w trybie art. 78 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami - uruchamia postępowanie przed samorządowym kolegium odwoławczym. Wobec tego, że spory na gruncie opłat za użytkowanie wieczyste są sporami cywilnoprawnymi, zaś postępowanie przed SKO jest koniecznym elementem, otwierającym drogę do ewentualnego przeniesienia sporu przed sąd powszechny, to okoliczność, że - w ocenie skarżącego kasacyjnie Kolegium - przedmiotowy spór nie dotyczył podwyższenia opłaty, lecz jej ustalenia, nie upoważniał organu do uznania postępowania za bezprzedmiotowe i umorzenia z tego powodu postępowania - na zasadzie art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego .

NSA zwrócił uwagę, iż wprawdzie przepis art. 79 ust. 7 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi o odpowiednim stosowaniu niektórych przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym o postępowaniu, jednakże nie oznacza to, że omawiana sprawa, w jakimś momencie uzyskała charakter administracyjno-prawny. Miała ona cały czas charakter sprawy cywilnej, której źródło stanowił spór cywilnoprawny, dotyczący opłaty za użytkowanie wieczyste. Nie można więc było uznać, aby spór cywilnoprawny stał się bezprzedmiotowy tylko z tego względu, że w ocenie Kolegium - w rozpatrywanej sprawie chodziło o ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego a nie jej aktualizację. Zdaniem NSA za prawidłowe należało uznać stanowisko Sądu pierwszej instancji, w myśl którego SKO powinno zakończyć postępowanie jednym z rodzajów orzeczeń, przewidzianych w art. 79 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami .


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.)