Jedną z idei, jakie instytucje zamawiające mogą wspierać poprzez zamówienia publiczne jest realizacja celów społecznych. Wówczas mamy do czynienia z tzw. społecznymi zamówieniami publicznymi. Zgodnie z definicją Komisji Europejskiej społeczne zamówienia publiczne to zamówienia, w ramach których bierze się pod uwagę m.in. możliwości zatrudnienia, godną pracę, zgodność z prawami społecznymi i z prawem do pracy, integrację społeczną osób niepełnosprawnych czy równość szans.
Ocena ofert prowadzona jest przez zamawiającego w oparciu o kryteria oceny ofert wskazane w ogłoszeniu o zamówieniu oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Przepis art. 91 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907) umożliwia zamawiającemu dokonanie wyboru kryteriów oceny ofert między kryterium najniżej ceny a kryterium oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, gdzie oprócz ceny decydują także inne pozacenowe kryteria jak jakość, funkcjonalność czy parametry techniczne.
Pozacenowe kryteria wskazane w p.z.p. stanowią przy tym tylko przykładowe kryteria. Zamawiający, kierując się charakterem określonego zamówienia może zastosować również kryteria o charakterze społecznym. Takie społeczne kryteria oceny ofert mogą odnosić się do cech przedmiotu zamówienia zapewniających dostępność dla osób niepełnosprawnych lub wszystkich użytkowników lub wymagań związanych z zaspokajaniem specyficznych potrzeb każdej kategorii użytkowników.
Niestety zastosowanie społecznych kryteriów oceny ofert ma w Polsce nadal dosyć ograniczone znaczenie. W konsekwencji brak jest wyroków Krajowej Izby Odwoławczej, orzeczeń sądów oraz opinii prawnych w tym zakresie. Do stosowania społecznych kryteriów oceny ofert przez polskich zamawiających mają jednak zastosowanie orzeczenia TSUE oraz wytyczne Komisji Europejskiej. Zgodnie z nimi społeczne kryteria oceny ofert muszą być przede wszystkim powiązanie z przedmiotem zamówienia oraz nie mogą prowadzić do arbitralności w decyzji zamawiającego na etapie udzielenia zamówienia. Ponadto, społeczne kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć zdolności podmiotowych wykonawców.
Każdorazowo zamawiający decydując się na uwzględnienie społecznych kryteriów oceny ofert powinien pamiętać, że ich odpowiedni dobór stanowi odpowiedzialność instytucji zamawiającej. Wprowadzając społeczne kryteria oceny ofert należy brać pod uwagę użyteczność zastosowanych kryteriów dla osiągnięcia najbardziej korzystnego wyniku przy udzielaniu zamówienia publicznego.
Urząd Zamówień Publicznych w ramach realizacji ,,Krajowego Planu Działań w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych na lata 2013-2016” przygotował Podręcznik "Aspekty społeczne w zamówieniach publicznych". Podręcznik zawiera kompleksowe omówienie unijnych i polskich regulacji prawnych dotyczących uwzględniania aspektów społecznych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, przykładowe zapisy w zakresie formułowania kwestii społecznych w dokumentacji zamówienia oraz przykłady dobrych praktyk zidentyfikowane w zamówieniach publicznych udzielanych przez polskie instytucje zamawiające.
Źródło: www.uzp.gov.pl