Stowarzyszenie działające w naszym powiecie wystawiło na Urząd Gminy notę - obciążając Urząd składką członkowską.



Czy ze środków budżetu można przekazywać składki na rzecz stowarzyszeń?

Odpowiedź

Nie ma wyraźnie określonej normy zabraniającej przekazywanie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych, jako składki w związku z przynależnością do stowarzyszenia. Zgodnie z art. 84 ustawy o samorządzie gminnym , gminy mogą tworzyć stowarzyszenia w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z późn. zm.). Zgodnie z art. 249 ustawy o finansach publicznych w planie finansowym urzędu jednostki samorządu terytorialnego ujmuje się wszystkie wydatki budżetowe nieujęte w planach finansowych innych jednostek budżetowych, w tym między innymi dotacje i środki przekazywane na rzecz innych jednostek samorządu terytorialnego i związków jednostek samorządu terytorialnego, jak też płatności oraz składki wpłacane na rzecz instytucji krajowych i zagranicznych.

W statutach stowarzyszeń najczęściej ujmuje się, że członkami wspierającymi mogą być osoby prawne, w tym samorządy gminne, na których spoczywa obowiązek wnoszenia składki określonej w uchwale stowarzyszenia. W art. 5 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) - dalej u.d.p.p.w., stwierdza się, że organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych we współpracy z organizacjami pozarządowymi, w tym stowarzyszeniami. Współpraca ta może odbywać się w szczególności w formach zlecania organizacjom pozarządowym realizacji zadań publicznych (powierzania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji lub wspierania takich zadań, wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji). Na podstawie art. 5 ust. 3 u.d.p.p.w. organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwala do dnia 30 listopada (roku poprzedzającego okres obowiązywania programu), po konsultacjach z organizacjami pozarządowymi roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi. Program współpracy z organizacjami pozarządowymi zawiera m.in. wysokość środków przeznaczanych na realizację programu.

Uwagi

Dlatego też, jeżeli samorząd gminny utworzył wraz z innymi organizacjami stowarzyszenie lub wstąpił do stowarzyszenia, jako członek wspierający, powinien wywiązywać się z obowiązków określonych uchwałą organu stanowiącego stowarzyszenia - uchwałą, którą przedstawiciel samorządu gminnego musiał znać i zaakceptował. W przypadku, w którym władze samorządu gminnego uznają, że nie powinny wnosić składki, o fakcie tym powinny poinformować władze stowarzyszenia. Nie zapłacenie składki może skutkować tylko wykluczeniem samorządu gminnego z członka wspierającego stowarzyszenia (składka zawsze ma charakter dobrowolny a jedyną konsekwencją jest podjęcie działań przewidzianych w statucie stowarzyszenia - wykluczenie). W mojej ocenie, samorząd gminny nie powinien przekazywać do stowarzyszenia środków bez określenia celu, na jaki zostaną wykorzystane (zatem powinna to być dotacja przedmiotowa, na realizację zadań przez stowarzyszenie, określonych w drodze postępowania konkursowego). Przekazanie środków bez określenia celu ich wykorzystania, nosi znamiona dotacji podmiotowej, stąd jest procesem upublicznienia raz już upublicznionych środków publicznych. Dlatego należy bardzo precyzyjnie określić zadania, które stowarzyszenie będzie realizowało w oparciu o zasoby kierowane przez samorząd gminny - członka wspierającego w stowarzyszeniu.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)