Zgromadzenie związku międzygminnego uchwałą wybrało prezesa zarządu tego związku.

Gmina w skardze do WSA wniosła o stwierdzenie, iż uchwała została podjęta z naruszeniem prawa. W skardze gmina wskazała na naruszenie procedury podejmowania uchwały oraz nieprawidłowości związane ze zwołaniem zgromadzenia, które w rezultacie mogły prowadzić do wątpliwości w kwestii sposobu zwołania zgromadzenia i do podjęcia uchwał pod nieobecność członka zgromadzenia (który tym samym stracił możliwość zabrania głosu i udziału w głosowaniu). Spowodowało to, zdaniem gminy naruszenie jej interesu prawnego. W skardze gmina wskazała, że interes prawny wywodzi z faktu, iż od wielu lat pozostaje ona w sporach sądowych ze związkiem, którego już nie jest członkiem.

W odpowiedzi na skargę związek międzygminny wniósł o jej odrzucenie na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 i 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) wskazując, iż zaskarżona uchwała nie jest podjęta w zakresie administracji publicznej.

WSA uwzględnił skargę gminy. Zdaniem sądu skarga wniesiona została w oparciu o przepis art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , po spełnieniu przewidzianych w nim formalnych przesłanek. Gmina podczas podejmowania zaskarżonej uchwały nie była już członkiem związku międzygminnego. WSA zwrócił uwagę, że określenie zakresu podmiotowego skargi w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym "każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone" nie wyłącza prawa gminy, odrębnego podmiotu władzy publicznej, do zaskarżenia uchwały organu związku międzygminnego, która narusza jej interes prawny lub uprawnienie, niezależnie od tego czy jest ona, czy nie jest członkiem związku.

Wbrew twierdzeniom organu, wyrażonemu w odpowiedzi na skargę sąd uznał, że za dopuszczeniem skargi na uchwałę organu związku, przemawia przepis art. 184 Konstytucji RP stanowiący, iż sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, a ta kontrola obejmuje orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego, a więc także uchwał organów związku, mających przymiot organów samorządu terytorialnego. Potwierdza taką wykładnię także przepis art. 3 § 2 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), z którego wynika, że kontrola działalności administracji publicznej sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na "akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej". W opinii sądu zarówno art. 165 ust. 2 Konstytucji RP jak i art. 2 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym  statuują zasadę sądowej ochrony samodzielności gminy, a ta ochrona nie powinna być interpretowana zawężająco. Wyłączenie uchwał organów związków spod kontroli w trybie określonym w art. 101 ustawy o samorządzie gminnym  ograniczałoby także, w sposób nieuprawniony, zakres sądowej kontroli uruchamianej przez inne podmioty, w tym osoby fizyczne. W sytuacji, gdy zadania związków międzygminnych (realizowane m.in. poprzez podejmowanie uchwał), to zadania przekazane im do wykonywania przez gminy tworzące związek, stanowisko negujące takie uprawnienie prowadziłoby do nieuzasadnionego zróżnicowania zakresu prawa do skargi w zależności od tego czy gmina wykonywałaby zadania samodzielnie czy też ich wykonywanie powierzała związkowi międzygminnemu. Utworzenie związku prowadziłoby w konsekwencji do ograniczenia prawa do sądu, choć przedmiot i forma rozstrzygnięcia podjętego przez organ związku byłyby takie same, jak wtedy, gdy określone zadanie wykonywałaby gmina (wyrok NSA z dnia 12 lipca 2006 r. sygn. akt II OSK 569/06).

Zdaniem WSA wbrew twierdzeniom organu uchwała w sprawie wyboru zarządu związku międzygminnego oraz jego prezesa podjęte zostały w sprawie z zakresu administracji publicznej, podlegają zatem kontroli sądu administracyjnego.

Okoliczność, iż interes prawny naruszony zaskarżoną uchwałą, musi mieć oparcie w przepisach prawa materialnego nie oznacza wcale, że naruszenie ustawowego i statutowego trybu zasad podejmowania uchwał nie ma znaczenia prawnego dla oceny legitymacji skargowej w świetle art. 101 ustawy o samorządzie gminnym . Gmina, tworząc związek i uchwalając jego statut, określa bowiem zasady na jakich przekazane zadania będą wykonywane, a także tryb podejmowania uchwał (w zakresie nieuregulowanym ustawowo). Naruszenie procedury podejmowania uchwały oraz nieprawidłowości związane ze zwołaniem zgromadzenia prowadziło do naruszenia interesu prawnego skarżącej gminy, opartego na przepisach ustrojowych i postanowieniach uchwalonego przez nią statutu.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)

Pobierz orzeczenie:
Wyrok WSA w Kielcach z dnia 29 września 2010 r., sygn. akt II SA/Ke 386/10