Wójt gminy zarządzeniem odwołał dyrektora szkoły podstawowej ze stanowiska. Jako uzasadnienie wskazał, że dyrektor stał się zarzewiem konfliktów w środowisku nauczycielskim oraz rodziców, których dzieci uczęszczają do tej szkoły. W ocenie organu sytuacja ta stała się okolicznością wyczerpującą przesłanki z art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z o systemie oświaty .
WSA stwierdził nieważność zaskarżonego przez dyrektora zarządzenia. Sąd I instancji uznał, że podejmując decyzję o odwołaniu dyrektora szkoły ze stanowiska, organ nie ustalił, czy skarżący jest winny powstania i trwania istniejącego konfliktu, czy konflikt ten wystąpił (nasilił się) w momencie wydania zarządzenia, czy konflikt ten dotyka środowiska nauczycielskiego (brak uchwały w tym zakresie organu reprezentującego nauczycieli - rady pedagogicznej), czy ma charakter wewnętrzny, czy wykracza poza mury szkoły (brak uchwały organu reprezentującego rodziców uczniów - rady rodziców i stanowiska związków zawodowych). Nie wiadomo też, czy konflikt ten wpływa negatywnie na działalność szkoły w zakresie realizowanych przez nią zadań ustawowych.
NSA rozpatrując skargę zgodził się ze stanowiskiem WSA, iż nie nastąpiło naruszenie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z o systemie oświaty . Powołany przepis daje organowi możliwość odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego, jeżeli zostały spełnione łącznie dwie przesłanki - gdy zachodzą przypadki szczególnie uzasadnione i kurator oświaty wyrazi pozytywną opinię w kwestii odwołania.
W ocenie NSA pojęcie "przypadki szczególnie uzasadnione" jest pojęciem ogólnym, niedookreślonym, lecz z pewnością nie dotyczy negatywnej oceny pracy i negatywnej oceny wykonywanych zadań przez nauczyciela, gdyż te okoliczności zostały unormowane w innym przepisie, tj. art. 38 ust. 1 pkt 1b ustawy z o systemie oświaty . Użyte przez ustawodawcę sformułowanie "inne uzasadnione przypadki" choć daje właściwemu organowi pewną swobodę w podejmowaniu decyzji to jednak decyzja ta nie może mieć cech dowolności, co oznacza, że musi być ona wyczerpująco uzasadniona. W uzasadnieniu tym organ obowiązany jest wykazać, mając na uwadze wąską interpretację tego pojęcia, z jakich powodów w taki, a nie inny sposób, skorzystał z uznania administracyjnego i na czym polega w tej konkretnej sprawie " szczególnie uzasadniony przypadek". Nie wszystkie, bowiem zastrzeżenia do pracy dyrektora szkoły mogą uzasadniać zastosowanie trybu odwołania ze stanowiska bez wypowiedzenia, przewidzianego w powołanym przepisie, w czasie trwania roku szkolnego. Tryb odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego przewidziany w omawianym przepisie może być uzasadniony albo nagłym zdarzeniem powodującym niemożność pełnienia stanowiska kierowniczego, ewentualnie naruszeniem prawa, które musi być na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, gdyż stanowi zagrożenie dla interesu publicznego.
NSA podkreślił, iż zarządzenie wójta w uzasadnieniu kładzie nacisk na zaistniały konflikt pomiędzy częścią grona pedagogicznego a dyrektorem szkoły. Z dołączonego materiału dowodowego wynika, że cztery nauczycielki podjęły próbę odwołania dyrektora szkoły, wysyłając w tym celu pisma do wójta gminy, w których wskazują na zaistniały zatarg pomiędzy gronem pedagogicznym a dyrektorem szkoły. Zatem nie można tu mówić o tym, iż zatarg jest zdarzeniem nagłym, które można zakwalifikować jako szczególnie uzasadniony przypadek pozwalający na odwołanie dyrektora szkoły w trakcie roku szkolnego.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
Zobacz orzecznictwo:
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 listopada 2010 r., sygn.I OSK 1530/2010