Sprawa wypłat nauczycielom za czas strajku jest jasna, z punktu widzenia prawa pracy. Istnieje bowiem możliwość porozumienia pomiędzy pracodawcą a związkami w kwestii wypłaty wynagrodzeń za czas strajku. Według orzecznictwa Sądu Najwyższego, takie rozwiązanie będzie zgodne z przepisami ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Czy nauczycielom można wypłacić pensję za czas strajku?
Edward Trojanowski, zastępca sekretarza generalnego Związku Gmin Wiejskich RP - mówi serwisowi Prawo.pl, że związek nie sugeruje samorządom takiego rozwiązania. Według korporacji, sytuacja w każdej gminie może mieć zupełnie inne podłoże i być bardzo specyficzna, dlatego nie wydaje jednolitej, powszechnej opinii prawnej, ani stanowiska w tym zakresie.
Sprawę należy rozpatrywać indywidualnie
Zdaniem władz związku, sprawę należy rozpatrywać indywidualnie, uwzględniając lokalne uwarunkowania oraz stosunek do problematyki reprezentowany przez organ prowadzący oświatę. Poza tym, nie wszystkie szkoły i przedszkola w danej gminie strajkowały i nie wszędzie jest wola wypłaty za czas strajku. Kwestia ta musi być rozpatrzona pomiędzy pracodawcą, którym jest dyrektor placówki oświatowej a pracobiorcą - nauczycielem.
Zobacz: Wynagradzanie nauczycieli oraz pracowników szkoły za okres strajku >
Związek Miast Polskich również nie podjął uchwały w tej sprawie. Według władz korporacji, wiele miast zapowiada, że pozostawi w gestii dyrektorów szkół środki finansowe, wynikające z przyjętych planów finansowych, pozostawiając ich inwencji sposób załatwienia tego problemu. Pojawiają się pomysły dodatkowych nagród, dodatkowych zajęć i innych sposobów przyjętych w regulowaniu stosunków pracy. W niektórych miastach organy stanowiące podejmują intencyjne uchwały, zachęcające burmistrzów i prezydentów do jak najdalej idącej elastyczności w tym zakresie.
Możliwe wynagrodzenia na podstawie porozumień
Kancelaria Dr Krystian Ziemski & Partners z Poznania wykonała analizę prawną dla organizacji samorządowych, w której stwierdza, że dopuszczalne jest przyznanie pracownikom wynagrodzenia za czas strajku na podstawie porozumień strajkowych lub postrajkowych, zawartych między stronami sporu zbiorowego. Strajkujący nauczyciele, reprezentowani przez związki zawodowe, mogą więc ze swoim pracodawcą zawrzeć porozumienie, na podstawie którego istnieje możliwość wypłaty wynagrodzenia za okres strajku.
Czytaj też: Pensji za strajk nie ma, ale można zapłacić nauczycielom
Na czym polega samodzielność finansowa samorządu?
Zdaniem dr hab. Dawida Sześciły z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, sprawa wypłat nauczycielom za czas strajku ma dwie warstwy prawne. Pierwsza to prawo pracy, a druga dotyczy problemu prawa samorządowego i finansów publicznych. Ma ona, w opinii eksperta, związek z postawą organów nadzoru nad samorządem, która nie koresponduje z tym, czym jest samorząd i na czym polega jego samodzielność.
Jak podkreśla, według stanowiska regionalnych izb obrachunkowych i Ministerstwa Finansów, samorząd może w ramach działań o charakterze niewładczym działać tylko wtedy, gdy ustawa na działanie wyraźnie i szczegółowo pozwala. – W mojej ocenie to przykład niezrozumienia istoty samorządności, bo samodzielność samorządu polega na tym, że o ile działanie o charakterze niewładczym mieści się w zakresie jego zadań własnych, powinien mieć swobodę działania w granicach prawa – mówi.
A, zdaniem Dawida Sześciły, w tej sytuacji nie zostaną one przekroczone, jeśli szkoły samorządowe zdecydują się wypłacić wynagrodzenie nauczycielom za czas strajku, pomimo przepisów prawa pracy.
Nie można wykluczyć odpowiedzialności dyrektora szkoły
Powodem obaw samorządów może być jednak reakcja organów nadzoru (czyli przede wszystkim - regionalnych izb obrachunkowych) i ich interwencja, łącznie z próbami pociągnięcia do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Konsultuj swoje wątpliwości z ekspertami LEX Prawo Oświatowe >
- Na gruncie prawa pracy sytuacja jest jasna – pracodawcy mogą podpisać porozumienia – mówi Anna Gad, radca prawny. - Natomiast należy mieć na względzie szczególny charakter pracodawcy, jakim w tym wypadku są publiczne szkoły czy przedszkola. Z uwagi na to, że jednostki te dysponują środkami publicznymi, nie można wykluczyć próby pociągnięcia do odpowiedzialności dyrektora szkoły czy przedszkola, jako kierownika jednostki z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych – zaznacza.
Zobacz: Kalendarz zadań dyrektora - Maj 2019 >
- Samorządy chcą za wszelką cenę uniknąć interwencji organów nadzoru i starają się szukać innych możliwości rekompensaty nauczycielom strat, z pominięciem ryzyka pójścia tą najprostszą, moim zdaniem, drogą, czyli na podstawie porozumień ze związkami – mówi Dawid Sześciło.
Jak dodaje, liczy jednak na to, że dyrektorzy porozumieją się z organizacjami związkowymi i zobowiążą się do wypłaty wynagrodzeń za czas strajku. - Jeżeli w takiej sytuacji organy nadzoru podejmą działania, to zawsze na końcu drogi jest pole do działania dla sądu administracyjnego, a jeśli taka sprawa trafiłaby do sądu, byłoby to okazją do sprecyzowania, jak należy rozumieć samodzielność finansową samorządu – zaznacza ekspert.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
