1. Fakt, że wójt (burmistrz, prezydent), w trybie art. 26a ustawy o samorządzie gminnym powołał swego zastępcę, nie przenosi na tego zastępcę wszelkich kompetencji organu wykonawczego gminy. Z faktu zastępowania burmistrza przez jego zastępcę nie można wnioskować, że zastępstwo to powoduje automatyczne przejęcie przez zastępcę burmistrza kompetencji burmistrza, akt powołania zastępcy burmistrza nie przesądza o zakresie jego kompetencji, jeżeli w akcie tym nie wskazano zakresu powierzonych zastępcy spraw.

2. Kurator oświaty nie jest organem nadzoru nad gminą w rozumieniu, art. 171 Konstytucji .

3. Ustawodawca nie określa terminu, który wojewoda wyznacza w postępowaniu nadzorczym organowi gminy na przedstawienie dokumentów oraz udzielenie przez ten organ wyjaśnień niezbędnych do zakończenia tegoż postępowania.


Zastępca burmistrza pismem na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty odwołał bez wypowiedzenia dyrektora szkoły podstawowej. Jako przyczynę odwołania wskazano niewłaściwą współpracę z organem prowadzącym szkołę, zaniedbania podstawowych obowiązków dotyczących organizacji pracy szkoły i prowadzenia dokumentacji oraz niewłaściwe relacje z rodzicami i pracownikami szkoły. Odwołanie ze stanowiska zostało poprzedzone pozytywną opinią kuratora oświaty.

Rozstrzygnięciem nadzorczym wojewoda stwierdził nieważność przedmiotowego zarządzenia zastępcy burmistrza. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ nadzoru stwierdził, iż pismo odwołujące dyrektora szkoły, bez względu na nazwę jaką organ nadał swemu rozstrzygnięciu, jest zarządzeniem, które podlega nadzorowi wojewody. Wojewoda uznał, że w niniejszej sprawie zostało ono wydane z naruszeniem norm kompetencyjnych, ponieważ zastępca burmistrza nie był umocowany do dokonania tej czynności, bowiem na mocy art. 38 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 36 a ust. 1 i art. 5 c pkt 2 ustawy o systemie oświaty , jest wyłączną prerogatywą wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wojewoda wskazał, że podczas wydania przedmiotowego zarządzenia burmistrz przebywał na urlopie wypoczynkowym, a jego obowiązki pełnił jego zastępca. Z tego faktu jednak nie można domniemywać kompetencji zastępcy burmistrza do działania w imieniu organu wykonawczego gminy we wszystkich sprawach należących do właściwości tego organu. Dla skutecznego działania zastępcy burmistrza konieczne jest upoważnienie dokonane osobiście przez burmistrza, które winno mieć swoje źródło w przepisach ustawowych.

Z rozstrzygnięciem nadzorczym nie zgodził się burmistrz, który wniósł skargę do WSA w Olsztynie domagając się uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia.

WSA w Olsztynie zgodził się z poglądem prezentowanym przez organ nadzoru, że przez zarządzenia wójta gminy należy rozumieć wszelkie akty tego organu poza decyzjami administracyjnymi i postanowieniami, bez względu na nazwę, jaką wójt nada swemu rozstrzygnięciu. Zarządzenia te bowiem są obok decyzji administracyjnych prawną formą, w jakiej wójt może podejmować władcze rozstrzygnięcia. Wprawdzie art. 38 ustawy o systemie oświaty  nie wskazuje formy aktu administracyjnego dla odwołania dyrektora szkoły, to jednak przyjąć należy, że sprawa taka, jako sprawa z zakresu administracji publicznej, następuje w formie zarządzenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z wszystkimi konsekwencjami, łącznie z ingerencją nadzorczą wojewody.

W ocenie WSA organ nadzoru zasadnie przyjął, iż wydanie przez zastępcę burmistrza zarządzenia odwołującego dyrektora szkoły podstawowej nastąpiło z naruszeniem przepisów kompetencyjnych zawartych w art. 38 ust. 1 pkt 2 w związku art. 36a ust. 1 i art. 5c pkt 2 ustawy o systemie oświaty . Przepisy te bowiem dają kompetencję do odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego wyłącznie organowi, który powierzył nauczycielowi to stanowisko, czyli wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta). Sam fakt, że wójt (burmistrz, prezydent), w trybie art. 26 a ustawy o samorządzie gminnym powołał swego zastępcę, nie przenosi na tego zastępcę wszelkich kompetencji organu wykonawczego gminy. W szczególności zaś z faktu zastępowania burmistrza przez jego zastępcę nie można wnioskować, że zastępstwo to powoduje automatyczne przejęcie przez zastępcę burmistrza kompetencji burmistrza, w tym w zakresie odwoływania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego. Sam akt powołania zastępcy burmistrza nie przesądza bowiem o zakresie jego kompetencji, jeżeli w akcie tym nie wskazano zakresu powierzonych zastępcy spraw.

WSA za bezzasadny uznał zarzut skargi o wkroczeniu wojewody w kompetencje kuratora oświaty i kwestionowaniu jego pozytywnej opinii dotyczącej odwołania dyrektora ze stanowiska. W tej kwestii należy zauważyć, iż uzyskanie opinii kuratora przed odwołaniem nauczyciela ze stanowiska kierowniczego jest warunkiem formalnym, bez spełnienia którego odwołanie byłoby dotknięte wadą proceduralną. Wydając taką opinię kurator wykonuje, powierzone mu ustawą o systemie oświaty, zadania organu nadzoru pedagogicznego. Nie pozbawia to jednak wojewody uprawnień do nadzoru nad działalnością gminną sprawowanego na podstawie zgodności z prawem (art. 85 ustawy o samorządzie gminnym ). Nie może budzić wątpliwości, iż kurator oświaty nie jest organem nadzoru nad gminą w rozumieniu art. 171 Konstytucji. Jest on jednie organem nadzoru pedagogicznego, który - zgodnie z art. 31 w związku z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty sprawuje nadzór pedagogiczny nad szkołami oraz realizuje politykę oświatową państwa oraz współdziała z organami jednostek samorządu terytorialnego w zakresie kształtowania i rozwoju bazy materialnej szkół i placówek publicznych. Wojewoda natomiast, jako organ nadzoru mógł dokonywać własnych ustaleń i własnej oceny co do legalności działalności organu gminy.

W ocenie WSA ustawodawca nie określa terminu, który wojewoda wyznacza w postępowaniu nadzorczym organowi gminy na przedstawienie dokumentów oraz udzielenie przez ten organ wyjaśnień niezbędnych do zakończenia tegoż postępowania. Na akceptację zasługuje pogląd, że termin ten nie może być długi, zważywszy na przedmiot sprawy oraz ustawowe ograniczenie 30 - to dniowym terminem na wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego. W konsekwencji uznać należało, że wyznaczony burmistrzowi przez wojewodę termin na przedstawienie dokumentów uzasadniających okoliczności wskazane w odwołaniu oraz na udzielenie wyjaśnień, nie ograniczył prawa burmistrza do udziału w postępowaniu, nie uniemożliwił również burmistrzowi bezpośrednio przez wydaniem rozstrzygnięcia nadzorczego zajęcia stanowiska co do zebranego materiału dowodowego.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)

Zobacz orzeczenie:
Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 12 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Ol 1044/07