Rządowy pomysł na wzrost liczby urodzeń - wszystko zależeć będzie od możliwości organizacyjnych gmin

W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej przygotowano projekt ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3, ktrego głwnym celem jest tworzenie warunkw dla rozwoju zrżnicowanych form opieki nad małymi dziećmi i poprawa standardw funkcjonowania placwek opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, wsparcie rodzicw zarwno w planach prokreacyjnych jak i w procesie wychowywania dzieci.

Rozwiązania przyjęte w projektowanej ustawie mają również na celu umożliwienie rodzicom i opiekunom dzieci podjęcia aktywności zawodowej.

Wejście w życie projektowanej regulacji zrealizować ma następujące cele szczegółowe:
1. poprawa dostępu do wczesnej edukacji, co znacząco podwyższy jakość kapitału ludzkiego i w przyszłości przełoży się na wyższą stopę wzrostu gospodarczego,
2. promocja równości rodzinnej i zawodowej między kobietą i mężczyzną,
3. zapewnienie opieki większej liczbie dzieci przełoży się na szybszy powrót kobiet na rynek pracy i wzrost ich aktywności zawodowej,
4. większa aktywność zawodowa kobiet oznacza lepszą sytuację dochodową ich gospodarstw domowych i co za tym idzie, ograniczenie skali ubóstwa.

Przewiduje się wprowadzić zróżnicowane instytucje opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, co uzupełni system opieki, wychowania i edukacji dziecka, tworząc w ten sposób kompleksowy system opieki nad dziećmi do momentu rozpoczęcia edukacji szkolnej.

Zgodnie z art. 1 projektu ustawy, ustawa określa:
1. zasady organizowania i funkcjonowania opieki nad dziećmi w wieku do lat 3;
2. standardy świadczonych usług;
3. kwalifikacje osób sprawujących opiekę;
4. zasady finansowania opieki;
5. nadzór nad jakością sprawowanej opieki.

Przewiduje się, że opieka nad dziećmi w wieku do lat 3 może być sprawowana w żłobku, klubie dziecięcym, a także przez dziennego opiekuna oraz nianię.

Żłobki będą mogły być tworzone i prowadzone przez gminy w formie gminnych jednostek budżetowych lub ich prowadzenie będzie mogło być zlecane w drodze konkursu, podmiotowi zewnętrznemu. Ponadto tworzyć i prowadzić żłobki będą mogły osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Zlecenie przez gminę tworzenia i prowadzenia żłobka odbywać się będzie na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie .

W żłobku odbywać się będzie całodzienna opieka nad dzieckiem, w wymiarze maksymalnie 10 godzin dziennie względem każdego dziecka (projektodawcy przewidują możliwość przedłużenia opieki o 1 godzinę za dodatkową opłatą).

Do podstawowych zadań żłobka należeć będzie:
1. zapewnienie dziecku opieki w warunkach bytowych zbliżonych do warunków domowych;
2. zagwarantowanie dziecku właściwej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej, przez prowadzenie zajęć zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka;
3. prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka, właściwych do wieku dziecka.

Zakłada się, że w żłobku, w którym sprawowana będzie opieka nad ponad dwadzieściorgiem dzieci, powinna być zatrudniona przynajmniej jedna dyplomowana pielęgniarka na stanowisku pielęgniarki.

Jeden opiekun w danej placówce będzie mógł się opiekować maksymalnie 8-giem dzieci, a w przypadku, gdy w grupie jest dziecko, które nie przekroczyło 1 roku życia lub jest niepełnosprawne i wymaga szczególnej uwagi, maksymalnie 5-giem dzieci.

Drugą formą opieki na dziećmi ma być klub dziecięcy, czyli instytucja opieki dla dzieci w wieku od około 1 roku (w zależności od psychomotorycznego rozwoju dziecka) do 3 lat (w wyjątkowych przypadkach wskazanych w projektowanej ustawie - do 4 lat) prowadzona przez osobę mającą kwalifikacje zawodowe takie jak opiekun w żłobku.

Dzieci będą mogły przebywać w tych placówkach nie dłużej niż 5 godzin dziennie.

W klubach dziecięcych, jeden w pełni wykwalifikowany opiekun przypadać ma na maksymalnie 8 dzieci, a w przypadku, gdy w grupie jest dziecko niepełnosprawne i wymaga szczególnej uwagi, maksymalnie 5 dzieci.

Kluby dziecięce będą mogły być tworzone i prowadzone przez gminy (w formie gminnych jednostek budżetowych) lub ich prowadzenie będzie mogło być zlecane w drodze konkursu, do prowadzenia przez podmiot zewnętrzny. Ponadto tworzyć i prowadzić kluby dziecięce będą mogły osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Zlecenie przez gminę tworzenia i prowadzenia klubu dziecięcego odbywać się będzie na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie .

Kluby dziecięce mają być placówkami, w których dziecko przebywa maksymalnie do 5 godzin dziennie, dlatego nie jest konieczne zapewnienie dodatkowego pomieszczenia do wypoczynku dzieci, natomiast niezbędne jest wydzielenie miejsca na odpoczynek.

Kolejną formą opieki nad dziećmi będzie tzw. dzienny opiekun sprawujący opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia życia do 3 lat (wyjątkowo – w przypadkach wskazanych w projekcie ustawy, do 4 lat), w swoim domu lub mieszkaniu.

Gmina, w miarę możliwości, będzie mogła odpowiednio wyposażyć lokal lub udostępnić będący w jej posiadaniu lokal, w celu udostępnienia go dziennemu opiekunowi do sprawowania opieki.

Kandydaci na dziennych opiekunów wyłaniani będą przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w drodze konkursu. Dzienny opiekun wyłaniany będzie na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie .

Dzienny opiekun ma być zatrudniany na podstawie umowy, do której stosuje się –w zakresie nieuregulowanym w projektowanej ustawie - odpowiednio przepisy o zleceniu i ma być kontrolowany przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta będzie odprowadzać składkę na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne, rentowe i wypadkowe. Ponadto wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłacać będzie za dziennego opiekuna składkę na obligatoryjne ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej.

Dzienny opiekun, w zależności od możliwości lokalowych, będzie mógł mieć pod opieką maksymalnie do 5 dzieci. W przypadku gdy choć jedno dziecko pozostające pod opieką nie przekroczy pierwszego roku życia lub będzie niepełnosprawne i wymaga szczególnej uwagi – 3 dzieci.

Ostatnią, przewidzianą w projekcie, formą opieki na dziećmi będzie niania. Niania będzie osobą, która sprawuje indywidualną opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia życia do 3 lat (wyjątkowo – w przypadkach wskazanych w projektowanej ustawie, do lat 4) zatrudnioną w tym celu przez rodziców na podstawie umowy uaktywniającej, do której stosuje się – w zakresie nieuregulowanym w projekcie - odpowiednio przepisy o zleceniu.

W przypadku umowy uaktywniającej za osobę zatrudnioną przez rodziców w charakterze niani opłacana będzie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, z budżetu państwa, składka na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne od kwoty najniższego wynagrodzenia za pracę.

Warunkiem skorzystania z tego świadczenia będzie to, że oboje rodzice dziecka (lub rodzic, w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko) będą pracować i sprawowana będzie opieka nad dzieckiem w wieku do lat 3 (wyjątkowo – w przypadkach wskazanych w projekcie, do 4 lat).

Osoba, z którą zawarto umowę będzie musiała zostać zgłoszona do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W przypadku gdy niania otrzymywać będzie wynagrodzenie powyżej minimalnego wynagrodzenia za pracę, składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne od kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy minimalnym a otrzymywanym wynagrodzeniem opłacane będą na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczących umowy zlecenia.

Jedna rodzina będzie miała prawo refundowania ze środków publicznych kosztów składek tylko jednej niani.

Rodzina, która podpisze umowę uaktywniającą z nianią, za którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, nie będzie mogła korzystać z innych form opieki nad danym dzieckiem.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta będzie nadzorować instytucje opieki nad dziećmi do lat 3, które uzyskały wpis do rejestru lub znajdują się w wykazie opiekunów dziennych, odnośnie do warunków i jakości sprawowanej opieki, zgodnie z określonymi w przepisach standardami.

W przypadku stwierdzenia, iż podmiot prowadzący nie spełnia określonych w przepisach standardów dotyczących sprawowanej opieki, organy prowadzące nadzór, zobowiążą go do usunięcia nieprawidłowości. Nieusunięcie nieprawidłowości skutkować będzie wykreśleniem z rejestru lub rozwiązaniem umowy w przypadku dziennego opiekuna. Czynności nadzorczych dokonywać będą osoby upoważnione przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta.

W tekście uzasadnienia projektu ustawy, projektodawcy podkreślają, że tworzenie nowych form opieki nad dziećmi przez gminy nie będzie mieć charakteru obligatoryjnego i zależne będzie od możliwości organizacyjnych gminy.

Jednostki samorządu terytorialnego będą mogły otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych z zakresu realizacji zadań, przy czym wysokość dotacji nie może przekroczyć 50 % kosztów realizacji zadania. Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast będą również mogli zlecić organizację opieki sprawowanej w żłobkach, klubach dziecięcych oraz przez dziennych opiekunów.


Na podstawie: www.mpips.gov.pl, stan z dnia 27 sierpnia 2010 r.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 ze zm.)