MSWiA przypomina, że Rada Ministrów w dniu 22 stycznia 2008 r. podjęła uchwałę dotyczącą kontynuowania reformy administracji publicznej (M.P. Nr 8 poz. 99) . Ważnym założeniem ww. uchwały było dokończenie reformy administracji publicznej rozpoczętej w 1989 r., a w szczególności dokończenie reformy decentralizacyjnej i uporządkowanie podziału kompetencji między administracją rządową i samorządową.

W celu realizacji ww. założeń, ponad dwa lata temu uchwalono ustawę z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. Nr 52, poz. 420 z późn. zm.) . MSWiA podkreśla, że sołectwa najczęściej pokrywają się z lokalną siecią osadniczą (wsiami), reprezentują dobrze określoną wspólnotę interesów ich mieszkańców, wynikającą często z ich wspólnej tradycji historycznej. Interesy te, ze względu na swoją skalę, są często możliwe do zaspokojenia na poziomie niższym niż poziom gminy.

Przedmiotowa ustawa wprowadziła zestandaryzowany system wsparcia inicjatyw lokalnych, który umożliwia realizację ważnych społecznie przedsięwzięć na terenie sołectwa. Oczekuje się, że dzięki ustawie o funduszu sołeckim nastąpi znaczny wzrost aktywności społecznej i inicjatyw obywatelskich.

MSWiA w projekcie stanowiska przyznaje, że istnieje potrzeba nowelizacji ustawy o funduszu sołeckim, aczkolwiek propozycje przedstawione w senackim projekcie budzą pewne zastrzeżenia Ministerstwa.

W projekcie rządowego stanowiska wskazuje się, że zaproponowane w nowelizacji rozwiązania mogą być oceniane jako stwarzające sytuację przymusu utworzenia funduszu sołeckiego w przypadku niepodjęcia przez radę gminy uchwały o niewyodrębnieniu funduszu. Regulacja taka może zostać oceniona jako niekonstytucyjna – w związku z konstytucyjną zasadą przyznania jednostkom samorządu terytorialnego, jako odrębnym podmiotom publicznym, przymiotu samodzielności w wykonywaniu ich zadań, co wyraża się w zawartym w ustawie o samorządzie gminnym uprawnieniu rady gminy do rozstrzygania o tym czy tworzyć jednostki pomocnicze oraz jak je finansować.

Ponadto - zdaniem MSWiA - proponowana zmiana ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz. U. Nr 22, poz. 162 z późn. zm.) nie rozwiązuje problemu współfinansowania przez sołectwo zadań realizowanych w ramach funduszu. W przyjętym modelu funkcjonowania funduszu sołeckiego wszystkie wydatki związane z realizacją zadań pokrywane są bezpośrednio z budżetu gminy. Gmina dokonuje także wszystkich czynności związanych z wydatkowaniem tych środków, w tym zaciąga zobowiązania na ich realizację. Jest to uzasadnione brakiem samodzielności prawnej sołectwa w wydatkowaniu środków funduszu i brakiem możliwości zaciągania zobowiązań. Oznacza to, że wszystkie środki finansowe zgromadzone przez sołectwo w związku z realizacją zadnia, także w formie zbiórki, powinny być odprowadzone na dochody budżetu gminy. W obecnym stanie prawnym środki zgromadzone przez mieszkańców sołectwa mogą być przekazane na rzecz budżetu jedynie w formie darowizny poszczególnych mieszkańców sołectwa, co komplikuje wykonywanie zadań i budżetu.

W rezultacie MSWiA sugeruje kontynuowanie prac legislacyjnych, aczkolwiek przy uwzględnieniu ww. zastrzeżeń.

Na podstawie: www.mswia.gov.pl, stan z dnia 11 lipca 2011 r.


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. Nr 52, poz. 420)
Uchwała Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2008 r.  w sprawie dokończenia reformy administracji publicznej oraz zasad prowadzenia prac w tym zakresie (M.P. Nr 8 poz. 99).