Jak należy rozliczać pracę wykonywaną w sobotę w kontekście nowej ustawy o pracownikach samorządowych z dnia 21 listopada 2008 r.?

Do tej pory za pracę w sobotę należało dać pracownikowi inny dzień wolny. Nowa ustawa o pracownikach samorządowych  pozwala pracownikowi dokonać wyboru między wypłatą wynagrodzenia, a odbiorem dnia wolnego.

Czy ta zasada ma również zastosowanie do pracy w sobotę?

Czy poprawnym jest stwierdzenie, że w sytuacji, gdy pracownik pracował 10 godz. w sobotę za osiem godzin należy mu obligatoryjnie oddać dzień wolny, a za pozostałe 2 godz. wedle uznania pracownika oddać czas wolny lub wypłacić wynagrodzenie?

Czy może należałoby wedle uznania pracownika wypłacić wynagrodzenie za 10 godzin bądź oddać 10 godz. wolnego?

Co zrobić w sytuacji, gdy pracownik przepracował mniej niż 8 godzin w sobotę?

Odpowiedź

Przyjmując regulację ustawy o pracownikach samorządowych odnośnie nadgodzin jako regulację szczególną, pracownikowi za pracę w dniu wolnym wynikającym z 5-dniowego tygodnia pracy (np. w wolną sobotę) przysługuje jedynie czas wolny w wymiarze równym czasowi przepracowanemu. Oznacza to, że np. za 10 godzin pracy pracownikowi przysługuje odpowiednio 10 godz. czasu wolnego.

Na podstawie art. 42 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych , jeżeli, wymagają tego potrzeby jednostki, w której pracownik samorządowy jest zatrudniony, na polecenie przełożonego wykonuje on pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w wyjątkowych przypadkach także w porze nocnej oraz w niedziele i święta. Rekompensatą za pracę w nadgodzinach będzie w tym wypadku wynagrodzenie lub czas wolny. Art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych stanowi zaś wyraźnie, że pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, według jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu.

W art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych  mowa jest o czasie wolnym, nie zaś o dniach wolnych od pracy. Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych w sprawach nieuregulowanych w u.p.s. stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm. - dalej k.p., odnośnie pracy w nadgodzinach (tj. wobec art. 1511 i nast. k.p.), uznać należy, że do pracowników samorządowych nie będzie miał zastosowania także przepis art. 1513 k.p. Regulacja art. 42 ustawy o pracownikach samorządowych ma - w przypadku przyjęcia takiej wykładni - charakter kompletny. Prowadzi to do wniosku, że pracownikowi za pracę w dniu wolnym, wynikającym z 5-dniowego tygodnia pracy (np. w wolną sobotę) przysługuje jedynie czas wolny w wymiarze równym czasowi przepracowanemu, a nie - cały dzień wolny.

W pytaniu mamy do czynienia z dwoma sytuacjami - w pierwszej pracownik przepracował 10 godzin w dzień wolny wynikający z 5-dniowego tygodnia pracy. W świetle art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych pracownikowi należy się w takim wypadku rekompensata w postaci 10 godzin wolnych - w innym wypadku, gdy pracownik zrezygnuje z czasu wolnego, należy mu wypłacić wynagrodzenie (stanowisko PIP wskazuje że chodzi tu o wyłącznie normalne wynagrodzenie, bez dodatków, wykładnia ta budzi jednak wątpliwości). De facto pracownikowi przysługiwać może jeden dzień wolny oraz jeszcze 2 godziny (jeżeli, wg rozkładu pracuje tylko 8 godz. dziennie).

W sytuacji, gdy pracownik przepracował mniej niż 8 godz. (np. 5 godz.), przysługuje mu - analogicznie jak w poprzednim przykładzie - tylko 5 godz. wolnych, a nie cały dzień (jak wynikałoby z art. 1513 k.p., który - w świetle art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych może nie mieć tu zastosowania).


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)