Wpis do rejestru poprzedza wizytacja lokalu dokonana przez wójta w celu ustalenia czy zapewnione są bezpieczne i higieniczne warunki wychowania i opieki nad dziećmi. Nałożenie takiego obowiązku na wójta może zdumiewać, ponieważ tego typu zadania mieszczą się w zakresie działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej, o czym traktuje ustawa z 14 marca o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) . PIS jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higienicznymi procesów nauczania i wychowania. W urzędach gmin nie ma pracowników tej specjalności. Chyba, że ustawodawca tą drogą postanowił zasilać finansowo stacje sanitarno-epidemiologiczne, które w myśl art. 36 ust. 3b ustawy o PIS , mogą pozyskiwać dochody z tytułu sprzedaży usług zleconych.
W przypadku niespełnienia przez podmiot warunków wymaganych do utworzenia i prowadzenia żłobka lub klubu dziecięcego, wójt odmawia wpisu do rejestru. Wykreślenie z rejestru następuje także w sytuacji nieusunięcia przez podmiot, w wyznaczonym terminie, nieprawidłowości w zakresie prowadzenia żłobka lub klubu dziecięcego (art. 32 pkt. 2 ustawy ). Zatem, wójt wykonując obowiązki płynące z ustawy żłobkowej w zakresie bezpiecznych i higienicznych warunków nauczania, stanie się quasi organem inspekcji sanitarnej, pomimo że nie posiada na ten temat przygotowania i wiedzy. Ponad to wójt sprawuje nadzór nad żłobkiem, klubem dziecięcym oraz dziennym opiekunem w zakresie warunków i jakości świadczonej opieki (por. art. 54 ustawy ). W imieniu wójta czynności nadzorcze dokonują upoważnione przez niego osoby. Są one uprawnione do:
1) wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części w dniach i godzinach, w których działalność jest wykonywana lub powinna być wykonywana;
2) żądania ustnych i pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępniania danych mających związek z przedmiotem nadzoru;
3) dostępu do dokumentacji pracowniczej osób zatrudnionych w nadzorowanych żłobkach lub klubach dziecięcych.
Pojęcie nadzoru zastosowane przez ustawodawcę w pełni odpowiada sformułowaniu przyjętym przez doktrynę. Zatem, tam jak i tu nadzór połączony jest z kontrolą oraz z prawem wydawania wiążących poleceń, co do zmiany kierunków działania. Zwraca na to uwagę art. 57 ust. 5 ustawy żłobkowej stwierdzający, że w przypadku nieusunięcia w wyznaczonym terminie nieprawidłowości, wójt, burmistrz, prezydent miasta wykreśla z rejestru żłobek lub klub dziecięcy albo rozwiązuje umowę z dziennym opiekunem bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Gminy mogą otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych z zakresu organizacji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, przy czym wysokość dotacji nie może przekroczyć 50 % kosztów realizacji zadania (por. art. 63 ust.1 ustawy ). Mogą ale nie muszą. Po raz kolejny ustawodawca nakłada na samorządy gminne obowiązki realizacji zadań publicznych, z niechęcią przyjmując na siebie zadanie ich sfinansowania, chociaż wyraźnie nakazuje to Konstytucja z 1997 r. A przecież art. 167 ust. 1 Konstytucji wyraźnie mówi, o kształtowaniu dochodów publicznych samorządów terytorialnych odpowiednio do przypadających im zadań. Podobnie jak, Europejska Karta Samorządu Lokalnego z 1985 r. (Dz.U. z 1994 r., Nr 124, poz. 607), która przewiduje, że wysokość zasobów finansowych społeczności lokalnych powinna być dostosowana do uprawnień przyznanych im przez Konstytucję lub przez prawo (art. 9 ust.2).
Wiesław Śniecikowski
Przydatne materiały:
Ustawa z 14 marca o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235)
Pisaliśmy o tym również:
Szersza informacja o formach opieki nad dzieckiem w wieku do lat 3
Nianie i opiekunki wyjdą z szarej strefy
Uczmy się o żłobkach
Rewolucja w opiece nad dziećmi do 3 lat czyli nowe obowiązki dla gmin - podmioty uprawnione do sprawowania opieki
Rewolucja w opiece nad dziećmi do 3 lat czyli nowe obowiązki dla gmin – organizacja żłobka i klubu dziecięcego
Rewolucja w opiece nad dziećmi do 3 lat czyli nowe obowiązki dla gmin – rejestr żłobków i klubów dziecięcych oraz dotacje dla gmin
Nowa ustawa o opiece nad dziećmi do lat 3