LEADER funkcjonuje w krajach "starej" Unii Europejskiej na obszarach wiejskich od 1991 r. W Polsce jego działanie obejmuje nieco ponad połowę ludności. Najważniejszym podmiotem programu jest społeczność lokalna, która uczestniczy w nim poprzez Lokalne Grupy Działania (LGD), złożone z przedstawicieli mieszkańców, lokalnych partnerów społecznych oraz władz publicznych. Celem jest wspomaganie rozwoju obszarów wiejskich, pobudzanie aktywności środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w tworzenie oraz realizację lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich oraz poprawę ich konkurencyjności jako miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej lub jej rozwinięcie.

 

Cena promocyjna: 63.2 zł

|

Cena regularna: 79 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł


Leader  jest inicjatywą wspólnotową, czyli programem bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej dla współpracujących ze sobą partnerów. Władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, osoby chcące otworzyć własną działalność gospodarczą  otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami rozwoju obszarów wiejskich. 

Czytaj: NIK planuje 111 kontroli w tym roku>>

Obszary wiejskie i miasta, nie większe niż 20 tys. mieszkańców

Program LEADER może być realizowany na obszarach wiejskich, przez które rozumieć należy obszar całego kraju, z wyłączeniem obszaru miast o liczbie mieszkańców większej niż 20 tys. Beneficjentami pomocy programu „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność" mogą być: osoby fizyczne, osoby prawne, w tym m.in. kółka rolnicze, jednostki samorządu terytorialnego z wyłączeniem województw, ich związki bądź ich jednostki organizacyjne, organizacje pozarządowe, spółdzielnie, kościoły, związki wyznaniowe, oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawy przyznają zdolność prawną.

Zarządy województw zatwierdza, że wybrane w drodze konkursów lokalne strategie rozwoju (LSR) zawierają z lokalnymi grupami działania (LGD) umowy ramowe, pozwalające realizować inicjatywy. Ważnym elementem tej realizacji jest procedowanie przez LGD i zarządy województw wniosków o przyznanie pomocy finansowej (WoPP). Zarządy może tego wsparcia udzielić bądź odmówić. I ta właśnie procedura była przedmiotem badań kontrolerów. 

Czytaj: NIK: Przegrywamy walkę z nielegalnym wywozem leków za granicę>>

NIK: Pieniądze rozdysponowane dobrze

Kontrola NIK dotyczyła rozdysponowywania środków w latach 2015–2018. Wynika z niej, że nastąpiło to zasadniczo dobrze choć nie obyło się bez uchybień proceduralnych, grożących niepowodzeniem w osiąganiu zamierzonych celów.

Samorządy prawidłowo rozdysponowywały środki publiczne przeznaczone na wdrażanie inicjatywy LEADER, wybierały LSR zgodnie z przepisami ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności, właściwie też (co do zasad i wysokości) przyznawały wsparcie na funkcjonowanie LGD. We wszystkich skontrolowanych urzędach marszałkowskich stwierdzono jednak niedochowanie wymaganych terminów weryfikacji wniosków o przyznanie pomocy. Dotyczy to ponad 75 proc. WoPP. 

- Opóźnienia wynosiły niekiedy kilkanaście dni, ale potrafiły też sięgnąć całego roku. W Lublinie, Białymstoku, Krakowie i Wrocławiu opóźniona weryfikacja dotyczyła wszystkich złożonych wniosków. Jedynie w Poznaniu odsetek opóźnień wyniósł tylko 4 proc. Opóźnienia wynikały głównie z kumulacji wniosków szczególnie w 2017 r. - zaznaczono w raporcie. 

 

To z kolei - jak zaznaczono - skutkowało opóźnieniami w zawieraniu umów z beneficjentami, co może zagrażać prawidłowej realizacji LEADER-a.

Urzędy dobrze przygotowane

W ocenie NIK urzędy są pozytywnie przygotowane do realizacji inicjatywy LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich - 2014–2020 oraz procesy wyboru LSR zasługujących na dofinansowanie.  Przypadki nierzetelne weryfikacji też jednak były w Lublinie i we Wrocławiu.

Pozytywnie zostały ocenione również same LGD.  - Stwierdzone w LGD nieprawidłowości nie wpływały na realizację zadań związanych z LSR. System wdrażania inicjatywy LEADER jest skomplikowany, uregulowany w obszernych, niejasnych i podlegających częstym zmianom przepisach prawa unijnego i krajowego - dodano.