Spór w sprawie dotyczył tego, czy radna będąca jednocześnie członkiem zarządu banku, który zajmuje się obsługą bankową budżetu gminy, jest osobą zarządzającą działalnością z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy. W związku z tym wojewoda stwierdził wygaśniecie mandatu radnej rady miejskiej.


W odpowiedzi prezes banku poinformował radę miejską, że radna jako członek zarządu banku nie nadzoruje bezpośrednio spraw związanych z prowadzeniem działalności bankowej w zakresie obsługi bankowej gminy. Nie nadzoruje bezpośrednio pracy pracowników banku realizujących powyższe czynności. Dodał również, że gmina nigdy nie korzystała i nie korzysta z produktów banku w postaci kredytów, pożyczek itp.

WSA przyznał rację organowi, który w sprawie dopatrzył się naruszenia zakazu wymienionego w art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym . Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 4 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r.,Nr 72, poz. 665 ze zm.) bank prowadzi działalność gospodarczą. W sprawie jest bezsporne, że na podstawie umowy za wynagrodzeniem bank świadczy usługi bankowe dotyczące zgromadzonych na prowadzonym przez niego rachunku środków finansowych jednostki samorządu terytorialnego, jaką jest gmina. Bank zatem prowadzi działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia jednostki samorządu terytorialnego. O dysponowaniu tymi środkami decyduje w ramach zwykłego zarządu wójt gminy, a w stosunku do czynności przekraczających zwykły zarząd rada, w skład której wchodzi radny, będący jednocześnie członkiem zarządu ww. banku. Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 9  ustawy o samorządzie gminnym  do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu.


WSA podkreślił, iż bezsporne w sprawie jest, że rachunek bankowy gminy jest obsługiwany przez bank. Sytuacja taka rodzi swoiste pomieszanie kompetencji i zadań. Radny bowiem zgodnie z art. 23 ust. 1  ustawy o samorządzie gminnym  winien się kierować przede wszystkim dobrem wspólnoty samorządowej gminy, a z treści ślubowania wynika, że obowiązki swe ma traktować rzetelnie i uczciwie. Jedną z funkcji, jaką wykonuje radny jest funkcja kontrolna, w której musi badać działalność organów gminy pod kątem realizacji dobra wspólnoty, jaką stanowią mieszkańcy. Tymczasem, w takiej sytuacji dochodzi do konfliktu interesów, ponieważ radny z jednej strony ma reprezentować interesy mieszkańców, ale z drugiej strony może dążyć do zabezpieczenia pozycji gospodarczej banku, w którego władzach zasiada. Ta z kolei wobec silnej pozycji organu wykonawczego we władzach gminy może powodować uzależnienie radnego od decyzji wójta, burmistrza, czy prezydenta. Powołany przepis ma na celu chronić prawidłowość, rzetelność wykonywania funkcji publicznych przez osoby piastujące określone stanowiska i gwarantować im niezależności w sprawowaniu funkcji publicznej. Należy zatem przyjąć, że celem wskazanego wyżej przepisu art. 24f ust.1 i ust. 1a  ustawy o samorządzie gminnym  nie jest tylko ograniczenie niekorzystnej dla jednostki samorządu terytorialnego działalności radnych, ale przede wszystkim ochrona ich niezależności przed naciskami z zewnątrz.

Oczywistym jest, iż od wyników finansowych banku zależy wynagrodzenie i inne elementy uposażenia (np. wypłaty z zysku) członów zarządu, natomiast obsługa finansowa tak dużej jednostki jaką jest gmina znacznie wpływa na kondycję i sytuację finansową banku. Osoby pełniące funkcje publiczne muszą liczyć się z pewnymi ograniczeniami aktywności gospodarczej, których celem jest - jak podkreśla się w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego - zapobieżenie angażowaniu się osób publicznych w sytuacje i uwikłania mogące nie tylko poddawać w wątpliwość ich osobistą bezstronność czy uczciwość, ale także podważać autorytet konstytucyjnych organów Państwa oraz osłabiać zaufanie wyborców i opinii publicznej do ich prawidłowego funkcjonowania – podkreślił WSA.
 

Na podstawie:
Wyrok WSA w Bydgoszczy z 16 kwietnia 2013 r., sygn. akt II SA/Bd 165/13, nieprawomocny

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)