Czy też biorąc pod uwagę uznaniowy charakter nagrody pracodawca posiada pewien zakres swobody i w przypadkach wyczerpujących kryteria przyznawania nagród określone w zarządzeniu ma możliwość ich przyznania z własnej inicjatywy lub tylko na podstawie wniosku członka zarządu?

Na podstawie § 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz. U. Nr 146, poz. 1223 z późn. zm.) - dalej r.z.w.p.s. zostały ustalone zarządzeniem starosty zasady przyznawania nagród i wyróżnień dla pracowników starostwa. (Zarządzenie utraci moc obowiązującą po wejściu w życie regulaminu wynagradzania ustalonego na podstawie art. 39 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych - Dz. U. Nr 223, poz. 1458 - dalej u.o.p.s.).

Zgodnie z tym zarządzeniem decyzję w sprawie przyznania nagrody podejmuje pracodawca. Podstawę przyznania nagrody stanowi pisemny wniosek kierownika komórki organizacyjnej, w której pracownik jest zatrudniony, zaakceptowany przez członka zarządu sprawującego bezpośredni nadzór, uwzględniający przesłanki wymienione w zarządzeniu.

Wzór wniosku został określony w postaci załącznika do zarządzenia i zawiera następujące elementy: imię i nazwisko pracownika, stanowisko, nazwę komórki organizacyjnej, przesłanki przyznania nagrody wraz z uzasadnieniem, proponowaną wysokość nagrody wraz z uzasadnieniem jej wysokości, podpis bezpośredniego przełożonego/ naczelnika wydziału, akceptację wniosku przez członka zarządu bezpośrednio nadzorującego wydział, zatwierdzenie wypłaty nagrody w wysokości, podpis pracodawcy.

Odpowiedź

Przyznanie nagrody z pominięciem drogi służbowej określonej w zarządzeniu starosty jest działaniem naruszającym przepisy prawa pracy.

Obowiązujące przepisy ustawy o pracownikach samorządowych nie określają szczegółowych zasad przyznawania nagród. Art. 36 ust. 6 ustawy o pracownikach samorządowych stanowi jedynie, że pracownikowi samorządowemu zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę lub powołania, za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej można przyznać nagrodę. Szczegółowe uregulowania powinny się znaleźć w regulaminie wynagradzania danej jednostki samorządowej (art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych ).

Dotychczasowe przepisy obowiązujące starostwo, wskazane w pytaniu (zarządzenie starosty) są przepisami zakładowego prawa pracy w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) - dalej k.p. Są one wiążące tak dla pracowników, jak i dla pracodawcy. Członkowie zarządu powiatu są pracownikami samorządowymi. Działanie wskazane w pytaniu - przyznanie nagrody z pominięciem drogi służbowej należy ocenić, jako działanie sprzeczne z przepisami prawa pracy obowiązującymi w starostwie i jako takie - nieprawidłowe. Przyznanie nagrody w ten sposób po stronie pracownika zasadniczo nie powinno rodzić żadnych negatywnych konsekwencji, natomiast za takie działanie i ewentualne koszty tych działań powinien ponosić odpowiedzialność członek zarządu, który podjął stosowne decyzje w sposób sprzeczny z prawem.

Uznaniowy charakter nagrody dotyczy roszczeniowości nagrody, jako składnika płacy (tj. możliwości domagania się przez pracownika nagrody od pracodawcy). Nie może uznaniowość być rozumiana w taki sposób, że osoby działające w imieniu pracodawcy naruszają przepisy prawa pracy obowiązujące w danym zakładzie pracy.

Wszystkie wskazane wyżej rozważania dotyczą oczywiście jeszcze obowiązującego zarządzenia w sprawie przyznawania nagród i wyróżnień. Nowe przepisy regulaminu wynagradzania mogą w tej kwestii ustalić inne reguły, które będą podobnie obowiązywać.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)