Obecnie zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują - z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustawach - starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. Ich działania nadzorują wojewodowie.

Wnioski i uwagi pokontrolne Najwyższej Izby Kontroli wskazują jednak, że obecne kompetencje nadzorcze wojewodów w tym zakresie nie są wystarczające. I to ma zmienić projekt ustawy przygotowany przez ministerstwo rozwoju pracy i technologii.

 - Jednocześnie zmiany zawarte w projekcie mają na celu zracjonalizowanie zasad gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa oraz rozwiązanie problemów, które pojawiły się w obszarze gospodarowania tym mieniem od czasu reformy zarządzania mieniem państwowym w grudniu 2016 roku – piszą autorzy projektu.

Wróci plan gospodarowania zasobem przez starostę

Projekt zakłada powrót do niektórych rozwiązań prawnych obowiązujących przed reformą zasad zarządzania mieniem państwowym. Jednym z nich jest sporządzanie na szczeblu lokalnym przez starostów 3-letnich planów wykorzystania zasobu, zatwierdzanych przez wojewodów. W planach tych zawarte były informacje o powierzchni nieruchomości Skarbu Państwa oraz prognozy udostępniania i zbywania nieruchomości, a także informacje o kosztach i dochodach z nieruchomości. Zdaniem autorów projektu było to dobre rozwiązanie, bo starostowie i nadzorujący te zadanie wojewodowie posiadają najpełniejszą wiedzę o stanie i strukturze zasobu Skarbu Państwa na obszarze poszczególnych powiatów. Wojewodowie zaś na bieżąco mogli identyfikując lokalne problemy i potrzeby w tym zakresie.

Czytaj:  Skarb Państwa i gminy muszą bronić należących do nich nieruchomości przed zasiedzeniem>>
 

Ministerstwo rozwoju, pracy i technologii uważa więc, że powrót do utrwalonych oraz pozytywnie ocenianych rozwiązań w sposób znaczący wpłynie na wzmocnienie ochrony interesów Skarbu Państwa w gospodarowania nieruchomościami.

Zniknie centralne opracowanie uchwalane przez rząd

Projekt zakłada jednocześnie odstąpienie na szczeblu centralnym od sporządzania dokumentu wyznaczającego kierunki gospodarowania nieruchomościami, czyli Polityki Gospodarowania Nieruchomościami Skarbu Państwa uchwalanego przez rząd.

Po przejęciu przez Krajowy Zasób Nieruchomości istotnej części niezagospodarowanych nieruchomości skarbu państwa z potencjałem inwestycyjnym, w ręku starostów pozostały nieruchomości już zagospodarowane, oddane w trwały zarząd lub na inne cele, w stosunku, do których np. toczą się postępowania sądowo-administracyjne, są zgłoszone roszczenia bądź istnieją specyficzne warunki zagospodarowania (zajęcie np. pod drogi, rowy, a także zabudowane obiektami użyteczności publicznej).

Zdaniem inicjatorów nowelizacji to powoduje, że grunty, które mają potencjał inwestycyjny i których faktycznie mogłaby dotyczyć uchwalany przez rząd dokument stanowią raptem 0,18 proc. wszystkich gruntów Skarbu Państwa. Uchwalenie takiego dokumentu staje się więc bezcelowe gdyż pozbawione byłoby możliwości szczegółowego ujęcia specyficznych dla danego regionu warunków. Co więcej mogłoby wypaczać zasady racjonalnej gospodarki nieruchomościami

Większe uprawienia dla wojewody

Rząd przyznaje, że istniejące już instytucje prawne gwarantujące zachowanie kontroli nad gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa przez starostów i wojewodów trzeba uzupełnić i wzmocnić. Dlatego nowelizacja przewiduje na te organy nałożenie nowych obowiązków i wprowadzeniu konkretnych instrumentów nadzoru.

O to propozycje niektórych zmian:

  • - Dodatkowa przesłanka odwołania darowizny w przypadku wykorzystywania nieruchomości na inny cel niż cel, na który nieruchomość została darowana. Ma to zapobiec sytuacjom, gdy obdarowany nie tylko nie realizuje celu wskazanego w umowie darowizny, ale i wykorzystuje nieruchomość na inny cel. Przepis zawiera również propozycję wyjątku od zasady odwołania darowizny, tzn. umożliwia odstąpienie od odwołania darowizny, jeżeli organ nadzorujący, który wyraził zgodę na dokonanie darowizny, wyrazi zgodę na zmianę warunków określonych w umowie darowizny.
  • - Jednostki organizacyjne, które w imieniu Skarbu Państwa lub samorządu nabyły nieruchomości do zasobu mają obowiązek zawiadomić o tym fakcie właściwe organy gospodarujące tymi zasobami. Ma to poprawić ich kompetencji nadzorcze.
  • - Oddanie nieruchomości w użytkowanie na czas nieoznaczony lub dłuższy niż 3 lata, analogicznie jak w przypadku najmu, dzierżawy i użyczenia, wymagać będzie uzyskania zgody wojewody. Poszerzenie katalogu praw o użyczenie autorzy nowelizacji uzasadniają coraz częstszymi przypadkami obciążania nieruchomości tym ograniczonym prawem rzeczowym.
  • - Wyposażenie wojewody w szerokie kompetencje umożliwiające wystąpienie do różnych podmiotów władających nieruchomościami państwowymi (w tym bez tytułu prawnego) z żądaniem przekazania informacji o nieruchomościach.
  • - Odstąpienie od zasady, w myśl której starostowie wraz z wnioskiem o wyrażenie zgody na zawarcie umowy najmu, dzierżawy lub użyczenia nieruchomości na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata, zobowiązani są do przedstawienia aktualnych operatów szacunkowych. Starostowie będą zobowiązani do podania wyłącznie informacji o wysokości opłat z tytułu użytkowania, najmu albo dzierżawy. Resort uznał, że informacje o wartości i cenie nieruchomości są w tym wypadku bezcelowe. Nadto generują dla starostwa znaczące koszty i w konsekwencji starostwa w niektórych przypadkach rezygnują z tego rodzaju form gospodarowania nieruchomościami, co ma negatywne skutki dla dochodów skarbu państwa.

 

  • - Odstąpienie od konieczności dołączenie do wniosku odpisu z księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości będącej przedmiotem rozporządzenia
  • - Sprecyzowano zasady ponoszenia opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości oddanej w trwały zarząd, opłat z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności jak również kosztów wynikających z korzystania z nieruchomości. To ma dać wyraźne umocowanie kierowników jednostek organizacyjnych sprawujących trwały zarząd nieruchomościami będącymi przedmiotem użytkowania wieczystego do występowania w imieniu podmiotu publicznego (Skarbu Państwa lub JST), na rzecz którego ustanowiono użytkowanie wieczyste, w sprawach dotyczących opłat rocznych za użytkowanie wieczyste, a w przypadku przekształcenia tego prawa, w sprawach opłaty przekształceniowej.
  • - Wydłużenia okresu, na jaki umowa najmu, dzierżawy lub użyczenia nieruchomości oddanej w trwały zarząd została zawarta pomimo wygaśnięcia trwałego zarządu. Obecnie w każdym przypadku pociąga to za sobą skutek wypowiedzenia umowy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Proponowane rozwiązanie zakłada, że dopiero z bezskutecznym upływem 3-miesięcznego terminu od dnia wygaśnięcia trwałego zarządu stosunek najmu, dzierżawy lub użyczenia ulega rozwiązaniu.
  • - W przypadku, gdy starosta nie podejmuje działań mających na celu ochronę interesów właściciela gruntu (Skarbu Państwa) wojewoda może zobowiązać starostę do ustalenia dodatkowych opłat rocznych za niedotrzymanie terminów zagospodarowania gruntu. A dopiero w przypadku, gdy taka sankcja nie przynosi rezultatu, może zobowiązać starostę do wystąpienia z żądaniem rozwiązania umowy o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste. Proponowane rozwiązania będą mieć zastosowanie wyłącznie do nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste.
  • - Nałożenie na starostę obowiązku przekazania nieruchomości na cel wskazany we wniosku wojewody. Obecnie wojewoda może wnioskować o przekazanie nieruchomości na cel wskazany we wniosku, ale w praktyce starosta może odmówić przekazania nieruchomości bądź pozostawić wniosek bez rozpoznania. Teraz wojewoda ma uzyskać realny wpływ na rozstrzyganie o sposobie zagospodarowania danej nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa. W razie wystąpienia obiektywnych i uzasadnionych przeszkód do zrealizowania wniosku wojewody, starosta może poinformować wojewodę o przyczynie niemożności przekazania nieruchomości, a także zaproponować kompromisowe rozwiązanie.

Projekt trafił teraz do uzgodnień międzyresortowych.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.