Zegar wyborczy bije od 15 stycznia, kiedy w Dzienniku Ustaw opublikowano postanowienie Marszałka Sejmu w sprawie zarządzenia wyborów prezydenckich na 18 maja 2025 roku. Zgodnie z kalendarzem wyborczym, pełnomocnicy komitetów wyborczych do 24 marca mają czas na zawiadamianie PKW o utworzeniu komitetów wyborczych kandydatów na Prezydenta RP. W poniedziałek (24 lutego) PKW zarejestrowała zgłoszenia od 25 komitetów wyborczych, zgłoszenia trzech innych oczekują na przyjęcie. Przeczytaj więcej: Kto kandyduje na prezydenta RP w 2025 r.

Ale zarejestrowanie komitetu wyborczego nie oznacza jeszcze startu kandydata w wyborach. To dopiero pierwszy krok.

 

Kandydat musi zebrać 100 tys. podpisów

O ile rejestracja komitetu wyborczego wymaga zebrania co najmniej 1 tys. podpisów, to rejestracja samego kandydata wymaga co najmniej 100 razy więcej podpisów. Zgodnie z art. 296 kodeksu wyborczego, zgłoszenie kandydata na Prezydenta RP może dokonać co najmniej 100 tys. obywateli mających czynne prawo wyborcze. Przy czym, jak podkreśla prof. Marek Chmaj, konstytucjonalista z Uniwersytetu SWPS, owe 1 tys. podpisów złożonych przy zgłoszeniu komitetu wyborczego kandydata wlicza się do wymaganej liczby 100 tys. podpisów obywateli popierających kandydata.

Zgodnie z obecnym kalendarzem wyborczym termin zgłaszania samych kandydatów na Prezydenta RP mija 4 kwietnia 2025 r., o godz. 16:00. Zgłoszenia kandydatów są przyjmowane przez dyżurującego członka Państwowej Komisji Wyborczej lub sekretarza Komisji albo upoważnionego pracownika Krajowego Biura Wyborczego, w siedzibie Państwowej Komisji Wyborczej w Warszawie przy ul. Wiejskiej.

Zgłoszenie kandydata (art. 303 Kodeksu wyborczego) powinno zawierać:

  1. imię (imiona), nazwisko, wiek i miejsce zamieszkania (miejscowość) zgłaszanego kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej wraz ze wskazaniem jego przynależności do partii politycznej;
  2. nazwę komitetu wyborczego oraz imię (imiona), nazwisko i adres do korespondencji pełnomocnika wyborczego oraz pełnomocnika finansowego;
  3. wykaz obywateli popierających zgłoszenie, zawierający czytelne wskazanie imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania, daty udzielenia poparcia oraz numeru ewidencyjnego PESEL obywatela, który udziela poparcia, składając na wykazie własnoręczny podpis; każda strona wykazu musi zawierać nazwę komitetu wyborczego zgłaszającego kandydata oraz adnotację: "Udzielam poparcia kandydatowi na Prezydenta Rzeczypospolitej .............. [imię (imiona) i nazwisko kandydata] w wyborach zarządzonych na ................... (dzień, miesiąc, rok).". Wycofanie udzielonego poparcia dla kandydata nie rodzi jednak skutków prawnych dla podpisującego.

Zobacz także:  Ruszyła kampania, a tak wygląda kalendarz wyborczy

 

PKW sprawdza podpisy na listach

Z wytycznych PKW z 15 stycznia 2025 r. wynika, że obowiązkiem przyjmującego zgłoszenie jest sprawdzić, czy spełnia ono wymogi określone w art. 303 par. 1 kodeksu wyborczego, czyli czy:

  1. zgłoszenia dokonał osobiście pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego, którego zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego zostało przyjęte przez Państwową Komisję Wyborczą;
  2. zawiera imię (imiona), nazwisko, wiek (liczba lat ukończonych w dniu wyborów) i miejsce zamieszkania (miejscowość zgodna z adresem ujęcia w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców) zgłaszanego kandydata oraz informację o jego przynależności (lub braku przynależności) do partii politycznej;
  3. zawiera nazwę komitetu wyborczego;
  4. zawiera imię (imiona), nazwisko i adres do korespondencji pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego;
  5. zawiera imię (imiona), nazwisko i adres do korespondencji pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego;
  6. dołączono wykaz obywateli popierających kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sporządzony według wskazanego wyżej wzoru.

Pełnomocnik wyborczy musi też wskazać liczby stron oraz liczbę osób popierających kandydata. Informacje te umieszcza się w potwierdzeniu przyjęcia zgłoszenia (jeśli liczba stron nie jest znana pełnomocnikowi wyborczemu, w potwierdzeniu wpisuje się podaną przez niego liczbę osób popierających kandydata).

Czytaj w LEX: Termin wyborów na urząd Prezydenta RP > >

 

Im wcześniej dokumenty, tym lepiej

- Jeżeli zgłoszenia dokonano zgodnie z przepisami kodeksu wyborczego, PKW rejestruje kandydata, sporządzając protokół rejestracji kandydata i zawiadamia o tym pełnomocnika wyborczego. Jeżeli zgłoszenie wykazuje wady, PKW niezwłocznie wzywa pełnomocnika wyborczego do usunięcia wskazanych wad zgłoszenia w terminie dwóch dni od daty podania do publicznej wiadomości informacji o wadach zgłoszenia. W razie nieusunięcia wad w terminie PKW obligatoryjnie postanawia o odmowie rejestracji kandydata – wskazuje prof. Marek Chmaj, autor komentarza Prawo wyborcze w Polsce.

PKW dokonuje czynności sprawdzających prawidłowość sporządzenia wykazu obywateli popierających kandydata. Sprawdzanie wykazu odbywa się pod nadzorem członka Komisji lub sekretarza Komisji i przeprowadzane będzie przez pracowników Krajowego Biura Wyborczego lub upoważnione osoby. Przy czynnościach sprawdzających może być obecny pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego lub osoby przez niego pisemnie upoważnione. Nieobecność pełnomocnika wyborczego lub osób upoważnionych nie wstrzymuje czynności sprawdzających.

Czynności sprawdzające obejmują wykaz obywateli popierających kandydata dołączony do zgłoszenia oraz tę część wykazu załączonego do zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego, która stanowiła nadwyżkę ponad ustawowe minimum 1 tys. podpisów i nie została policzona. Sprawdzanie podpisów prowadzi się do chwili ustalenia, że liczba prawidłowo złożonych podpisów osiągnęła 100 tys.

- Bardzo kompleksowo sprawdza się 1000 podpisów wymaganych do zarejestrowania komitetu wyborczego, bo te podpisy zapoczątkowują procedurę wyborczą. W przypadku 100 tys. podpisów kontrola prowadzona przez Krajowe Biuro Wyborcze jest wyrywkowa i dotyczy określonego procenta głosów.  Ale ten określony przez PKW procent jest bardzo dokładnie sprawdzany z wykorzystaniem bazy PESEL - wyjaśnia Dariusz Lasocki, radca prawny, były członek PKW w latach 2020-2024.

Usunięcie wady polegającej na braku wymaganej liczby podpisów poparcia może być dokonane tylko do czasu upływu terminu przewidzianego do zgłaszania kandydatów na Prezydenta RP, tj. do dnia 4 kwietnia 2025 r. do godz. 16.00. Jeśli ustalenia wad wykazu podpisów Komisja dokona po upływie ustawowego terminu dla przyjmowania zgłoszeń lub gdy do upływu tego terminu pełnomocnik wyborczy nie dokonał uzupełnienia wykazu podpisów, Państwowa Komisja Wyborcza odmówi zarejestrowania kandydata.

Czynności sprawdzające obejmują także samego kandydata. Państwowa Komisja Wyborcza, korzystając z Centralnego Rejestru Wyborców, weryfikuje dane kandydatów, takie jak numer PESEL, imię i nazwisko, datę urodzenia, obywatelstwo oraz adres zamieszkania. Sprawdza również, czy kandydat nie był skazany za przestępstwa umyślne oraz czy nie utracił prawa wybieralności z powodu nieprawdziwego oświadczenia lustracyjnego. Komisja bada także wykształcenie kandydata, wymagając okazania oryginałów dokumentów, oraz weryfikuje dane dotyczące wykonywanego zawodu. Dodatkowo sprawdzana jest przynależność kandydata do partii politycznej na podstawie odpowiednich dokumentów lub zapytania do organu partii.

Sprawdź w LEX: PKW nie może rejestrować kandydatur na Prezydenta RP bez wymaganej liczby podpisów > >

 

Pełnomocnikowi przysługuje skarga do SN

Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie rejestracji kandydata. Skargę wnosi się bezpośrednio do Sądu Najwyższego w terminie dwóch dni od daty podania do publicznej wiadomość uchwały Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie rejestracji kandydata. Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Ale procedura przed Sądem Najwyższym wciąż wzbudza spory w śród prawników. Szerzej pisaliśmy o tym w tekstach: 15 najstarszych sędziów SN zdecyduje o ważności wyborów w 2025 r..

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Akt pełnomocnictwa do głosowania w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej > >

 

Nowość
Prawo konstytucyjne. Wybór aktów
-30%
Nowość
Prawo konstytucyjne. Wybór aktów

Marek Zubik

Sprawdź  

Cena promocyjna: 48.3 zł

|

Cena regularna: 69 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 69 zł


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.