Zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych i powołanie komisji na podstawie Kodeksu wyborczego omówiono w artykule "Wybory 2011: Zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych - procedura i wzory dokumentów" 

Jednymi z najtrudniejszych zadań dla gminnych pracowników samorządowych, związanych z wyborami, jest przygotowanie i przeprowadzenie powołania i ukonstytuowania się (zorganizowanie inauguracyjnych posiedzeń) obwodowych komisji wyborczych. Operacja ta wymaga wykonania precyzyjnie zaplanowanych, zsynchronizowanych w czasie czynności polegających na przygotowaniu licznych dokumentów, rozesłaniu korespondencji, sporządzeniu list, protokołów i komunikatów, aby nie uchybić wymogom ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej  i przepisom wykonawczym.
Bardzo ważne jest także wykonanie tych czynności w wyznaczonym czasie lub terminie. Wprowadzony postanowieniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 kwietnia 2010 r. o zarządzeniu wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 65, poz. 405) kalendarz wyborczy wyznacza tylko dwie istotne graniczne daty, które pracownicy samorządowi muszą wziąć pod uwagę przy powoływaniu obwodowych komisji wyborczych:
1.      28 maja 2010 r. - zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych.
2.      6 czerwca 2010 r. – powołanie przez wójtów, burmistrzów (prezydentów) miast obwodowych komisji wyborczych.
Czynności, których ważność uzależniona jest od dokonania ich w odpowiednim terminie, wynikających czy to z Ordynacji o wyborze Prezydenta RP, czy przepisów wykonawczych, jest znacznie więcej. Wiele z nich, nie jest jednak określonych konkretną datą, lecz ilością dni liczonych od lub do określonego zdarzenia:
1)     zgłaszanie dodatkowych kandydatów przez pełnomocników komitetów wyborczych, które nie dokonały zgłoszenia do komisji, do których zgłoszono mniej niż 4 kandydatów – 3 dni od upływu terminu zgłaszania kandydatów (tj. od 29 do 31 maja 2010 r.);
2)     podanie przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do publicznej wiadomości informacji o miejscu i terminie losowania do składów obwodowych komisji wyborczych – co najmniej dwa dni przed losowaniem;
3)     w przypadkach odwołania członków komisji zgłoszonych przez pełnomocnika wyborczego lub osobę przez niego upoważnioną, w terminie do 15 czerwca, wójt (burmistrz, prezydent miasta) zawiadamia o tym osobę, która dokonała zgłoszenia i wyznacza jej termin 3 dni na zgłoszenie nowego kandydata;
4)     zwołanie I posiedzeń obwodowych komisji wyborczych przez wójta (burmistrza prezydenta miasta) – niezwłocznie po powołaniu;
5)     odbycie posiedzenia obwodowej komisji wyborczej w lokalu wyborczym – do 16 czerwca 2010 r.
            Przepisy prawa pozwalają na wyspecyfikowanie oraz odpowiednie zaplanowanie logistyczne większości tych czynności, jak również wystandaryzowanie przygotowywanych dokumentów. Zdobyte doświadczenie pozwala na wcześniejsze opracowanie odpowiednich formularzy ułatwiających bieżącą pracę.

 
Powołanie obwodowych komisji wyborczych
            Szczegółowe kwestie związane ze sposobem zgłaszania kandydatów do obwodowych komisji wyborczych, powoływaniem komisji, w tym tryb przeprowadzania ewentualnego losowania kandydatów, reguluje rozporządzenie z dnia 28 sierpnia 2000 r. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie powoływania obwodowych komisji wyborczych w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 72, poz. 847; z 2005 r. Nr 166, poz. 1394).

            Rozporządzenie zawiera też wzór zgłoszenia. W praktyce wzór ten warto jest zaadaptować odpowiednio do specyfiki własnej gminy oraz ilości obwodów oraz udostępnić go zainteresowanym komitetom. Nakład pracy związany z przygotowaniem odpowiednich, jednolitych formularzy powinien się zwrócić, gdyż zminimalizuje problemy dotyczące np. nieczytelności dokonanych zgłoszeń, ułatwi sprawdzanie ich prawidłowości czy wychwycenia wielokrotnego zgłoszenia tych samych kandydatów do różnych komisji oraz sporządzenia wykazu.

            Dużym usprawnieniem jest „przekonanie” pełnomocników komitetów wyborczych, aby zgłoszenia każdego kandydata na członka komisji dokonali na odrębnym formularzu, zawierającym jednocześnie oświadczenie tegoż kandydata o zgodzie na powołanie w skład komisji. Korzyści ze zgłoszenia każdego kandydata na odrębnym formularzu ujawniają się szczególnie w sytuacji rezygnacji kandydatów, błędów w zgłoszeniu jak również podczas obróbki tych dokumentów w urzędzie gminy. Oczywiście nawet gdy urząd gminy przygotuje własne formularze, komitety wyborcze mogą dokonywać zgłoszeń na innych drukach pod warunkiem, że będą one zawierały wszystkie dane wymagane rozporządzeniem.
 
            Przedstawiony wyżej wzór zawiera rubryki, które wyczerpują ilość i rodzaj danych, wymaganych dla ważności zgłoszenia. Bardzo przydatne choć nieobowiązkowe może okazać się podanie numerów telefonów kandydatów oraz osób dokonujących zgłoszeń. Pozwoli to np. pracownikom urzędu gminy na szybkie zweryfikowanie nieczytelnych lub niewłaściwie podanych danych. W praktyce sprawdza się również wpisanie na etapie przygotowywania formularza w urzędzie gminy możliwie maksymalnej ilości niezmiennych danych, np. nazwę miejscowości, kod pocztowy, a nawet kolejne numery obwodów, siedziby obwodów i wydawanie komitetom wyborczym kompletu formularzy do wypełnienia.

Kandydatami na członków obwodowych komisji wyborczych mogą być osoby mające prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) oraz stale zamieszkałe na obszarze gminy, której obwód się znajduje. Niestety choć definicja stałego zamieszkania na terenie gminy jest jasna, w praktyce stwierdzenie czy ktoś stale zamieszkuje na terenie danej gminy lub nie, w przypadku niepokrywania się adresu deklarowanego z miejscem zameldowania, nie jest do końca oczywiste. Najłatwiej jest sprawdzić czy zgłoszone osoby znajdują się w prowadzonym przez gminę stałym rejestrze wyborców.

Osoba dokonująca zgłoszenia z upoważnienia pełnomocnika komitetu wyborczego, dołącza do zgłoszenia upoważnienie lub jego uwierzytelnioną kopię. Kopię uwierzytelnia wyznaczony pracownik urzędu gminy po okazaniu mu oryginału upoważnienia.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) w miarę napływu zgłoszeń tworzy wykaz zgłoszonych kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych w ten sposób, że w wykazie utworzonych obwodów, zawierającym numery obwodów i adresy siedzib obwodowych komisji wyborczych, wpisuje przy każdym z obwodów imiona i nazwiska zgłoszonych prawidłowo kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych oraz pozostałe dane podane w zgłoszeniu.
W rzeczywistości zgłoszenia przyjmują, sporządzają wykaz oraz sprawdzają zawarte w nim dane jak również spełnianie wymogów formalnych osób zgłaszających oraz kandydatów do komisji, upoważnieni przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) pracownicy urzędu gminy.


Pracownicy przyjmujący zgłoszenia stosują różną technikę obsługi pełnomocników dokonujących zgłoszeń co determinuje w sposób naturalny ilość komisji w danej gminie. Ponadto w przypadku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej obserwowane jest zjawisko wykonywania czynności w imieniu (jednego) pełnomocnika przebywającego najczęściej w Warszawie, przez osoby upoważnione. Upoważnień tych pełnomocnicy ze względu na ich skalę (ponad 3000 gmin) dokonują bardzo często w formie „in blanco” i zdarza się dublowanie osób upoważnionych, a co za tym idzie zgłoszeń kandydatów do komisji wyborczych przez ten sam komitet wyborczy.

Ponadto biorąc pod uwagę, że ten sam kandydat może być zgłoszony tylko do jednej, wskazanej w zgłoszeniu obwodowej komisji wyborczej w przypadku:
1) zgłoszenia przez komitet wyborczy więcej niż jednego kandydata do danej obwodowej komisji wyborczej, wójt (burmistrz, prezydent miasta) rozpatruje jedynie zgłoszenie wcześniejsze, a gdy nie można tego ustalić – zgłoszenie tego kandydata, którego nazwisko zostało wcześniej wpisane do wykazu kandydatów;
2) zgłoszenia tego samego kandydata do kilku obwodowych komisji wyborczych – rozpatrywane jest jedynie zgłoszenie kandydata do komisji o najniższym numerze spośród obwodów, do których kandydat został zgłoszony
- sprawdzonym rozwiązaniem jest dokonanie przyjęcia zgłoszeń w dwóch etapach.


I etap, formalne przyjęcie zgłoszenia i wydanie zgłaszającemu pokwitowania o treści:


Potwierdzenie

przyjęcia zgłoszenia kandydatów na członków obwodowej komisji wyborczej w Gminie …………..…. .
Potwierdza się przyjęcie zgłoszenia do .............. obwodowych komisji wyborczych w
(ilość)
Gminie …………... w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 20 czerwca 2010 r.
Zgłoszenie zawiera ….… strony.
                                 (ilość)

Zgłoszenie przyjęto od pełnomocnika/osoby upoważnionej przez pełnomocnika* Komitetu Wyborczego ………………………………… w dniu ………… 2010 r. o godz. ……………. .

Zgłoszenie zostanie sprawdzone pod względem formalnym oraz czy zawiera właściwie podane dane zgodnie z rozporządzeniem z dnia 28 sierpnia 2000 r. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie powoływania obwodowych komisji wyborczych w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 72, poz. 847 z późn. zm.)
 
................................................                                  ……………………………………..
(Pieczęć urzędu gminy)                                                  (Podpis osoby upoważnionej do przyjęcia zgłoszenia)
* niepotrzebne skreślić
 
 
II etap, sprawdzenie dokonanych zgłoszeń pod względem formalnym, sporządzenie wykazu kandydatów i wydanie odpowiedniego potwierdzenia, np. o treści:
           


                                                                                  Pan/Pani
                                                                                  …………………………………………....
                                                                                  Pełnomocnik/osoba upoważniona
przez Pełnomocnika Komitetu
Wyborczego ……………………………...
 
Nasz znak: ….0010-../10                                                       Dnia: ……………………. 2010 r.
 
Dotyczy: zgłoszenia kandydatów do obwodowych komisji wyborczych.
 
Informuję, że po sprawdzeniu prawidłowości dokonanego w dniu ………… 2010 r. zgłoszenia kandydatów do obwodowych komisji wyborczych w Gminie …………… w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 20 czerwca 2010 r. stwierdzono w zgłoszeniach do obwodowej komisji wyborczej:
1)     nr … - brak adresu zamieszkania kandydata;
2)     nr … - brak nr PESEL.
W związku z powyższym zgłoszenia te pominięto, a do wykazu kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych w Gminie ……….... wpisano prawidłowo dokonane zgłoszenia ........... kandydatów do obwodowych komisji wyborczych o nr ………………….. .
(ilość)
 
Wójt Gminy …….. ………………….....
 
Ireneusz Krześnicki

Do pobrania:

Formularz zgłoszeniowy kandydata do obwodowej komisji wyborczej.doc
Formularz zgłoszeniowy kandydata do obwodowej komisji wyborczej.pdf
Formularz wykazu zgłaszanych kandydatów.doc
Formularz wykazu zgłaszanych kandydatów.pdf
Upoważnienie dla pracownika urzędu gminy.doc
Upoważnienie dla pracownika urzędu gminy.pdf

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2010 r., Nr 72, poz. 467 ze zm.)
Postanowienie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 kwietnia 2010 r. o zarządzeniu wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 65, poz. 405)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 sierpnia 2000 r. w sprawie powoływania obwodowych komisji wyborczych w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. (Dz. U. 2000 r., Nr 72, poz. 847 ze zm.)


Pisaliśmy o tym również:
Procedury wyborcze w gminie – zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych i powołanie komisji (cz. 2)
Procedury wyborcze w gminie – zwołanie i ukonstytuowanie obwodowych komisji wyborczych(cz. 3)