Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw. To reakcja na uwagi i zastrzeżenia zgłaszane wobec zmian prawa wyborczego wprowadzonych ustawą z 11 stycznia 2018 r.
Nowelizacja przewiduje zmianę Kodeksu wyborczego oraz m.in. ustaw: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o referendum lokalnym oraz ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych.
Odstąpienie od obowiązku prowadzenia transmisji z lokalu
Ustawa znosi wyłączną właściwość komisji wyborczych przystosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych w sprawach głosowania korespondencyjnego. Koperty zwrotne będą przekazywane komisji obwodowej właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby niepełnosprawnej.
Przewiduje odstąpienie od obowiązku prowadzenia transmisji z lokalu wyborczego za pośrednictwem publicznie dostępnej sieci elektronicznego przekazywania danych. Wprowadza obowiązek dla Państwowej Komisji Wyborczej prowadzenia wykazu osób, które w związku z postępowaniem lustracyjnym utraciły prawo wybieralności, tj. bierne prawo wyborcze.
Zmienia zasady rekrutacji kandydatów na urzędników wyborczych – w przypadku braku kandydatów spełniających ustawowe wymagania, szef Krajowego Biura Wyborczego będzie mógł powierzyć wykonywanie obowiązków urzędnika wyborczego innej osobie jedynie na czas danych wyborów. Urzędnikiem wyborczym na czas danych wyborów będzie mogła zostać osoba zatrudniona w danej gminie lub ujęta w jej stałym rejestrze wyborców.
Wprowadza fakultatywność w zawieraniu porozumień pomiędzy szefem KBW a właściwym miejscowo wójtem w sprawie obsługi urzędnika wyborczego przez gminę. Obsługa urzędnika wyborczego jest zadaniem zleconym, tj. finansowanym z budżetu państwa.
Zakaz łączenia wyborów
Ustawa zakazuje przeprowadzania wyborów do organów jednostek pomocniczych gmin (sołectwa, dzielnice itp.) i referendów lokalnych w dniu, w którym odbywają się wybory ogólnokrajowe, tj. wybory do Sejmu i Senatu, wybory prezydenta RP, wybory do Parlamentu Europejskiego, do organów stanowiących samorządu terytorialnego oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Zakaz nie dotyczy wyborów do rad dzielnic m.st. Warszawy, które przeprowadzane są na zasadach stosowanych przy wyborze rad gmin.
Nowe przepisy upraszczają tryb rozpatrywania skarg na postanowienia w sprawach okręgów wyborczych poprzez eliminację szczebla wojewódzkich sądów administracyjnych. Na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej przysługiwać będzie prawo wniesienia skargi bezpośrednio do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który rozpozna sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jej wniesienia. Od orzeczenia NSA nie będzie przysługiwać środek prawny.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia, z wyłączeniem przepisów dotyczących rozpatrywania skarg na postanowienia komisarzy wyborczych w sprawach tworzenia okręgów wyborczych, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.