Pytanie:
Zakład Aktywności Zawodowej jest samorządowym zakładem budżetowym utworzonym przez starostwo powiatowe. Zakład zatrudnia osoby niepełnosprawne ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności na podstawie umowy o pracę w oparciu o rozporządzenie w sprawie zakładów aktywności zawodowej. Osoby niepełnosprawne są zatrudniane w niepełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach pomocniczych, np. robotnika, do prac lekkich ujętych w tabeli IV lit. H rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.
Czy pracownicy niepełnosprawni zatrudnieni w zakładzie aktywności zawodowej na 0,7 etatu są pracownikami samorządowymi?
Czy rozporządzenie o wynagradzaniu pracowników samorządowych należy stosować tylko do pracowników na stanowiskach urzędniczych i kierowniczych, którzy nie posiadają stopnia niepełnosprawności?
Czy przepisy dotyczące wynagradzania pracowników samorządowych stosuje się tylko do pracowników pełnoetatowych i pełnosprawnych?
Odpowiedź:
Status pracownika samorządowego nie zależy od tego, czy zatrudniony jest osobą sprawną, czy niepełnosprawną, ani od wymiaru czasu pracy pracownika i norm czasu pracy, w których pracownik świadczy pracę. Nie ma tu również znaczenia to, czy dla jednostki wymienionej w art. 2 ustawy z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 902 ze zm zm.) – dalej jako u.p.s., uzyskano status zakładu aktywności zawodowej. Przekłada się to również na zasady wynagradzania tych pracowników.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 2 pkt 2 i 3 oraz art. 4 ust. 2 pkt 3 u.p.s., pracowników samorządowych zatrudnia się w powiatowych jednostkach organizacyjnych i samorządowych zakładach budżetowych nie tylko na stanowiskach urzędniczych, ale również na stanowiskach pomocniczych i obsługi.
Przepisy u.p.s. nie wprowadzają wyjątkowych uregulowań dla pracowników niepełnoetatowych, dla pracowników zatrudnionych w skróconych normach czasu pracy, czy dla pracowników zatrudnionych w zakładzie aktywności zawodowej. W szczególności, nie przewidziano wyłączenia stosowania przepisów u.p.s. opartego na wspomnianych przesłankach.
Zróżnicowania ani wyłączeń w tym zakresie nie wprowadza również ustawa ustawa z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ani wydane na podstawie art. 29 tej ustawy, rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 17.07.2012 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej.
Jednocześnie, warto tu zwrócić uwagę na to, że rozporządzenie to wyodrębnia osobną grupę pracowników zakładu aktywności zawodowej, jaką jest personel. Z treści rozporządzenia wynika również, że oprócz personelu w zakładzie aktywności zawodowej znajdują zatrudnienie osoby niepełnosprawne, które w nim pracują i korzystają z rehabilitacji. Jednak – inaczej niż ma to miejsce w przypadku warsztatów terapii zajęciowej – osoby niepełnosprawne o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, dla których zakład aktywności zawodowej ma być miejscem rehabilitacji – są pełnoprawnymi pracownikami tego zakładu, a nie "uczestnikami ZAZ" ze statusem poza pracowniczym.
Dlatego nie można uznać, że pracownicy będący osobami niepełnosprawnymi nie mogą być uznani za pracowników w rozumieniu art. 2 k.p., a w przypadku ich zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej należącym do jednostek wymienionych w art. 2 u.p.s. – także za pracowników samorządowych.
Wobec braku przepisów wyłączających nie ma zatem prawnych przeszkód do uznania, że pracownicy ZAZ prowadzonego w formie samorządowego zakładu budżetowego – bez względu na ich sprawność lub stopień niepełnosprawności oraz wymiar czasu pracy, na jaki zostali zatrudnieni, i norm czasu pracy, w których świadczą pracę – mogą być uznani za pracowników samorządowych – ze wszystkimi konsekwencjami, w tym z obowiązkiem stosowania przepisów o zasadach wynagradzania pracowników samorządowych. Przepisy rozporządzenia w sprawie zakładów aktywności zawodowej nie sprzeciwiają się ustaleniu wynagrodzenia pracowników zakładu w wysokości gwarantowanej na podstawie przepisów odrębnych.
