Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej także jako k.p. ), zawiera szereg przepisów mających na celu szeroko pojętą ochronę pracowników. Wyraz funkcji ochronnej prawa pracy stanowi bez wątpienia, brak możliwości rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy z zachowaniem okresu wypowiedzenia, w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika. Stosownie do treści przepisu art. 41 k.p. , pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Konstrukcja przywołanego przepisu jednoznaczne wskazuje, iż mamy do czynienia z zakazem złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę w okresie ochrony. Podkreślenia wymaga fakt, iż niemożność rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę za wypowiedzeniem w czasie usprawiedliwionej nieobecności dotyczy wszystkich kategorii umów. Pierwszą z okoliczności uniemożliwiających pracodawcy wypowiedzenie umowy o pracę, stanowi przerwa w świadczeniu pracy - urlop. Bez znaczenia dla dokonania oceny sytuacji prawnej pozostaje rodzaj urlopu, z jakiego aktualnie korzysta pracownik. Zakaz wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę rozciąga się zatem zarówno na urlop wypoczynkowy, urlop wychowawczy jak i urlop szkoleniowy. Usprawiedliwiona nieobecność pracownika jest kolejnym przypadkiem objętym zakazem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Poprzez pojęcie przyczyn usprawiedliwiających nieobecność pracownika rozumieć należy przede wszystkim zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie (§ 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy). Przykładem usprawiedliwionej nieobecności w pracy jest bez wątpienia przebywanie pracownika na zwolnieniu lekarskim w czasie choroby. Ochrona prawna przewidziana w przepisie art. 41 k.p. rozciąga się także na pracowników samorządowych zatrudnionych na umowę o pracę (tak SN w wyroku z dnia 18 lutego 1994 r., sygn. akt I PZP 60/93). @page_break@

Przyznanie pracownikom ochrony prawnej polegającej na zakazie wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę w okresie ich usprawiedliwionej nieobecności, rodzi wątpliwości w zakresie rozszerzenia jej na inne przewidziane w kodeksie pracy przypadki rozwiązania stosunku pracy. Ustawodawca wśród przepisów regulujących przesłanki uprawniające do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, nie przewidział ochrony pracownika. Przyjęcie takiego rozwiązania prowadzi do wniosku, iż ochrona prawna wyrażona w art. 41 k.p. odnosi się wyłącznie do wypowiedzenia. W literaturze przedmiotu ugruntowany jest pogląd, iż zakaz rozwiązania stosunku pracy w okresie urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika, znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę. Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie. Sąd Najwyższy w sentencji orzeczenia z dnia 27 września 1983 r., sygn. I PRN 108/83 wskazał, iż „zakład pracy może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika także w czasie jego urlopu albo innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy”. Podobny pogląd wyrażony został przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia z dnia 25 stycznia 2001 r., sygn. akt I PKN 215/2000 „ochrona przewidziana w art. 41 k.p. dotyczy jedynie wypowiedzenia umowy o pracę, nie dotyczy natomiast innych sposobów rozwiązania stosunku pracy (np. rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia) ani innych stosunków pracy niż wynikające z umowy o pracę jako źródła jego nawiązania”. Powyższe jednoznacznie obrazuje, iż usprawiedliwienie przez pracownika swojej nieobecności, nie chroni go przed rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia, w przypadku dopuszczenia się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.

Przebywanie przez pracownika na zwolnieniu lekarskim jest bez wątpienia kwalifikowane jako usprawiedliwiona nieobecność w pracy. Słusznym więc wydaje się objęcie pracownika ochroną w czasie wystąpienia przeszkody uniemożliwiającej mu normalne świadczenie pracy. Przywilej ten jest z punktu widzenia pracownika rozwiązaniem korzystnym. Nie należy jednak zapominać, iż bezwzględny zakaz rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu lekarskim dotyczy wyłącznie wypowiedzenia i nie powstrzymuje pracodawcy przed rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r. Nr 21, poz. 94)