.Ustawodawca w art. 17 ust. 1 i ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych nie wskazał na konkretne przeszkody u osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, które uprawniałyby do starań o świadczenie pielęgnacyjne osób innych niż spokrewnionych w pierwszym stopniu.

Kierownik gminnego ośrodka pomocy społecznej działający z upoważnienia wójta gminy, na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad babcią. W uzasadnieniu organ podał, że w pierwszej kolejności możliwość korzystania ze świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje córkom osoby wymagającej opieki, pod warunkiem rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Organ podkreślił, że córki nie zadeklarowały rezygnacji z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad matką.

Od powyższej decyzji organu I instancji wnioskodawczyni wniosła odwołanie. W odwołaniu wnioskodawczyni przyznała, że istotnie babcia posiada 2 córki - osoby spokrewnione w pierwszym stopniu, nie mniej pracują one zawodowo i nie mogą sprawować opieki nad matką. Zarzuciła, że żądanie ośrodka aby córki zrezygnowały z pracy w celu sprawowania opieki nad matką jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Podniosła także, że ustawodawca nie określa wymiaru czasu sprawowania opieki, a ona świadczy taką opiekę babci pięć dni w tygodniu przy czym jej nieobecność związana z zajęciami na uczelni nie powoduje zaniedbań w stosunku do babci.

SKO utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Na uzasadnienie organ odwoławczy podał, że okoliczność, iż obie osoby zobowiązane w pierwszej kolejności do alimentacji, a tym samym do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego pracują zawodowo nie stanowi przeszkody tego rodzaju iżby można mówić o sytuacji przewidzianej przez przepis art. 17 ust. 1a, a taką przeszkodą może być np. stan zdrowia. W tej sytuacji - zdaniem tego organu – wykluczona jest możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobie spokrewnionej w stopniu drugim.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się wnioskodawczyni, która w skardze powtórzyła argumenty zawarte w odwołaniu i zarzuciła, że organ odwoławczy uznał za przeszkodę, której nie da się usunąć jedynie "stan zdrowia", co nie wynika z ustawy i w związku z tym nie jest wykluczone istnienie innych okoliczności, np. pracy zawodowej. Skarżąca podniosła, że z przepisu ustawy wynika, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje między innymi w sytuacji rezygnacji z zatrudnienia, a to nie oznacza, że w każdym przypadku to dzieci mają rezygnować z pracy. Zaznaczyła także, że mieszka w bezpośrednim sąsiedztwie babci i zrezygnowała z poszukiwania zatrudnienia w związku z koniecznością opieki nad babcią, którą faktycznie się zajmuje.

Zdaniem WSA, skarga wnioskodawczyni jest uzasadniona. Zdaniem Sądu organy administracyjne obu instancji jako podstawę odmowy przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego wskazały istnienie córek przyjmując, że są one w stanie sprawować opiekę na matką pod warunkiem, że zrezygnują z pracy zawodowej, a wówczas mogłyby starać się o przyznanie im świadczenia pielęgnacyjnego. WSA nie podziela powyższego stanowiska organów administracyjnych uznając, że jest ono nieuprawnione albowiem ustawodawca w art. 17 ust. 1 i ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych - jak słusznie podniesiono w skardze – nie wskazał na konkretne przeszkody u osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, które uprawniałyby do starań o świadczenie pielęgnacyjne osób innych niż spokrewnionych w pierwszym stopniu. Bezspornym jest, że zły stan zdrowia osób spokrewnionych w pierwszym stopniu może stanowić przeszkodę w sprawowaniu przez nich opieki, co umożliwia starania o świadczenie pielęgnacyjne osób zobowiązanych do alimentacji w dalszej kolejności. Nie mniej jednak, WSA podkreślił, iż ustawodawca nie wykluczył jako przeszkody w opiece nad osobą tego wymagającą innych przyczyn, w tym pozostawania w zatrudnieniu lub innej pracy zarobkowej osób zobowiązanych do alimentacji w pierwszej kolejności, co z kolei otwiera drogę do starań o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego osobom zobowiązanym do alimentacji w dalszej kolejności, oczywiście pod warunkiem, że osoby te faktycznie świadczą osobistą opiekę w takim zakresie, który uniemożliwia im podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)