Pozostanie w miejscu pracy na noc w związku z akcją powodziową - rekompensata

Jak zrekompensować wychowawczyni w przedszkolu czas pozostania w miejscu pracy na noc w związku z akcją powodziową, jako nadzr nad obiektem?

Wychowawczyni w przedszkolu (placówka nieferyjna) została zobowiązana do pozostania w miejscu pracy na noc w związku z akcją powodziową, jako nadzór nad obiektem.

Jak rozliczyć ten czas pracy?

Czy można to zrekompensować czasem wolnym (i na jakiej zasadzie), czy zapłacić jak za godziny nadliczbowe?


Odpowiedź

W opisanym przypadku pozostanie wychowawczyni w miejscu pracy na noc należałoby potraktować jako pełnienie dyżuru pracowniczego i udzielić pracownicy czas wolny w takim samym wymiarze jak liczba godzin, które spędziła w nocy w miejscu pracy lub wypłacić wynagrodzenie za czas dyżuru pracowniczego.

Uzasadnienie

Specyfika czasu pracy nauczycieli spowodowała, że ich prawa i obowiązki pracownicze uregulowane zostały w sposób szczególny w ustawie z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.). W zakresie nieuregulowanym w powyższej ustawie stosuje się kodeks pracy.

Należy również zwrócić uwagę, że od 1 września 2009 r. weszły w życie zmiany do czasu pracy nauczycieli wprowadzone przepisami ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela z 21 listopada 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 1) - dalej u.k.n.

Przepisy ustawy regulują czas pracy nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych m.in. w publicznych przedszkolach (art. 1 ust. 1 u.k.n.).

Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 k.p.). Jest to więc nie tylko okres fizycznego, efektywnego jej wykonywania, ale również czas nieświadczenia pracy, jeżeli pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym wyznaczonym przez niego miejscu.

Pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy zarówno wtedy, gdy świadczy pracę pod bezpośrednim jego lub przełożonego nadzorem, jak też w sytuacji, gdy wykonuje ją bez bezpośredniego wpływu na przebieg procesu pracy. Przykładem tego może być czas, w którym nauczyciel sprawdza w domu prace klasowe. Charakterystyczną cechą pozostawania w dyspozycji pracodawcy jest ograniczenie swobody osobistej pracownika, w zakresie wynikającym z potrzeby wywiązania się z obowiązków pracowniczych.

Pracodawca nie wlicza do czasu pracy nauczyciela m.in. czasu dyżuru pełnionego przez pracownika poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, jeśli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy (art. 1515 § 2 k.p.).

Dyżur stanowi dodatkowe zadanie robocze po normalnych godzinach pracy, bez względu na to, czy zadanie to mieściło się w ramach uzgodnionego rodzaju pracy, czy też wykraczało poza ten rodzaj (wyrok SN z dnia 31 stycznia 1978 r., I PRN 147/77, OSNCP 1978, z. 7, poz. 126). Dyżur może być pełniony w zakładzie pracy, a także w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub osobę działającą w jego imieniu, w tym w domu pracownika.

Czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego, co najmniej 11-godzinnego oraz tygodniowego, co najmniej 35–godzinnego. Czasu dyżuru pełnionego przez pracownika poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy (art. 1515 § 2 k.p.). Godziny efektywnej pracy podczas dyżuru, jako przekraczające normy czasu pracy ustalone dla pracownika należy traktować jako godziny nadliczbowe (wyrok SN z dnia 31 stycznia 1978 r., I PRN 147/77, OSNCP z 1978 r. Nr 7, poz. 126). Również czas efektywnego wykonywania pracy podczas dyżuru pełnionego w domu powinien być traktowany jak czas pracy w godzinach nadliczbowych.

Za czas dyżuru pracownikowi w pierwszej kolejności przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru. Termin wykorzystania czasu wolnego ustala pracodawca. Nie powinien on być jednak zbyt odległy i pracodawca powinien starać się uzgodnić go z pracownikiem.

W przypadku braku możliwości udzielenia czasu wolnego, o czym decyduje sam pracodawca, pracownikowi należy się wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składni wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia.

Pracownikowi zarządzającemu w imieniu pracodawcy nie należy się żadna rekompensata za czas dyżuru, jeśli pracownik nie wykonywał w jego trakcie pracy (art. 1515 § 4 k.p.). Pracownik zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy może też odbywać dyżur bez przerwy na odpoczynek dobowy i tygodniowy.