Przetarg obejmuje przebudowę infrastruktury kolejowej. Jeden z wykonawców złożył ofertę, wobec której zaistniało podejrzenie wystąpienia rażąco niskiej ceny z tego względu, że jej wartość była niższa o 30 proc. w stosunku do wartości szacunkowej zamówienia. W efekcie, zamawiający wezwał go do złożenia wyjaśnień.
Złożone przez wykonawcę wyjaśnienia zostały sporządzony w sposób lakoniczny, a także nie pozwalały zamawiającemu na ustalenie, czy w rzeczywistości jest on w stanie za zaoferowaną cenę wykonać przedmiot zamówienia. Jako takie nie mogą one zostać uznane za merytoryczne wyjaśnienia, dzięki którym oferta nie będzie podlegać odrzuceniu. Mimo tego, zamiast odrzucić ofertę, zamawiający wezwał wykonawcę do złożenia powtórnych wyjaśnień ws. rażąco niskiej ceny.
Po złożeniu powtórnych wyjaśnień, oferta wykonawcy została wybrana jako najkorzystniejsza w postępowaniu. Wzbudziło to wątpliwości jednego z uczestników postępowania, który złożył odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej.
Odwołujący podnosił, że złożenie przez wykonawcę niewystarczających wyjaśnień, które bezpośrednio nie potwierdzają, że możliwe jest wykonanie przedmiotu zamówienia za zaoferowaną cenę, musi prowadzić do odrzucenia oferty ze względu na zaoferowanie rażąco niskiej ceny. To na wykonawcy spoczywa ciężar dowodowy wykazania, że jego oferta takiej ceny nie zawiera. Wielokrotne wzywanie wykonawcy do złożenia wyjaśnień prowadzi do naruszenia zasady uczciwej konkurencji oraz wybrania oferty wykonawcy, który nie spełnia w całości wymagań zamawiającego.
W odpowiedzi na odwołanie, przystępujący wykonawca wskazał, że jego wyjaśnienia są kompletne, a także udowadniają, że jego oferta nie jest obarczona rażąco niską ceną.
Krajowa Izba Odwoławcza, wyrokiem z 23.03.2017 r., KIO 416/17 uwzględniła zarzuty odwołującego wskazując, że zaoferowana cena jest rażąco niska. Powołując się na wypracowaną w orzecznictwie definicję, skład orzekający przypomniał, iż jest to cena odbiegająca od rzeczywistej wartości zamówienia, zaś różnica ta nie jest uzasadniona obiektywnymi względami. Jest to cena nierealistyczna oraz nieadekwatna do zakresu i kosztów prac, które składają się na przedmiot zamówienia.
Izba przypomniała, że ciężar dowodowy wykazania, że oferta nie jest dotknięta rażąco niską ceną spoczywa na wykonawcy. Złożenie dowodów w sposób ogólny, bez odpowiednich wyliczeń musi prowadzić do uznania, że mamy do czynienia z rażąco niską ceną. W takiej sytuacji należy odrzucić ofertę wykonawcy.
Odnosząc się do zarzutu powtórnego wezwania do złożenia wyjaśnień, skład orzekający wskazał, że musi ono wynikać z obiektywnych okoliczności, które uzasadniają uszczegółowienie uprzednio złożonych przez wykonawcę wyjaśnień. Uzasadnieniem dla skierowania powtórnego wezwania może być m.in. koniczeność rozwinięcia lub uszczegółowienia złożonych wyjaśnień. Jak podkreślił skład orzekający, takie zdarzenie w praktyce zdarza się bardzo często.
W analizowanym stanie faktycznym czynność ta była uzasadniona. Zamawiający w pierwszym wezwaniu nie wskazał konkretnych obszarów, w stosunku do których oczekiwał wyjaśnień. Wykonawca może mieć natomiast problem z przeanalizowaniem tego, który konkretny składnik zaoferowanej ceny budzi wątpliwości zamawiającego. Brak staranności oraz precyzji po stronie zamawiającego nie może wywoływać konsekwencji dla wykonawcy.
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 23.03.2017 r., KIO 416/17
