Powiat i województwo też założą spółkę

Poszerzenie możliwości tworzenia spółek kapitałowych przez powiaty i województwa poza sferą użyteczności publicznej to główne założenia projektu nowelizacji ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej złożonego w Sejmie.

Jak wynika z projektu ustawy zmieniającej, art. 10 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236 ze zm.) ma otrzymać brzmienie, zgodnie z którym poza sferą użyteczności publicznej jednostki samorządu terytorialnego będą mogły tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne oraz przystępować do takich spółek, jeżeli przedmiot działalności spółki będzie mieścił się w katalogu zadań własnych danej jednostki samorządu terytorialnego oraz utworzenie lub przystąpienie do spółki będzie przewidziane w przyjętej przez organ stanowiący strategii rozwoju tej jednostki.

Powyższe ograniczenia nie będą miały zastosowania do posiadania przez jednostkę samorządu terytorialnego akcji lub udziałów spółek zajmujących się działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego. W projekcie przewidziano także zmiany przepisów ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) oraz ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.), które mają dostosować te ustawy do nowego brzmienia ustawy o gospodarce komunalnej.

Zaproponowane zmiany poszerzają możliwość tworzenia spółek handlowych przez jednostki samorządu terytorialnego poza sferą użyteczności publicznej. W dotychczasowym stanie prawnym poza sferą użyteczności publicznej powiaty w ogóle nie mogą bowiem prowadzić działalności gospodarczej (art. 6 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym), natomiast województwa mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne oraz przystępować do nich tylko, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych, wydawniczych oraz na wykonywaniu działalności w zakresie telekomunikacji służących rozwojowi województwa (art. 13 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa). Obecnie jedynie gminy mają stosunkowo szeroką możliwość prowadzenia działalności poza sferą użyteczności publicznej. Mogą one bowiem tworzyć lub wstępować do spółek kapitałowych w czterech przypadkach:

- gdy jest to uzasadnione względami społecznymi, tzn. gdy istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty na rynku lokalnym (nawet dotyczące innych obszarów niż obszar zadań własnych gminy) przy jednoczesnym wysokim poziomie bezrobocia ujemnie wpływającym na poziom życia wspólnoty samorządowej (dotychczasowy art. 10 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej),

- gdy zbycie składnika mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny gminy do spółki albo też rozporządzenie nim w inny sposób spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową (dotychczasowy art. 10 ust. 2 ustawy o gospodarce komunalnej),

- gdy spółka zajmuje się czynnościami bankowymi, ubezpieczeniowymi oraz działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego (dotychczasowy art. 10 ust. 3 ustawy o gospodarce komunalnej),

- gdy spółka jest ważna dla rozwoju gminy (dotychczasowy art. 10 ust. 3 ustawy o gospodarce komunalnej in fine).@page_break@

W zakresie przedmiotu działalności spółek komunalnych proponowane zmiany uchylą możliwość uczestniczenia przez jednostki samorządu terytorialnego w spółkach ze względów społecznych, jak również możliwość udziału przez te jednostki w spółkach jako konsekwencji zagospodarowania mienia, którego w inny sposób – bez poważnej straty majątkowej – zagospodarować się nie da.

Pozostawiona natomiast będzie możliwość udziału w spółkach zajmujących się działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego. Projekt zakłada jednak wyłączenie możliwości udziału jednostek samorządu terytorialnego w spółkach prowadzących czynności bankowe lub ubezpieczeniowe.

Natomiast dotychczasowa przesłanka istotności spółki dla rozwoju gminy została przeredagowana w ten sposób, że z jednej strony zastrzeżono, iż spółka komunalna musi mieścić się z zakresem swojej działalności w zadaniach własnych danej jednostki samorządu terytorialnego, a z drugiej – że waga dla rozwoju jednostki jest oceniana przez pryzmat strategii rozwoju, w której winno się znaleźć odwołanie do możliwości utworzenia (przystąpienia) do spółki handlowej prowadzącej określoną działalność.

W uzasadnieniu projektu nowelizacji wskazano również, iż każdorazowa decyzja o wspieraniu lub podjęciu działalności gospodarczej przez jednostkę samorządu terytorialnego poza sferą użyteczności publicznej wymagać będzie, po jej stronie, indywidualnej i kompleksowej oceny z punktu widzenia dopuszczalności pomocy publicznej.

Zgodnie z proponowanym przepisem przejściowym jednostki samorządu terytorialnego prowadzące gospodarkę komunalną w formie spółek handlowych będą miały obowiązek dostosować swoją działalność w tym zakresie do nowych przepisów w terminie 10 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji.