Postępowanie przed starostą w sprawie udzielenia pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę

Uchwalona w dniu 19 czerwca 2009 r. ustawa o pomocy państwa w spłacie niektrych kredytw mieszkaniowych udzielonych osobom, ktre utraciły pracę (Dz. U. Nr 115, poz. 964, dalej: ustawa o pomocy) szczegłowo reguluje postępowanie w sprawie przyznania pomocy osobom fizycznym zobowiązanym do spłaty kredytu mieszkaniowego, ktre utraciły pracę po dniu 1 sierpnia 2008 r.

O przyznanie pomocy państwa na spłatę kredytu mieszkaniowego może się ubiegać osoba zwana uprawnioną – kredytobiorca – która utraciła pracę we wskazanym wyżej terminie, rozumianą jako zatrudnienie lub inna praca zarobkowa, lub zakończyła prowadzenie działalności gospodarczej podlegającej wpisowi do ewidencji działalności jako przedsiębiorca niezatrudniający pracowników (art. 3 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy). Przy czym kredyt mieszkaniowy jest rozumiany na gruncie ustawy szeroko. Jest to więc kredyt udzielony na: 1) budowę domu jednorodzinnego, jeżeli przed złożeniem wniosku o pomoc właściwy organ nie zgłosił w terminie sprzeciwu w związku z zawiadomieniem o zakończeniu budowy albo została wydana ostateczna decyzja o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego, 2) nabycie: a) prawa własności domu jednorodzinnego lub prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, c) prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej, którego spłata została zabezpieczona hipoteką ustanowioną na przedmiocie kredytowania. Również kredytem mieszkaniowym, pod warunkiem zabezpieczenia hipoteką na przedmiocie kredytowania, w myśl ustawy jest: 1) kredyt udzielony na spłatę kredytu mieszkaniowego, o którym mowa powyżej, 2) ta część kredytu udzielonego na spłatę różnych zobowiązań kredytowych, która jest przeznaczona na spłatę kredytu mieszkaniowego, o którym mowa wyżej.

Natomiast pomoc państwa zgodnie z postanowieniami ustawy polega na przekazywaniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego (dalej: BGK) instytucji kredytującej wskazanej w decyzji kwoty środków pieniężnych z przeznaczeniem na spłatę zobowiązań uprawnionego z tytułu kredytu mieszkaniowego przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy w wysokości 12 miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych, do wysokości 1200 zł (jeśli wysokość miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej jest wyższa niż 1200 zł, do określenia wysokości pomocy przyjmuje się kwotę 1200 zł).

Przesłankę pozytywną przyznania pomocy stanowi zarejestrowanie się osoby jako bezrobotnej w powiatowym urzędzie pracy i uzyskanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych (art. 3 ust. 1 ustawy o pomocy). Przesłanka pozytywna jest spełniona także, jeśli kredytobiorca nie utracił pracy, a pozostaje w związku małżeńskim, w którym istnieje wspólność majątkowa i jego małżonek, niebędący kredytobiorcą, jest uprawnionym do otrzymania pomocy w myśl ustawy (art. 3 ust. 4 ustawy o pomocy).

Natomiast przesłanką negatywną przyznania pomocy jest okoliczność powołana w art. 3 ust. 3 ustawy o pomocy – utrata zatrudnienia w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem złożonym przez uprawnionego lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Ponadto pomoc nie może być przyznana w następujących przypadkach:
1) jeżeli jeden z kredytobiorców uzyskał już pomoc na zasadach określonych w ustawie (chyba że pomoc nie jest już udzielana, a okres udzielonej pomocy nie przekroczył 11 miesięcy);
2) jeśli umowa kredytu mieszkaniowego została wypowiedziana;
3) jeżeli w dniu złożenia wniosku uprawniony lub jego małżonek:
a) jest właścicielem innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego,
b) posiada spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego budowanych w celu przeniesienia ich własności na rzecz członków,
c) jest najemcą innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (art. 3 ust. 5–6 i art. 4 pkt 1–3 ustawy o pomocy).

Postępowanie w przedmiocie udzielenia pomocy kredytobiorcy jest uruchamiane jego wnioskiem składanym na formularzu (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy). Wzór wniosku został określony rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 sierpnia 2009 r. w sprawie wzoru wniosku o przyznanie pomocy państwa w spłacie kredytu mieszkaniowego oraz wzoru oświadczenia instytucji kredytującej (Dz. U. Nr 123, poz. 1023).

Wniosek należy złożyć w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31 grudnia 2010 r. w powiatowym urzędzie pracy, w którym osoba ubiegająca się o udzielenie pomocy przy spłacie kredytu zarejestrowała się jako bezrobotna (art. 6 ust. 1 ustawy o pomocy).

Wniosek należy zaopatrzyć w załącznik, który stanowi oświadczenie instytucji kredytującej, sporządzone według ustalonego wzoru i zawierające następujące dane:
1) nazwę i adres instytucji kredytującej;
2) dane kredytobiorcy;
3) numer umowy kredytu mieszkaniowego;
4) numer rachunku wskazany przez instytucję kredytującą przeznaczony do przekazywania pomocy na spłatę kredytu;
5) walutę spłaty kredytu mieszkaniowego;
6) terminy płatności oraz wysokość w złotych kolejnych 12 niewymagalnych miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych, a w przypadku zawarcia umowy ubezpieczenia, na podstawie której przysługuje mu świadczenie z tytułu utraty pracy, należy wskazać termin płatności tych rat rozpoczynający się od miesiąca następującego po upływie okresu wypłaty świadczenia z tytułu tej umowy.

Pomoc jest przyznawana uprawnionemu na podstawie decyzji administracyjnej właściwego starosty (art. 6 ust. 1 ustawy o pomocy). Decyzja powinna zawierać:
1) określenie uprawnionego ze wskazaniem: imienia i nazwiska, adresu miejsca zamieszkania, numeru PESEL, o ile został nadany, oraz numeru dowodu osobistego lub rodzaju i numeru innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
2) nazwę i adres instytucji kredytującej;
3) numer rachunku wskazany przez instytucję kredytującą przeznaczony do przekazywania pomocy na spłatę kredytu mieszkaniowego;
4) walutę spłaty kredytu mieszkaniowego;
5) terminy płatności i wysokość w złotych 12 kolejnych rat pomocy według stanu na dzień wydania decyzji.

Ponadto w decyzji zamieszcza się pouczenie o jej wygaśnięciu w przypadkach określonych w ustawie (art. 7 ust. 2 w zw. z art. 10 ustawy o pomocy). Należy podkreślić, iż decyzja ta podlega natychmiastowego wykonaniu. Decyzję tę doręcza się uprawnionemu, a kopię przekazuje BGK oraz instytucji kredytującej. Jeżeli decyzja zawiera oczywiste omyłki uniemożliwiające realizację przez BGK albo nie zawiera danych umożliwiających jej realizację, starosta prostuje błędy w drodze postanowienia. W takim przypadku BGK nie przekazuje rat pomocy wynikających z decyzji do czasu otrzymania od starosty kopii postanowienia o sprostowaniu błędów albo informacji o braku podstaw do wydania postanowienia.

Od decyzji starosty przysługuje odwołanie do wojewody, który w myśl art. 18 ustawy o pomocy jest organem wyższego stopnia w stosunku do starosty w sprawach określonych w ustawie.