Postępowanie o zamówienie prowadzone było na podstawie prawa niemieckiego. Region Hanower wraz z miastem Hanower odpowiedzialne były za prowadzenie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie dawnego okręgu Hanower oraz miasta Hanower. W obliczu planowanej reorganizacji, jednostki samorządu terytorialnego w drodze uchwały powołały związek celowy, któremu na mocy porozumienia przekazały kompetencje w zakresie prowadzenia gospodarki.
W celu prawidłowego działania, samorządy przeniosły nieodpłatnie na rzecz związku celowego urządzenia i pracowników, którzy zapewniali realizację wcześniejszych zadań z zakresu gospodarki odpadami, oczyszczania ulic i utrzymania zimowego dróg i ulic.
Na mocy statutu, związek mógł również zawierać umowy na korzystanie z usług osób trzecich. Jednostki samorządu terytorialnego określiły, że w razie braku przychodów pozwalających na pokrycie kosztów, zapłacą określone składki na pokrycie wykazanych strat.
W 2011 r. związek celowy wykazał obrót, który pochodził z transkacji handlowych przeprowadzonych z podmiotami trzecimi. Wynosił on 6% całości dokonanych czynności. W tej sytuacji spółka handlowa prowadząca działalność w branży odpadowej - Remondis, wniosła skargę o przeprowadzenie kontrolę procedury przetargowej.
|
LEX Zamówienia Publiczne Artykuł pochodzi z programu LEX Zamówienia Publiczne Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami |  |
Postępowanie krajowe
Skarżący podnosił, że początkowo czynność polegająca na utworzeniu związku celowego i przekazaniu mu zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego nie jest objęta przepisami o zamówieniach publicznych. Wynika to bezpośrednio z wyroku TSUE z 18.11.1999 r., C-107/98. Spółka podnosiła, iż ze względu na fakt wysokich dochodów, związek celowy nie prowadzi już w zasadniczej części swej działalności z jednostkami samorządu terytorialnego. Wobec tego, dana czynność powinna zostać uznana za zamówienie publiczne, na którą powinien zostać przeprowadzony przetarg.
Jednostki samorządu terytorialnego podnosiły jednak, że dana czynność nie jest zamówieniem publicznym. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż związek celowy został utworzony na mocy uchwały samorządu. Zamówienie publiczne może powstać jedynie na mocy umowy cywilnoprawnej lub porozumienia administracyjnego.
Umowa ramowa nie jest zamówieniem publicznym >>>
Dodatkowo, powyższa uchwała nie ma charakteru odpłatnego. Wszelkie środki uprzednio używane przez jednostki samorządu terytorialnego zostały przekazane związkowi celowemu nieodpłatnie. Co również istotne, samorządowcy zobowiązali się do pokrycia ewentualnych nadwyżek kosztów w stosunku do osiągniętych przez związek dochodów.
Podnoszone w postępowaniu okoliczności wzbudziły wątpliwości wyższego sądu krajowego w Celle, który wystąpił w trybie pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zapytaniem, czy w analizowanym stanie faktycznym takie porozumienie stanowi zamówienie publiczne.
Wyrok TSUE
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyrokiem z dnia 21.12.2016 r., C-51/15 uznał, iż podjęta uchwała tworząca związek celowy nie jest zamówieniem publicznym. Skład orzekający wskazał, iż poprzez zamówienie publiczne rozumieć należy umowę o charakterze odpłatnym zawieraną na piśmie między zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem są roboty budowlane, dostawa produktów lub świadczenie usług.
Aby stwierdzić, iż w analizowanym stanie faktycznym mamy do czynienia z zamówieniem publicznym należy wziąć pod uwagę całość okoliczności towarzyszących przekazaniu zadań polegających na gospodarce odpadami, a przede wszystkim rozpatrzyć cel danej czynności.
Trybunał wskazał, iż bez znaczenia jest fakt, iż dana działalność mieści się w zakresie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/18/WE z 31.03.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.U. UE seria L z 2004 r. Nr 134, s. 114). Organy władzy publicznej mogą swobodnie decydować o korzystaniu z zamówienia publicznego w celu realizacji zadań użyteczności publicznej.
Zamówieniem publicznym może być tylko umowa o charakterze odpłatnym. Powołując się na wyrok TSUE z 25.03.2010 r., C-451/08, Trybunał wskazał, iż aby przesłanka ta była spełniona to instytucja zamawiająca musi otrzymywać z tego tytułu świadczenie wzajemne o charakterze gospodarczym. Jest to jedna z podstawowych cech zamówienia publicznego.
Przekazanie swoich uprawnień równoznaczne jest z utratą szeroko pojętego interesu gospodarczego, zaś oddanie wszelkich środków niezbędnych do wykonywania zadań nie może być traktowane jako zapłata ceny za ich realizację.
Dlatego też nie można uznać, iż uchwała podjęta przez jednostki samorządu terytorialnego, która tworzy związek celowy oraz przekazuje mu określone kompetencje oraz majątek, jest zamówieniem publicznym.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 21.12.2016 r., C-51/15
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Europejskie prawo zamówień publicznych. Komentarz
 |