Rada miejska ustaliła opłaty za świadczenia w przedszkolach, dla których organem prowadzącym była gmina. Podstawę uchwały stanowiły przepisy art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty .


Uchwała została zaskarżona przez prokuratora do WSA. Oragan zauważył, iż uchwała – mimo iż podjęta 27 czerwca 2011 r., a więc ponad dziewięć miesięcy po wejściu w życie ustawy zmieniającej z 05 sierpnia 2010 r. – oparta została na treści art. 14 ust. 5 w zw. z art. 6 ust. 1  ustawy o systemie oświaty  sprzed nowelizacji. Z uchwały wynikało bowiem jednoznacznie, że odpłatność za świadczenia przedszkola została ustalona jedynie w zakresie przekraczającym realizację podstaw programowych.


WSA zgodził się ze stanowiskiem prokuratora. Przypomniał, iż w aktualnym stanie prawnym (obowiązującym od 01 września 2010 r.) opłaty za świadczenia udzielane przez przedszkole publiczne, o których mowa w art. 14 ust. 5  ustawy o systemie oświaty , ustalane są za czas przekraczający bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę określony przez organ prowadzący, w wymiarze nie krótszym niż 5 godzin dziennie. Natomiast do 01 września 2010 r. zakres bezpłatnych świadczeń udzielanych przez przedszkole publiczne odwoływał się do bezpłatnego nauczania i wychowania w zakresie co najmniej podstaw programowych wychowania przedszkolnego (a jeszcze wcześniej: minimum programowego wychowania przedszkolnego). Dokonana ustawą zmieniającą z 05 sierpnia 2010 r. nowelizacja m.in. art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 5  ustawy o systemie oświaty  wprowadziła więc zasadę, że co najmniej 5 godzin dziennie przedszkole publiczne świadczy swoje usługi bezpłatnie. W tym czasie powinno realizować podstawy programowe wychowania przedszkolnego. W pozostałym "płatnym" czasie też może ów program realizować, ale podlega on już wówczas opłacie. Porównując rozwiązania sprzed i po omawianej nowelizacji można je więc zwięźle scharakteryzować w ten sposób, że do 01 września 2010 r. bezpłatne były świadczenia związane z realizacją przez przedszkole publiczne podstawy programowej wychowania przedszkolnego, a od tego dnia – świadczenia udzielane w określonym przez organ czasie, nie krótszym niż 5 godzin dziennie.

Dokonana ustawą zmieniającą z 05 sierpnia 2010 r. nowelizacja przepisu upoważniającego (art. 14 ust. 5 w zw. z art. 6 ust. 1  ustawy o systemie oświaty ) nie sprowadzała się tylko do zmiany brzmienia tego przepisu, ale także w sposób istotny zmodyfikowała jego treść. Innymi słowy, dotychczasowa norma upoważniająca radę gminy do ustanawiania opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola publiczne została zastąpiona przez nową normę, o odmiennej treści. W aktualnym stanie prawnym przy ustalaniu opłat w trybie art. 14 ust. 5  ustawy o systemie oświaty  nie ma już znaczenia, jakie konkretnie świadczenia – w szczególności: związane z realizacją podstawy programowej, czy też nie – będą realizowane w czasie nieobjętym bezpłatnym pobytem w przedszkolu. W konsekwencji całkowicie zbędne stało się odwoływanie przy konstruowaniu opłat w uchwałach wydawanych na podstawie powołanego przepisu do wcześniej relewantnego rozróżnienia na świadczenia udzielane w ramach podstawy programowej (dotychczas bezpłatne) i świadczenia inne, niemieszczące się w tej podstawie (za które można było naliczać opłaty). Obecnie uchwała rady gminy powinna jednoznacznie określać czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki zapewniany przez przedszkole publiczne, nie krótszy niż 5 godzin dziennie, oraz wysokość opłat za pozostały czas, już "płatnego" nauczania, wychowania i opieki (a ściślej: stawkę opłat za jednostkę tego czasu, np. 1 godzinę).


WSA uznał, iż rada miejska podejmując uchwałę oparła się na nieaktualnej już treści upoważnienia z art. 14 ust. 5  ustawy o systemie oświaty . Natomiast uchwała rady gminy podjęta na podstawie przepisu upoważniającego o treści nieobowiązującej w dniu jej uchwalenia narusza ten przepis w stopniu istotnym, powodując nieważność uchwały – uznał WSA.

Na podstawie:
Wyrok WSA w Poznaniu z 14 lutego 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 1228/12, nieprawomocny

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)