PKW określi wzór zaświadczenia dla obserwatora wyborów

Zgodnie z Kodeksem wyborczym stowarzyszenia i fundacje mogą wyznaczyć obserwatorów społecznych, którzy będą mogli śledzić wybory. Wzór zaświadczeń dla tych osób określi w wytycznych Państwowa Komisji Wyborczej po ogłoszeniu dnia wyborów.

Stowarzyszenia i fundacje chcące wydelegować takie osoby muszą mieć jednak w swoich celach statutowych wpisaną troskę o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego - wyjaśnia Fundacji im. Stefana Batorego Państwowa Komisja Wyborcza. Nie ma przy tym znaczenia, jak cele te są sformułowane w statucie organizacji.

Jeden jak mąż

Każda ma prawo wyznaczyć po jednym obserwatorze społecznym do każdej z komisji wyborczych. Kwestię regulują przepisy po zmianie Kodeksu wyborczego ze stycznia 2018 roku. Obserwatorzy społeczni będą mogli śledzić prace komisji wyborczych obok mężów zaufania. 

W tym samym czasie w komisji będzie mógł przebywać jeden obserwator wyznaczony przez to samo stowarzyszenie czy fundację, mogą się jednak zmieniać w ciągu pracy komisji. 

Zaświadczenia określi PKW

PKW określi wzór zaświadczenia, które będzie musiała wystawić organizacja swojemu obserwatorowi. Powinno ono zawierać numer, pod którym organizacja została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego. Konieczne będą podpisy osób uprawnionych. 

W dniu głosowania obserwatorzy będą zobowiązani do przedstawienia zaświadczenia członkom komisji wyborczej, której pracę będą chcieli obserwować. 

Obserwatorzy będą mogli za pomocą własnych urządzeń nagrywać czynności komisji wyborczej od rozpoczęcia przez nią prac do rozpoczęcia głosowania oraz od zamknięcia lokalu wyborczego do podpisania protokołów głosowania. Nie mogą nagrywać samego głosowania jest zabronione. Zamiaru nagrywania nie trzeba będzie zgłaszać, bo wynika to wprost z przepisów prawa. Nie można jednak zakłócać pracy komisji.

Nawet w dniu wyborów

Regulacje prawne nie określają terminu, w jakim należy wyznaczyć mężów zaufania, jak również społecznych. Oznacza to, że pełnomocnicy komitetów wyborczych oraz stowarzyszenia i fundacje nie muszą wcześniej nikomu zgłaszać zamiaru wyznaczenia do danej komisji odpowiednio męża zaufania  lub obserwatora społecznego, ani też rejestrować tych zgłoszeń. 

Mężów zaufania czy obserwatorów społecznych właściwe do tego podmioty mogą więc wybrać nawet w dniu wyborów.

Będą wytyczne

Kwestie dotyczące wzoru zaświadczeń i weryfikacji uprawnień organizacji zostaną uregulowane w wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej już po ogłoszeniu dnia wyborów.

Osoba wyznaczona na obserwatora społecznego może pełnić tę funkcję poza miejscowością, okręgiem, województwem, właściwymi dla siedziby stowarzyszenia lub fundacji, która go zgłosiła.