Artykuł pochodzi z Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym
Ponad 20-letnia przygoda Europy z PPP zaowocowała co najmniej 1400 przedsięwzięciami publiczno-prywatnymi o łącznej wartości ponad 253 miliardów Euro[1]. W niektórych krajach, np. w Wielkiej Brytanii czy Portugalii, w modelu PPP realizuje się ponad 10 % wszystkich inwestycji publicznych, a w niektórych sektorach udział PPP w ogólnej sumie inwestycji publicznych bywa znacznie wyższy (ok. 40 % wszystkich inwestycji w sektorze publicznej opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii jest realizowanych w modelu PPP). Doświadczenia z zastosowania PPP w Europie, jak również pierwsze doświadczenia polskie (ok. 30 zawartych umów PPP i koncesji) pozwalają na wskazanie głównych zalet i korzyści wynikających z modelu PPP.
Do głównych korzyści wynikających z PPP zaliczyć należy wzmocnienie potencjału inwestycyjnego w sektorze infrastruktury i usług publicznych. Zaangażowanie kapitału prywatnego w projekty koncesyjne pozwala skierować zaoszczędzone środki publiczne na inne zadania i inwestycje, a w przypadku projektów finansowanych opłatą za dostępność PPP umożliwia realizację przedsięwzięcia wtedy, gdy podmiotowi publicznemu brakuje całości środków. Ponadto realizacja projektu w ramach PPP wiąże się z efektywizacją wydatków o ograniczonych kosztach całkowitych. Przedsięwzięcia PPP, które wymagają świadczenia usług w zakresie funkcjonowania i utrzymania (np. projekty drogowe), stanowią dla sektora prywatnego silną zachętę do minimalizacji kosztów przez cały okres trwania projektu (np. poprzez zastosowanie technologii pozwalających osiągnąć oszczędności na etapie eksploatacji), co jest z natury trudne do osiągnięcia w ramach ograniczeń tradycyjnego budżetowania sektora publicznego (odrębne zamówienia na budowę drogi, odrębne na jej remonty).
Ukształtowanie umowy w oparciu o PPP, to dla obu jej stron lepsza alokacja ryzyka - podstawową zasadą wszelkich PPP jest obarczenie ryzykiem strony, która ma największe możliwości w zakresie zarządzania nim przy jak najmniejszych kosztach. Celem jest raczej optymalizacja, a nie maksymalizacja przeniesienia ryzyka, aby zapewnić osiągnięcie jak największej wartości. Optymalizacja podziału ryzyk poprzez przyjęcie niektórych ryzyk przez sektor publiczny, których przejęcie przez partnera zwiększałoby jego nakłady na przedsięwzięcie (np. ubezpieczenie), pozwala zmniejszyć koszty przedsięwzięcia dla podmiotu publicznego.
PPP pozwala również na szybsze wdrożenie projektów, bowiem obarczenie sektora prywatnego odpowiedzialnością za projekt i budowę, w połączeniu z płatnościami związanymi z dostępnością usług, stanowi istotne zachęty dla sektora prywatnego do realizacji przedsięwzięć w krótszym terminie.
Z kolei w przypadku projektów koncesyjnych zachętę do szybszego wdrożenia stanowi ryzyko utraconych zysków w związku z opóźnieniami w oddaniu projektu do użytku. Efektem PPP jest także generowanie dodatkowych przy-chodów - sektor prywatny może mieć możliwość generowania dodatkowych przychodów od stron trzecich, ograniczając tym samym koszty wszelkich wymaganych subwencji ze strony sektora publicznego. Dodatkowy przychód może zostać wygenerowany przez wykorzystanie rezerwowych zdolności czy rozporządzanie nadwyżką aktywów. Partner prywatny, przy wykorzystaniu potencjału marketingowego przedsięwzięcia, może tworzyć dodatkowe towary i usługi, które zwiększają przepływy pieniężne w ramach projektu.@page_break@
Artykuł pochodzi z Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym
Za zastosowaniem PPP przemawia lepsza jakość usługi 3 - doświadczenie międzynarodowe pokazuje, że jakość V) usługi świadczonej w ramach PPP jest często lepsza z niż jakość usługi w ramach tradycyjnego zamówienia publicznego (w ocenie autora dowodem tego może być wyższa jakość autostrad budowanych w Polsce w modelu PPP niż autostrad budowanych przez Skarb Państwa).
Może to wynikać z lepszej integracji usług z aktywami towarzyszącymi, oszczędności skali, innowacji w świadczeniu usług lub z realizacji zachęt i kar uwzględnionych zwyczajowo w umowie PPP.
Kontrakt PPP wiąże się z lepszymi zachętami do szybszego wdrożenia - obarczenie wykonawcy z sektora prywatnego ryzykiem związanym z projektem powinno stanowić dla niego zachętę do poprawy w zakresie zarządzania i wdrażania danych projektów. Zgodnie z większością projektów PPP wykonawca z sektora prywatnego otrzymuje pełną należność wyłącznie w przypadku spełnienia norm wymaganych w sposób ciągły w odniesieniu do danej usługi.
Korzyścią z zastosowania PPP jest zwiększenie zarządu publicznego przez przeniesienie odpowiedzialności za świadczenie usług publicznych. Zgodnie z powyższym urzędnicy administracji rządowej będą pełnili funkcje regulacyjne i zamiast codziennego zarządzania świadczeniem usług skoncentrują się na ich planowaniu oraz monitorowaniu procesu ich wdrażania.
Ponadto poprzez stworzenie konkurencji w zakresie usług publicznych, PPP umożliwiają porównanie usług publicznych z normami rynkowymi, aby zapewnić osiągnięcie jak najlepszej wartości pieniądza (value for money). Niezależnie od wyżej wymienionych korzyści płynących z PPP, współpraca w tej formule otwiera perspektywę zarówno zabezpieczenia wkładu własnego strony publicznej w projekty współfinansowane przez Unię Europejską jak również umożliwia całkowicie autonomiczną realizację inwestycji, często w całości przez partnera prywatnego. Udział partnerów prywatnych w realizacji zadań publicznych przez samorządy dotyczyć może małych i średnich projektów, jak również tych największych.
Ważną korzyścią wynikającą z PPP jest, co do zasady, neutralność zobowiązań wynikających z umów PPP dla długu publicznego. Umowy PPP nie ograniczają ustawowych limitów zadłużenia nałożonych na Skarb Państwa i samorządy, co korzystnie wpływa na możliwości inwestycyjne sektora publicznego.@page_break@
Artykuł pochodzi z Forum PPP, pierwszego w Polsce magazynu o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym
Warunkiem neutralności umów PPP dla długu publicznego jest spełnienie przez konkretny kontrakt PPP warunków określonych w Decyzji Eurostat nr 18/2004 z dnia 11 lutego 2004 r. Zgodnie z Decyzją zobowiązania z tytułu umów o PPP nie są zaliczane do długu sektora finansów publicznych, jeżeli partner prywatny przejmie na siebie „ryzyko związane z budową" oraz co najmniej jedno z następujących ryzyk: „ryzyko popytu" lub „ryzyko dostępność!" związane z projektem.
Doświadczenia ponad 20 lat praktyki PPP w Europie potwierdzają się w oczekiwaniach stawianych wobec PPP przez polskie podmioty publiczne. Przeprowadzone przez Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego badania rynku PPP w Polsce w 2010 r., prowadzone wśród samorządów, które realizują lub planują realizować projekty PPP wykazały, jakie są najważniejsze zalety PPP, które skłaniają do sięgnięcia po PPP przy wykonywaniu zadań publicznych.
Możliwość pozyskania dodatkowego kapitału oraz sfinansowania inwestycji bez obciążania ustawowych limitów zadłużenia, to główne argumenty dla polskich samorządów przemawiające za zaangażowaniem się w PPP. Spośród najczęstszych wskazań samorządów wymienić należy również przyspieszenie procesów inwestycyjnych w mieście czy wdrożenie projektów w oparciu o najnowsze technologie i najnowocześniejsze dostępne rozwiązania rynkowe.
Powyższe wyniki z punktu widzenia inwestora prywatnego należy odczytywać, w dużej mierze, jako oczekiwania samorządów w stosunku do niego. Dostarczenie kapitału, sformułowanie korzystnego dla ustawowych limitów zadłużenia samorządu modelu biznesowo-prawnego transakcji, dostarczenie nowych technologii czy szybsza realizacja inwestycji niż np. w zamówieniach publicznych, to podstawowe wymogi stawiane partnerom prywatnym przez ich kontrahentów. Choć mogą się one wydawać wygórowane, to warto pamiętać, że dzięki PPP partner prywatny uzyskuje możliwość wygenerowania względnie pewnego i stałego w długiej perspektywie czasu źródła przychodu, jak również szansę realizowania prestiżowych oraz ważnych z punktu widzenia dobra wspólnego projektów.
W świetle powyższego uznać należy, że zalety PPP jako metody finansowania zadań publicznych wskazują, że PPP w wielu przypadkach może być najbardziej efektywną, najszybszą i niekiedy najtańszą metodą realizacji zadań publicznych. Możliwość zaciągania zobowiązań w ramach PPP w sposób, co do zasady, neutralny dla długu publicznego, a także łączenia PPP z funduszami unijnymi to dodatkowe zalety PPP, które sprzyjać powinny coraz szerszemu zastosowaniu PPP w Polsce.
Przypisy:
[1] 1 A. Kappeler, M. Nemoz, Pubtic-Private Partnorships in Europę - Botora and During tho recent financial crisis, Europejski Bank Inwestycyjny, lipiec 2010: http://www.bel.ouropa.eu/attachments/efs/efr_2010_v04_on.pdf