Organizacja ekologiczna może brać udział w każdym etapie postępowania (II OSK 2014/10, LEX nr 746872)

Przyjmowanie przez organ oświadczeń i wniosków organizacji społecznej, a także doręczanie tej organizacji wydanych w sprawie decyzji oraz postanowień, może oznaczać, że organizacja została dopuszczona do udziału w postępowaniu.

Wójt gminy ustalił na wniosek inwestora środowiskowe uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej. Wójt określił miejsce realizacji przedsięwzięcia, warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji oraz wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym. Wójt podkreślił, że lokalizacja inwestycji jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Projekt konsultowano z lokalną społecznością i ustalono, iż nie wystąpi nadmierna emisja pola elektromagnetycznego i hałasu, pod warunkiem dotrzymania charakterystyk urządzeń określonych przez producenta. Organizacja społeczna wniosła o dopuszczenie jej do udziału w postępowaniu na prawach strony, przedstawiając krytyczne uwagi dotyczące raportu oddziaływania na środowisko. Wójt gminy wezwał stowarzyszenie do uzupełnienia wniosku o przedłożenie statutu oraz aktualnego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, zaś po bezskutecznym upływie zakreślonego terminu zawiadomił stowarzyszenie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania. Od decyzji organu I instancji stowarzyszenie wniosło odwołanie.

WSA nie podzielił stanowiska SKO o posiadaniu legitymacji do złożenia odwołania od decyzji pierwszo instancyjnej przez stowarzyszenie. Dopuszczenie do udziału w postępowaniu stowarzyszenia wymagało spełnienia przesłanek określonych w art. 33 ustawy z dnia 27 Prawa ochrony środowiska . Organizacja ekologiczna powinna wykazać, że: 1) pozostaje to w zgodzie z zasięgiem jej działalności, 2) sprawa zostaje zaliczona do kategorii spraw wymagających udziału społeczeństwa (niniejsza sprawa zalicza się do tej kategorii), 3) organizacja zgłosiła chęć udziału w postępowaniu. Dopuszczenie organizacji do postępowania w sprawie wymaga wydania postanowienia, o którym mowa w art. 31 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego . Organizacja ekologiczna ma prawo do wniesienia odwołania dopiero, jeżeli zostanie dopuszczona do udziału w postępowaniu w pierwszej instancji.

W skardze kasacyjnej stowarzyszenie zarzuciło naruszenie art. 145 § 1 lit. c w związku z art. 31 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz z art. 33 ust. 1 Prawa ochrony środowiska i art. 10a dyrektywy Rady 84/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną art. 33 Prawa ochrony środowiska , stanowiący lex specialis w stosunku do art. 31 Kodeksu postępowania administracyjnego , nie określa kompetencji organu administracji do wydania postanowienia o dopuszczeniu organizacji ekologicznej do postępowania. W ocenie wnoszącego skargę kasacyjną stowarzyszenie miało prawo do uczestniczenia w tym postępowaniu na prawach strony, niezależnie od tego, czy uczestniczyło w postępowaniu przed organem pierwszej, czy drugiej instancji oraz niezależnie od tego, czy któryś z organów wydał postanowienie o dopuszczeniu stowarzyszenia do udziału w postępowaniu na prawach strony.

NSA rozpatrując skargę, nie podzielił stanowiska, iż stowarzyszenie nie miało legitymacji do złożenia odwołania od decyzji SKO oraz do uczestniczenia w postępowaniu przed tym organem. NSA zgodził się ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji, że w tej sprawie mają zastosowanie przepisy Prawa ochrony środowiska , z uwagi na brzmienie art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227), który stanowi, że do spraw wszczętych na podstawie przepisów Prawa ochrony środowiska , dział V i VI, przed dniem wejścia w życie ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, stosuje się przepisy dotychczasowe. W tej sprawie postępowanie zostało wszczęte na podstawie Prawa ochrony środowiska i nie zostało zakończone przed dniem wejścia w życie powołanej ustawy z dnia 3 października 2008 r.

Prawo uczestnictwa w postępowaniu w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia na prawach strony organizacja ekologiczna może realizować poprzez zgłoszenie żądania dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu na podstawie art. 33 § 1 Prawa ochrony środowiska , ponieważ stosownie do art. 46a ust. 6 Prawa ochrony środowiska w postępowaniu o wydanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych nie stosuje się art. 31 Kodeksu postępowania administracyjnego . Zgłoszenie udziału w postępowaniu administracyjnym przez organizację ekologiczną może nastąpić w dowolnym czasie, dopóki postępowanie to nie zostało zakończone. Przepisy nie określają w jakiej formie powinno nastąpić zgłoszenie chęci udziału w postępowaniu oraz jakie wymagania formalne powinien taki wniosek spełniać. NSA zauważył, iż skarżące stowarzyszenie nie brało udziału w postępowaniu przed organem pierwszej instancji w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej. Okoliczność ta nie pozbawiała tego stowarzyszenia prawa zgłoszenia udziału na późniejszym etapie postępowania. Tym samym stowarzyszenie, składając odwołanie od decyzji wójta gminy zgłosiło swój udział w tym postępowaniu, a SKO w wyniku rozpatrzenia tego odwołania dopuściło to stowarzyszenie do udziału w postępowaniu w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej. Mając powyższe względy na uwadze należy uznać, że WSA uwzględniając także skargę stowarzyszenia nie miał podstaw do formułowania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku poglądu, że T. w O. nie posiadało legitymacji do złożenia odwołania od decyzji z dnia (...) listopada 2009 r.

NSA przypomniał, iż przyjmowanie przez organ oświadczeń i wniosków organizacji społecznej, a także doręczanie tej organizacji wydanych w sprawie decyzji oraz postanowień, może oznaczać, że organizacja została dopuszczona do udziału w postępowaniu. Słusznie podniesiono w skardze kasacyjnej, że stowarzyszenie mogło zgłosić swój udział w postępowaniu w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej nie tylko na etapie postępowania przed organem pierwszej instancji, ale także na dalszym etapie postępowania administracyjnego, łącząc to z wniesieniem odwołania. W ocenie NSA stanowisko przyjęte przez Sąd pierwszej instancji, iż skarżące stowarzyszenie nie posiadało legitymacji do złożenia odwołania od decyzji, ponieważ nie brało udziału w postępowaniu przed organem pierwszej instancji, nie jest trafne.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2009 r. Nr 151, poz. 150 ze zm.)
Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227)