Poprawa funkcjonowania ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, poprzez uproszczenie istniejących regulacji oraz konieczność usunięcia dostrzeżonych w praktyce wad dotychczasowych rozwiązań, poprzez całkowite ich wyeliminowanie, ewentualnie zminimalizowanie skutków niepożądanych, to główny cel przygotowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości projektu ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.

Jak można przeczytać w uzasadnieniu do projektu, projektowana ustawa zawiera nowe rozwiązania w zakresie modyfikacji wysokości niektórych kategorii opłat sądowych (in plus oraz in minus), a także znosi formalnie pozbawioną praktycznego znaczenia na skutek wcześniejszych zmian ustawy jedną kategorię opłat (opłatę podstawową).

Propozycja usunięcia z ustawy opłaty podstawowej spowoduje, że w ogóle nie będzie ona pobierana we wszystkich sprawach objętych dotychczasowym art. 14 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) .

Maleje maksymalna opłata w sprawie skarg lub orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych poprzez ustalenie jej maksymalnej wysokości na 100 000 zł (poprzednio 5 mln zł).

W projekcie przewidziano też w określonych przypadkach wyłączenia przedmiotowe w sprawach o wydanie nieruchomości, ustalenie prawa własności, uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz o odszkodowanie, związane z bezprawnym przejęciem nieruchomości w oparciu o przepisy: dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13, z późn. zm.), dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 15, poz. 82, z późn. zm.) i dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279, z późn. zm.), w sytuacjach, kiedy przejęcie nieruchomości nastąpiło bezprawnie. Spraw tych nie jest jednak wiele, toteż nie spowoduje to znaczącego ograniczenia wpływów z tytułu opłat sądowych, tym bardziej, że powodowie w tych sprawach często korzystają z instytucji zwolnienia od kosztów sądowych.

Rośnie natomiast opłata w sprawach: o stwierdzenie nabycia spadku z 50 zł do 100 zł, zażaleń na postanowienie w przedmiocie: oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika, skazania na grzywnę strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby oraz odmowy zwolnienia od grzywny, przymusowego sprowadzenia lub aresztowania świadka oraz odmowy zwolnienia od przymusowego sprowadzenia z 40 zł do 100 zł oraz opłaty kancelaryjne z 6 zł na 10 zł i z 1 zł na 2 zł. Rozwiązanie to przyczynić się może do zwiększenia wpływów budżetowych.

Realne oszczędności przyniesie natomiast zmiana sposobu pobierania opłat od pozwów w postępowaniu upominawczym, gdzie Skarb Państwa nie będzie już musiał ponosić kosztów zwrotu trzech czwartych opłaty uiszczonej od pozwu w sytuacji uprawomocnienia się nakazu zapłaty.

Natomiast w sprawach o zasiedzenie nieruchomości konsekwencją wprowadzenia opłaty w wysokości połowy opłaty stosunkowej wynoszącej 5% zamiast opłaty stałej w wysokości 2000 zł, będzie zmniejszenie tych opłat w sprawach tzw. „drobniejszych", w których wartość nieruchomości podlegającej zasiedzeniu wynosić będzie poniżej 80 000 zł oraz wzrost tej opłaty w sprawach, w których wartość nieruchomości podlegającej zasiedzeniu będzie większa.


Na podstawie: www.ms.gov.pl, stan z dnia 12 kwietnia 2011 r.

Na podstawie:
 Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.)