Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił minister rodziny, pracy i polityki społecznej Marlenę Maląg o zainicjowanie zmian prawa – jego zdaniem jest problem ustalania odpłatności za pobyt osób w kryzysie bezdomności w schroniskach.
Nieuprawnione różnicowanie podstawy naliczania odpłatności
Przykłady uchwał podjętych przez Radę Miasta Milanówka, Radę Gminy Mysłakowice i Radę Gminy Kąty Wrocławskie pokazują, że dochodzi do nieuprawnionego różnicowania podstawy naliczania tych odpłatności. Gminy kształtują bowiem wysokość opłat w wartościach bezwzględnych w relacji do dochodów osoby, dostosowując wysokości opłat do warunków i możliwości finansowych gminy.
W ocenie RPO brak ustawowego sprecyzowania wysokości odpłatności za pobyt w schronisku dla bezdomnych osób, których dochód przekracza kryterium dochodowe, skutkuje wadliwym przyjęciem przez rady gmin, że dopuszczalne jest wobec tej grupy ustalenie innej, niż dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie, podstawy naliczania odpłatności.
Prowadzi to do ustalenia w sposób różny zasad odpłatności w obrębie tej samej grupy osób. Rady gmin pomijają, że ustawodawca w stosunku do osób w kryzysie bezdomności ustalił, że to dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie stanowi podstawę naliczania opłaty za schronienie, precyzując maksymalne wysokości opłaty. Prowadzi to do naruszenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa oraz pozostaje w kolizji z ustawą.
Czytaj też: NIK: Państwo nie pomaga wyjść z bezdomności>>
Ogólne zasady
Prawo do schronienia jest jedną z form świadczeń niepieniężnych z zakresu pomocy społecznej. Według ustawy o pomocy społecznej istotą tego prawa jest przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego. Ośrodkami wsparcia na gruncie ustawy są schroniska dla osób bezdomnych, a pobyt w nich jest odpłatny. Opłatę ustala podmiot kierujący w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług.
Osoby nie ponoszą opłat, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego. Prawo precyzuje tylko odpłatność tych osób. Pozostawia zaś gminie swobodę do ustalenia wysokości opłat pozostałych osób. Jedyną wskazówką dla rad gminy lub powiatu jest obowiązek dopełnienia wymogu samodzielnego doboru kryteriów odpłatności. Nie oznacza to jednak niczym nieskrępowanej swobody.
Zobacz też w LEX:
Schronienie dla osób bezdomnych – sposoby realizacji>>
Zasady ustalania odpłatności za pobyt w schronisku dla osób bezdomnych oraz w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
