Decyzją marszałka województwa orzeczono o odmowie świadczeń rodzinnych w postaci świadczenia pielęgnacyjnego, uznaniu świadczeń rodzinnych za nienależnie pobrane oraz o zwrocie tych ostatnich świadczeń. Argumentem przemawiającym za odmową przyznania świadczenia był brak wywiązania się przez osobę uprawnioną do pobierania świadczenia z obowiązku poinformowania właściwego organu pomocy społecznej o podjęciu przez ojca dziecka zatrudnienia w Wielkiej Brytanii.

NSA rozpatrując skargę kasacyjną podkreślił, iż w myśl art. 163  Kodeksu postępowania administracyjnego  organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w rozdziale XIII kodeksu, o ile przewidują to przepisy szczególne. Takim przepisem szczególnym jest art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych (do którego nawiązuje art. 23a ust. 5 ww. ustawy). Zgodnie z tym przepisem organ właściwy oraz marszałek województwa mogą bez zgody strony zmienić lub uchylić ostateczną decyzję administracyjną, na mocy której strona nabyła prawo do świadczeń rodzinnych, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna lub dochodowa rodziny mająca wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, członek rodziny nabył prawo do świadczeń w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego albo osoba nienależnie pobrała świadczenie rodzinne. W związku z powyższym uchylenie, na podstawie art. 32 ust. 1 omawianej ustawy, ostatecznej decyzji przyznającej stronie prawo do świadczeń rodzinnych następuje w odrębnym, szczególnym postępowaniu administracyjnym, którym nie jest postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji (art. 158 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego ). Orzekanie zatem przez Sąd, w sprawie dotyczącej nowego rozstrzygnięcia o świadczeniach, o decyzji uchylającej decyzję przyznającą świadczenie, naruszałoby art. 135 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi . Jak wynika z jedynie z treści skargi kasacyjnej w niniejszej sprawie wydana została przez SKO decyzja o stwierdzeniu nieważności decyzji o przyznaniu świadczeń. Treść tej decyzji nie jest jednak znana. Przyjmując nawet, że decyzja taka była wadliwa, brak rozstrzygnięcia o niej w zaskarżonym wyroku, nie wyczerpuje przesłanki określonej w art. 174 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi , bo nie wpływa w sposób istotny na wynik sprawy.

Decyzją marszałka województwa orzeczono o odmowie świadczeń rodzinnych w postaci świadczenia pielęgnacyjnego, uznaniu świadczeń rodzinnych za nienależnie pobrane oraz o zwrocie tych ostatnich świadczeń. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nakazanie zwrotu świadczenia nienależnie pobranego nie mogło być orzeczone w tej samej decyzji, co samo uznanie świadczenia za nienależnie pobrane. W myśl art. 30 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych do zwrotu jest obowiązana osoba, która pobrała nienależne świadczenie Dopiero zatem, gdy uprawomocni się decyzja uznająca dane świadczenie za nienależnie pobrane, można o takim świadczeniu mówić i nakazywać jego zwrot. Nie jest natomiast możliwe orzekanie o tych sprawach równocześnie, czyli tym samym w jednej decyzji. Uchybienie temu obowiązkowi stanowi naruszenie przepisów postępowania, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi .


Zobacz orzeczenie:
 Wyrok NSA z dnia 22 lipca 2010 r., sygn. akt I OSK 620/10

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)