Ocena skutków regulacji projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz ustawy - Prawo ochrony środowiska (nr druku 2667)

Ocena skutkw regulacji projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz ustawy - Prawo ochrony środowiska (nr druku 2667)

1. Podmioty, na które oddziałują projektowane regulacje

Projektowane zmiany w ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne obejmują zakresem regulacji Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Środowiska, Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz instytucje im podległe lub nadzorowane, takie jak organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Ochrony Środowiska, regionalne zarządy gospodarki wodnej, Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej, organy administracji morskiej. Zmiany te obejmą również swoim działaniem organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organizatorów kąpielisk i osoby kąpiące się.

2. Zakres konsultacji społecznych

Równolegle do uzgodnień międzyresortowych projektowana regulacja została skonsultowana z następującymi podmiotami:

 1) Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego;

 2) Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego - Państwowym Zakładem Higieny;

 3) Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;

 4) Instytutem na Rzecz Ekorozwoju;

 5) Biurem Wspierania Lobbingu Ekologicznego;

 6) Krajową Izbę Gospodarki Morskiej;

 7) Polska Izbą Turystyki;

 8) Fundacją "Partnerstwo dla Środowiska";

 9) KK NSZZ "Solidarność";

10) Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych;

11) Forum Związków Zawodowych.

Podmioty powyższe nie zgłosiły, poza Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, uwag do projektu.

Po rozszerzeniu projektu o przepis art. 4 został on zaakceptowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego na posiedzeniu w dniu 28 stycznia 2009 r.

Na skutek uwag wniesionych do projektu ustawy, zredagowano przepisy usuwające w art. 3 ust. 3 brak implementacji przepisu określonego w art. 5. 3. i 5.4. dyrektywy 2006/7/WE dotyczących doprowadzenia do zaklasyfikowania jakości wody w kąpieliskach do 2015 r. przynajmniej do statusu "dostatecznego" oraz dążenie przez właściwe organy do zwiększenia liczby kąpielisk zaklasyfikowanych jako "dobre" lub "doskonałe".

3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego

Rzeczpospolita Polska została zobowiązana do implementacji przepisów dyrektywy do prawodawstwa krajowego do dnia 24 marca 2008 r., natomiast w aspekcie ustalenia profili wodnych do dnia 24 marca 2011 r.

Ponadto Rzeczypospolita Polska zobowiązała się, że najpóźniej do końca sezonu kąpielowego 2015 r. woda we wszystkich funkcjonujących kąpieliskach osiągnie przynajmniej jakość "dostateczną".

Projektowane zmiany będą wymagały badań oraz opracowywania analiz, ocen i raportów, w których będą uczestniczyły organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Ochrony Środowiska, Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej oraz regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Będą one finansowane z budżetu państwa.

Natomiast organizatorzy kąpielisk zostali zobowiązani do prowadzenia kontroli wewnętrznej i przygotowania profilu wody w kąpielisku, co będzie wiązało się z koniecznością zlecenia badań i opracowań stosownym podmiotom. W przypadku przejęcia obowiązków organizatora przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta zadania te powinny zostać potraktowane jako zadania finansowane z dochodów własnych. Natomiast prowadzenie ewidencji kąpielisk, wykorzystywanej przez inne organy samorządowe i rządowe, do którego zostali zobowiązani wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast, powinno być finansowane jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej.

Obecnie do Komisji Europejskiej raportowane są 353 kąpieliska, a pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest ogółem 1390 kąpielisk i miejsc wykorzystywanych do kąpieli.

Wpływ nowelizacji ustawy - Prawo wodne na finanse poszczególnych podmiotów uzależniony będzie od liczby kąpielisk, które będzie należało objąć nadzorem.

Organizator kąpieliska, którym może być również samorząd gminny, ponosi koszty badań jakości wody w trakcie trwania sezonu kąpielowego i w okresie dziesięciu lat od wejścia w życie niniejszej ustawy i może ubiegać się o dofinansowanie przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kosztów związanych z wykonywaniem obowiązków nałożonych na organizatora kąpieliska, zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).

W ciągu pierwszych dwóch lat dofinansowanie wynosić będzie do 100 % udokumentowanych nakładów. W dalszych latach będzie ono wynosić do 50 % udokumentowanych nakładów.

Koszt badania laboratoryjnego jednej próby wody w zakresie 2 podstawowych parametrów mikrobiologicznych wynosi około 170 zł. Do tego należy doliczyć koszty pobrania próby (dojazd na kąpielisko, transport do laboratorium, czas pracy próbkobiorcy) w wysokości 30 - 130 zł. Średni, ogólny koszt jednej kontroli jakości wody w kąpielisku będzie więc wynosił około 250 zł. Biorąc pod uwagę fakt, że wymagane są min. 4 próby w sezonie będzie to dla organizatora kąpieliska wydatek minimum 1000 zł, a w związku z koniecznością przeprowadzania badań dodatkowych w celu potwierdzenia ustąpienia zanieczyszczenia można przyjąć, że średni koszt nadzoru nad jakością wody w kąpielisku, prowadzonego przez organizatora w ramach kontroli wewnętrznej, to około 1500 zł. Niestety do czasu wyznaczenia po raz pierwszy wykazu kąpielisk, nie wiadomo, ile ich będzie ogółem i ile z nich będzie organizowanych przez samorząd gminny. Obecnie nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej objętych jest prawie 1390 różnego rodzaju miejsc wykorzystywanych do kąpieli, natomiast w 2007 r. raportowane do Komisji Europejskiej były jedynie 353 kąpieliska. Liczba kąpielisk oficjalnie wyznaczonych przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast będzie wynosiła około 500 - 1000 kąpielisk. Ogólny koszt badania wody przez organizatorów kąpielisk, w ramach kontroli wewnętrznej, wyniósłby więc około 750 tys. zł - 1,5 mln zł.

Podmiotem, na którego budżet będzie miała wpływ niniejsza regulacja, jest Państwowa Inspekcja Sanitarna. Jej koszty związane są z koniecznością przeprowadzania badań jakości wody przed sezonem kąpielowym i każdorazowo w sytuacji mogącej powodować pogorszenie jakości wody, jak również w celu potwierdzenia konieczności wydania tymczasowego zakazu kąpieli. Można przyjąć, że Państwowa Inspekcja Sanitarna będzie wykonywała minimum 2 - 3 badania wody dla każdego kąpieliska. Gdyby wyznaczono około 500 - 1000 kąpielisk, byłby to koszt 250 - 375 tys. zł do 500 -750 tys. zł. Ponadto przepisy zobowiązują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej do nadzoru nad kontrolą wewnętrzną prowadzoną przez organizatorów, co wiąże się z koniecznością okresowych kontroli w kąpieliskach, przeglądu prowadzonej przez organizatora dokumentacji, dokonywaniem bieżących ocen jakości wody na podstawie wyników dostarczonych przez organizatora. Ponadto organy te są zobowiązane do opiniowania uchwał, dokonywania analiz, ocen, klasyfikacji, a także prowadzenia internetowego serwisu kąpieliskowego.

Dyrektywa nie precyzuje wymagań co do zakresu, częstotliwości, miejsc i punktów badań niezbędnych do określenia profilu jakości wody w kąpielisku. W chwili obecnej niemożliwa jest ocena kosztów tego przedsięwzięcia. Dlatego też w przedstawionej nowelizacji można jedynie określić zakres odpowiedzialności oraz założenia do przepisów wykonawczych. Obecnie trwają jeszcze w Komisji Europejskiej dyskusje na poziomie grup roboczych. Określenie kosztów związanych z wykonywaniem profilu wody w kąpielisku będzie możliwe dopiero z chwilą tworzenia tych przepisów. Dopiero wtedy minister właściwy do spraw środowiska określi, kto, kiedy i jakie informacje będzie zobowiązany dostarczyć. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 2 dyrektywy, jej celem jest zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska oraz ochrona zdrowia ludzkiego w uzupełnieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej. Ewentualne niewywiązanie się Rzeczypospolitej Polskiej z podjętych zobowiązań jest niewątpliwie zagrożeniem osiągnięcia celów środowiskowych. Może stanowić to podstawę do dokonania przeglądu i dostosowania programu monitoringu wód powierzchniowych prowadzonego przez organy nadzorowane przez ministra właściwego do spraw środowiska. Z chwilą ustalenia wykazu kąpielisk, które będą poddawane ocenom, klasyfikacjom i raportowaniu, wskazane będzie lokalizowanie tam punktów monitoringowych służących określeniu, czy cele środowiskowe realizowane są w sposób właściwy. W przypadku gdy w pobliżu kąpieliska nie będzie punktu monitoringowego, część badań niezbędnych do sporządzenia profilu wody w kąpielisku zmuszony będzie wykonać organizator kąpieliska.

Należy zauważyć, że wdrożenie dyrektywy do prawodawstwa polskiego może spowodować koszty dla jednostek samorządu terytorialnego, związane m.in. z koniecznością uregulowania gospodarki ściekowej. Nie są to jednak koszty nowe. Już od wielu lat samorządy gminne realizują swoje zadania z zakresu usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych. Posiadają stosowne plany ich realizacji. Z chwilą wdrożenia przepisów dyrektywy, organy jednostek samorządu terytorialnego powinny przede wszystkim dokonać ich przeglądu i ewentualnej korekty.

Projektowane zmiany w ustawie - Prawo wodne będą wymagały prowadzenia i aktualizacji ewidencji kąpielisk. Zadanie to zostało określone jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Koszt prowadzenia ewidencji zależny jest od liczby kąpielisk w danej gminie. W Polsce jest 700 gmin, na terenie których znajdują się obecnie nadzorowane kąpieliska, a w 44 jest 5 lub więcej kąpielisk. W przypadku gmin typowo turystycznych o dużej liczbie kąpielisk, niezbędne będzie zatrudnienie osób, które będą systematycznie prowadziły i aktualizowały ewidencję, przeprowadzały analizy, współpracowały z innymi organami, nadzorowały organizatorów kąpielisk pod kątem wywiązywania się z nałożonych obowiązków związanych z ewidencją i informowaniem społeczeństwa. Osoby te powinny również podejmować działania, w przypadku gdy z ocen otrzymanych od właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego wynikać będzie, że jakość wody w wyznaczonych kąpieliskach pogorszyła się i może nastąpić lub wystąpiło zagrożenie dla zdrowia kąpiących się. Samorząd gminny jako jeden z organów odpowiedzialnych za gospodarowanie wodami na swoim terenie, powinien w takich sytuacjach ustalić przyczyny pogorszenia jakości wody i zaplanować działania, które powinny być podjęte w celu usunięcia takiego ryzyka (np. uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej). Koszt prowadzenia ewidencji jednego kąpieliska został oszacowany na 100 zł w skali roku. Zadanie to będzie najprawdopodobniej wykonywane w formie prowadzenia bazy danych w arkuszu kalkulacyjnym wykorzystywanym już przez administrację gminy. Przy założeniu że wszystkie funkcjonujące obecnie kąpieliska zostaną wyznaczone uchwałami rad gminy, łączny koszt prowadzenia ewidencji kąpielisk przez wszystkie gminy w Polsce wyniesie 139.000 zł w skali roku.

Wszystkie podmioty związane z zarządzaniem jakością wody w kąpieliskach zostały zobowiązane do informowania ludności, każdy w zakresie swoich kompetencji. Główny Inspektor Sanitarny podejmie starania w celu pozyskania środków z funduszy Unii Europejskiej do realizacji zadania polegającego na stworzeniu serwisu kąpieliskowego, współdziałającego ze stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, Regionalnymi Zarządami Gospodarki Wodnej i Wojewódzkimi Inspektoratami Ochrony Środowiska, którego koszt został oszacowany na 7.000.000 zł. Będzie on systematycznie rozbudowywany i dostosowywany do wymagań dyrektywy. Opierać się będzie na podejmowanych corocznie uchwałach wyznaczających kąpieliska, danych zawartych w ewidencji prowadzonej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, ocenach i klasyfikacjach przeprowadzanych przez państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych i innych dostępnych informacjach.

 

	2010	2011	2012	2013	2014	2015	Koszty łączne w zł
Prowadzenie ewidencji kąpielisk	139.000	139.000	139.000	139.000	139.000	139.000	834.000

 

Pełne oszacowanie kosztów implementacji dyrektywy w skali całego kraju będzie możliwe dopiero po pierwszym roku obowiązywania, z chwilą zebrania informacji, ile kąpielisk zostało wyznaczonych przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast. Należy również dodać, że koszty te zostaną rozłożone na lata 2010 - 2016.

4. Wpływ na rynek pracy

Projektowana regulacja prawna będzie miała niewielki wpływ na rynek pracy. Gminy (ok. 40), które posiadają po kilka wyznaczonych kąpielisk, powinny zatrudnić osoby zajmujące się zarządzaniem jakością wody w kąpieliskach. Pozostałe mogą przekazać te obowiązki już zatrudnionym pracownikom. Badania jakości wody będą w zdecydowanej większości wykonywane w już istniejących laboratoriach Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

5. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorstw

Projektowana regulacja prawna będzie miała wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość. Na skutek implementacji dyrektywy 2006/7/WE może nastąpić wzrost zapotrzebowania na inwestycje dotyczące gospodarki ściekowej i usług turystycznych.

Organizator kąpieliska lub organizator miejsca wykorzystywanego do kąpieli zobowiązani zostaną do prowadzenia kontroli wewnętrznej, obejmującej badanie jakości wody, sporządzenie do dnia 24 marca 2011 r. profilu wody w kąpielisku, będącego jednym z elementów niezbędnych dla stwierdzenia, czy dany fragment wód powierzchniowych może być wykorzystany jako kąpielisko, oraz informowania użytkowników o jakości wody i zaleceniach Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Koszt obsługi laboratoryjnej dla jednego kąpieliska (4 próby w sezonie kąpielowym) wyniosą około 1 tys. zł. Koszty sporządzenia profilu wody są obecnie niemożliwe do oszacowania i będą zależne od usytuowania kąpieliska. Dla niektórych z nich będzie to koszt zebrania danych i sporządzenia samego opracowania, bo wszystkie informacje znajdą się w katastrze wodnym. Zgodnie z niniejszym projektem dane zawarte w katastrze wodnym, niezbędne do sporządzenia profilu wody w kąpieliskach, będą udostępniane nieodpłatnie. Mogą jednak zdarzyć się sytuacje, że kąpielisko będzie usytuowane na zbiorniku wodnym, którego warunki w szczególności geograficzne, fizyczne będą znacznie odbiegały od warunków charakterystycznych dla najbliższego punktu monitoringu prowadzonego przez Inspekcje Ochrony Środowiska. Wtedy może być konieczne wykonanie dodatkowych badań. Organizator kąpieliska będzie zobowiązany zamieszczać na tablicy informacyjnej zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie kąpieliska informacje dotyczące jakości wody i zaleceń państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Koszt zainstalowania i utrzymywania tablicy uzależniony będzie od potrzeb organizatora i może wynieść od kilkudziesięciu (tablica z płyty lub drewna) do kilkuset a nawet więcej złotych (tablica elektroniczna).

Natomiast organizatorzy miejsc wykorzystywanych do kąpieli zostaną zobowiązani do zbadania wody przynajmniej dwa razy w sezonie (około 500 zł) oraz do informowania osób, które zwrócą się do nich z pytaniem, oraz okazywania wyników badań.

6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny

Jednostki samorządu terytorialnego jako odpowiedzialne za rozwój turystyki, dbałość o tereny rekreacyjne i obiekty użyteczności publicznej powinny podjąć skuteczne działania, aby tego typu obiekty spełniały określone wymagania. Będzie to skutkowało większą troską o poprawę jakości wód powierzchniowych, może się przyczynić do rozwoju turystyki, a tym samym wpłynąć na rozwój regionów o dużej liczbie kąpielisk. W przeciwnym wypadku jednostka samorządu terytorialnego może liczyć się z wydaniem zakazu kąpieli, co może pociągnąć za sobą znaczne ograniczenie liczby turystów odwiedzających dany region. Sytuacja taka może dotknąć zwłaszcza regiony z dużą liczbą kąpielisk, nieuregulowaną gospodarką ściekową, o niskich dochodach własnych, mające trudności z pozyskiwaniem dodatkowych środków finansowych.

Pełne implementowanie dyrektywy 2006/7/WE, stosowanie się do jej zaleceń i udział w europejskim systemie raportowania jakości wód w kąpieliskach (zwłaszcza nadmorskich) z uwzględnieniem współrzędnych geograficznych, może wpłynąć na wzrost turystyki zagranicznej. Obecnie ocena jakości wody w polskich kąpieliskach jest dostępna dla ogółu obywateli poprzez udostępnienie przedmiotowych informacji w internecie. Informacja o dobrej jakości wody będzie niewątpliwą reklamą i przyczyni się do zwiększenia liczby turystów z zagranicy.

7. Wpływ regulacji na zdrowie ludzi

Wprowadzenie kontroli jakości wody przez organizatora kąpieliska wpłynie na większą dbałość o dany obiekt. Przyczyni się również do wzmożenia jego działań w sprawie poprawy jakości wody w celu uzyskania oceny "doskonałej" lub "dobrej". Właściciele wraz z mieszkańcami będą mobilizować właściwe organy gminne do intensywnych działań w zakresie poprawy gospodarki ściekowej, zapobiegania zanieczyszczeniom w wodzie. Wpłynie to niewątpliwie na poprawę jakości wody w kąpielisku i zmniejszenie ryzyka zagrożeń zdrowotnych. Ponadto możliwość aktywnego udziału społeczeństwa w tworzeniu, przeglądzie i aktualizacji wykazu kąpielisk poprzez zgłaszanie propozycji, uwag lub skarg przyczyni się do wzrostu świadomości obywateli o zagrożeniach, z jakimi mogą się spotkać, a także dotyczącej wymagań, jakim powinno odpowiadać kąpielisko. Łatwy dostęp do informacji i promowanie obiektów o "doskonałej" jakości wody wpłynie na świadomy wybór miejsc, w których można kąpać się bezpiecznie, a tym samym wpłynie korzystnie na zdrowie ludzi.

8. Wpływ regulacji na środowisko

Zmiany wprowadzone w nowelizacji ustawy - Prawo wodne mają na celu implementację dyrektywy 2006/7/WE do krajowych przepisów. Celem ww. dyrektywy jest "zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska oraz ochrona zdrowia ludzkiego w uzupełnieniu do dyrektywy 2000/60/WE".

Zarządzanie jakością wody w kąpieliskach zakłada permanentną kontrolę jakości wody zgodnie z precyzyjnie ustalonym harmonogramem pobierania próbek, określenie klasyfikacji oraz profilu wody w kąpielisku, a także regularną aktualizację danych charakteryzujących jej jakość. Na podstawie danych z badań są prowadzone coroczne i czteroletnie oceny jakości wody. Ocena jakości wody w kąpielisku odnosi się do opisu cech fizycznych, geograficznych i hydrologicznych, a także jakości wód powierzchniowych w zlewni danej wody, na której jest zlokalizowane kąpielisko. Dokonywana ma być identyfikacja i ocena przyczyn zanieczyszczeń, które mogłyby mieć wpływ na wodę w kąpielisku oraz niekorzystnie wpływać na stan zdrowia kąpiących się. Wszystkie te dane mają być zorientowane przestrzennie na mapach. Do zbierania i przesyłania współrzędnych geograficznych określających lokalizację punktów kontrolnych wykorzystywane mają być odbiorniki GPS. System informatyczny rejestracji danych oraz programy tworzonych baz danych, prowadzonych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, pozwolą precyzyjnie monitorować i natychmiast reagować na wszelkie zmiany jakości wody na konkretnym obszarze, tym samym będą służyć do autentycznej kontroli i szybkiego reagowania w momencie pojawienia się zanieczyszczenia. Natychmiastowe powiadamianie organów jednostek samorządu terytorialnego przez wszystkie inspekcje sprawujące nadzór nad jakością wody wpłynie niewątpliwie na wzrost świadomości osób odpowiedzialnych za ochronę środowiska na podległym terenie. Prowadzenie pomiarów i badań oraz zbieranie wszelkich możliwych informacji w systemie monitoringowym będzie doskonałą bazą danych i podstawą do podejmowania odpowiednich działań naprawczych w procesie zarządzania wodami, co w efekcie przyczyni się do poprawy jakości środowiska.

 
Niniejszy tekst pochodzi ze stron internetowych Sejmu (http://www.sejm.gov.pl) i Senatu (http://www.senat.gov.pl).