Do uzgodnień międzyresortowych trafił projekt rozporządzenia dotyczący dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy odbywających obowiązkową zasadniczą służbę wojskową. Projektowane rozporządzenie ma zastąpić rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 13 stycznia 2017 r. w sprawie stawek uposażenia zasadniczego żołnierzy niezawodowych oraz dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy niezawodowych.

Czytaj też: Zadania wojewody w zakresie obronności państwa >>>

Ministerstwo uzasadnia, że projekt bazuje na rozwiązaniach stosowanych do tej pory w odniesieniu do ogółu żołnierzy niezawodowych (żołnierzy odbywających lub pełniących dobrowolne formy służby niezawodowej), wprowadzając jedynie zmiany wynikające z konieczności aktualizacji siatki pojęciowej do obowiązujących przepisów. Projekt, uwzględniając dotychczasowe rozwiązania, proponuje aby żołnierze otrzymywali dodatek funkcyjny za pełnienie funkcji dowódcy drużyny lub pomocnika dowódcy plutonu oraz następujące rodzaje dodatków uzasadnionych szczególnymi warunkami lub właściwościami służby wojskowej:

  • za służbę na morzu;
  • za wykonywanie prac podwodnych;
  • desantowy;
  • za wykonywanie zadań związanych z bezpośrednim udziałem w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych lub niebezpiecznych pochodzenia wojskowego albo w ich unieszkodliwianiu;
  • za wykonywanie zadań poza macierzystą jednostką wojskową;
  • za służbę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych.

Katalog dodatków obejmuje wykonywanie czynności o ponadnormatywnych obciążeniach psychofizycznych.

MON uzasadnieniu wyjaśnia, że podstawą prawną do wydania rozporządzenia jest art. 169 ust 3 ustawy z 11 marca 2022 roku o obronie Ojczyzny. I wyjaśnia, że w związku z tym, że aktualnie obowiązek odbywania obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej jest zawieszony – wejście w życie rozporządzenia nie spowoduje wzrostu wydatków budżetowych.

Czytaj też: Obowiązki JST z zakresu rejestracji i kwalifikacji wojskowej >>>

 

 

Trudno zachęcić 300 tysięcy osób do armii

Eksperci zwracają uwagę, że obowiązująca od kilku miesięcy ustawa o obronie Ojczyzny jest aktem dość obszernym, liczy ponad 820 artykułów zawartych na ponad 450 stronach. Reguluje materię, która do tej pory zawarta była w 14 ustawach. Zakłada potrzebę nowelizacji blisko setki aktów wykonawczych. Uważają, że akurat przepisy wykonawcze dotyczące zawieszonej od 13 lat obowiązkowej służby wojskowej nie wydają się najważniejsze do uregulowania. Albo więc departament odpowiedzialny za tą materię postanowił znowelizować przepisy, które najłatwiej znowelizować, albo jest to element szerszego planu resortu obrony narodowej.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

Dr Tomasz Pawłuszko, ekspert z zakresu obronności Instytutu Sobieskiego uważa, że trudno będzie obozowi rządzącemu zrealizować zapowiedzianą rozbudowę armii do 300 tysięcy, bo dotychczasowa rekrutacja do dobrowolnej i terytorialnej służby wojskowej nie przebiega tak dobrze, jak spodziewało się tego ministerstwo.

- Myślę, że trudno będzie uzbierać nawet 200 tys. żołnierzy. Od lat, mimo wielu wysiłków, nie udaje się takiego stanu osobowego osiągnąć w Niemczech, a przecież to jest kraj o wiele bardziej zaludniony niż Polska - mówi dr Pawłuszko. Wskazuje, że zarobki, które oferuje wojsko za dobrowolną służbę (ok. 4,5 tys. zł), dodatkowo osłabione przez ryzyko realnego konfliktu wojennego, nie są aż tak atrakcyjne dla młodych ludzi. A w ciągu najbliższych 5 lat może nastąpić fala odejść do cywilna tych, którzy nabyli podstawowe prawa emerytalne po 15 latach służby. Wielu z nich rozpoczynało pracę wojsku jeszcze z powszechnym poborem.

Przeczytaj także: Kobiety będą bronić Ojczyzny dobrowolnie, a obowiązkowo tylko niektóre >>
Sprawdź w LEX: Czy pracownikowi powołanemu na ćwiczenia wojskowe w ramach Legii Akademickiej przysługuje odprawa taka jak w związku z powołaniem do terytorialnej służby wojskowej? >>>

Służba obowiązkowa, ale nie powszechna, a selektywna

- Może to być przygotowywanie przepisów na wypadek przywrócenia obowiązkowej służby wojskowej. Nie jest tajemnicą, że szczególnie w tzw. leśnych garnizonach są jednostki, w których jest duża liczba wakatów na różnych stanowiskach – mówi dr Tomasz Pawłuszko. Wątpi jednak, aby rząd zdecydował się przed wyborami parlamentarnymi na podjęcie decyzji o przywróceniu zasadniczej służby zawodowej. Wzbudziłoby to duże kontrowersje w społeczeństwie.

Zdaniem generała broni Waldemara Skrzypczaka, byłego dowódcy Wojsk Lądowych RP, ministerstwo przygotowuje grunt pod służbę obowiązkową. - Na pewno nie będzie powszechnego poboru z przyczyn politycznych. Przypuszczam, że chodzi o jakąś formę poboru selektywnego do obowiązkowej służby wojskowej. Mogą to być na przykład uczniowie z klas wojskowych, którzy po odbyciu zasadniczej służby będą mogli wstąpić do uczelni wojskowych. Myślę, że jest to pomysł na oswajanie społeczeństwa z obowiązkową służbą wojskową, na razie taką małą stróżką, wąską dróżką – mówi gen. Skrzypczak.

Sprawdź też: III AUa 649/14, Ustalenie okresu zatrudnienia. Czas służby wojskowej. - Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi >

 

Obowiązkowa służba w ustawie o obronie Ojczyzny

Regulacje dotyczące obowiązkowej zasadniczej służbie wojskowej w ustawie o obronie Ojczyzny normują przepisy art. 152-169. Wynika z nich, że ten rodzaj służby jest pełniony z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych. Obowiązek pełnienia zasadniczej służby wojskowej wprowadza w drodze rozporządzenia prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów, określając termin jej rozpoczęcia i zakończenia, z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych. Służba trwa 9 miesięcy i odbywa się w jednym nieprzerwanym okresie. Rada Ministrów rozporządzeniem może jednak ograniczać czas trwania obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, stosownie do potrzeb Sił Zbrojnych i jeżeli nie zagraża to obronności lub bezpieczeństwu państwa. Jeśli natomiast wymaga tego konieczność zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa, rząd może przedłużyć, w drodze rozporządzenia, czas trwania obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej o okres nieprzekraczający łącznie 6 miesięcy.

Czytaj także: Ustawa o obronie ojczyzny - obowiązki i uprawnienia pracodawców>>

    Obowiązek wojskowy w innych krajach

    Obowiązkowa służba wojskowa istnieje w Szwajcarii (ok. 18 tygodni, a potem w ciągu 10 lat od odbycia służby zasadniczej, należy także odbyć sześć 19-dniowych szkoleń), w Austrii (6 miesięcy), Grecji (od 9 do 12 miesięcy), na Cyprze (14 miesięcy), Litwie (9 miesięcy), Estonii (długość uzależniona jest od wielu czynników). Obowiązkowa służba wojskowa formalnie działa we wszystkich państwach skandynawskich: Danii, Norwegii i Szwecji, w Finlandii, ale np. w Danii i Norwegii obowiązują niezbyt wysokie limity poborowych, więc w praktyce pełnią ją tylko ochotnicy.

     

    -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

    Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.