Do tej pory rezerwa była jedna. Do tej grupy trafiali zarówno ci, co przeszli kwalifikację wojskową, ale nie odbyli przeszkolenia wojskowego i nie złożyli przysięgi, jak i ci, co z wojskiem mieli do czynienia: byli wojskowi, ochotnicy po służbie przygotowawczej, żołnierze Narodowych Sił Rezerwowych.

Obowiązująca od 23 kwietnia 2022 r. ustawa o obronie Ojczyzny dzieli służbę w rezerwie na pasywną i aktywną. Ta ostatnia, jak podkreśla Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej, została utworzona na wzór rozwiązań obowiązujących w Stanach Zjednoczonych.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

- Ustawa bardzo mocno rozbudowuje procedurę pozyskiwania rezerwistów. Teraz każdy, kto jest zainteresowany nawet w minimalnym stopniu wojskowością i służeniem w Wojsku Polskim, będzie w stanie włączyć się w obronność – uważa Michał Oleksiejuk, ekspert do spraw bezpieczeństwa militarnego, obronności i polityki zbrojeniowej Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego.

Zobacz także: Armia potrzebuje rekruta, pomoże ustawa o obronie Ojczyzny>>
Czytaj też: Ustawa o obronie ojczyzny - obowiązki i uprawnienia pracodawców >

Pasywna rezerwa, czyli większość poborowych

Zgodnie z ustawą, pasywną rezerwę, tzw. żołnierzy PR-u, będą tworzyć wszystkie osoby, które:

  • przeszły kwalifikację wojskową (czyli mają określoną kategorię zdolności do służby wojskowej), ale nie odbyli czynnej służby wojskowej i nie złożyli przysięgi,
  • osoby, które mają jakikolwiek kurs wojskowy (np. dwutygodniowy w WOT, lub miesięczny w dobrowolnej zasadniczej służbie wojskowej), ale nie złożyły przysięgi wojskowej,
  • osoby, które złożyły przysięgę wojskową, mają uregulowany stosunek do służby wojskowej, nie pełnią innego rodzaju służby wojskowej i nie są zainteresowane służbą w wojsku,

Cenzusem wiekowym jest 55 rok życia, a w przypadku podoficerów i oficerów - 63 rok życia.

Ustawa przewiduje, że rezerwiści pasywni mogą być powoływani na ćwiczenia wojskowe:

  • jednodniowe,
  • krótkotrwałe do 30 dni bez przerwy,
  • długotrwałe do 90 dni bez przerwy
  • rotacyjne, łącznie do 30 dni, odbywane z przerwami w ciągu danego roku kalendarzowego.

Rezerwiści ćwiczenia wojskowe mogą odbywać także biorąc udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków oraz w akcjach poszukiwawczych. Ale jak podkreśla ekspert Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego, obecnie 90 procent tych zdań wypełniają Wojska Obrony Terytorialnej.

Czytaj także: Kobiety będą bronić Ojczyzny dobrowolnie, a obowiązkowo tylko niektóre>>

 

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy
-20%
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy

Sprawdź  

Cena promocyjna: 10.32 zł

|

Cena regularna: 12.9 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 12.9 zł



 

Więcej ćwiczeń dla rezerwy aktywnej

Do rezerwy aktywnej trafią wszyscy ci, którzy złożyli przysięgę wojskową, nie pełnią innego rodzaju służby, nie ukończyli 55 roku życia, a w przypadku osób posiadających stopień podoficerski lub oficerski – 63 roku życia i złożą deklarację, że chcą się w takiej rezerwie znaleźć. Do aktywnej rezerwy mogą więc trafić np. byli żołnierze, emerytowani żołnierze (o ile nie przekroczą limitu wieku), osoby po służbie przygotowawczej, a także byli żołnierze WOT i absolwenci programu przeszkolenia wojskowego „Legia Akademicka”.

Służba w rezerwie aktywnej pełniona jest na podstawie powołania na czas nieokreślony. I wiąże się z częstszymi szkoleniami. Żołnierz rezerwy, w przeciwieństwie do rezerwisty pasywnego musi stawić się w koszarach:

  • przez na co najmniej dwa dni w czasie wolnym od pracy raz na kwartał
  • jednorazowo na 14 dni co najmniej raz na trzy lata.

Służba ta może być też pełniona w trybie natychmiastowego stawiennictwa.

Czytaj też: Brzozowski Wojciech - Sprzeciw sumienia wobec świadczeń na rzecz obrony >

Żołnierz Rezerwy Aktywnej może wyjechać na misję

Zgodnie z przepisami ustawy, żołnierz AR-u, na swój wniosek, będzie mógł zostać skierowany do pełnienia służby w polskich kontyngentach wojskowych na stanowiska przewidziane dla żołnierzy zawodowych. A po minimum trzech latach służby w AR-u i uzyskaniu pozytywnej opinii służbowej rezerwista będzie mógł ubiegać się o powołanie do służby zawodowej.

- W moim odczuciu, rezerwa aktywna to świetny pomysł. Przez to, że szkolenia będą odbywały się co kwartał będziemy mieli więcej ludzi lepiej przygotowanych do obronności. Zwiększenie terminów szkoleń spowoduje, że żołnierze rezerwy aktywnej będą podtrzymywać swoje zdolności bojowe, a nie uczyć się tych zdolności – ocenia Michał Oleksiejuk.

Zdaniem jednak generała broni w rezerwie Waldemara Skrzypczaka, choć statystycznie liczba żołnierzy rezerwy aktywnej może rosnąć (choćby dlatego że będzie zwiększała się liczba żołnierzy przeszkolonych w WOT), to w praktyce z powoływaniem ich na ćwiczenia może być jednak problem.

 

 

- Pytaniem jest czy osoby, które mogą trafić do rezerwy aktywnej zechcą wyrazić zgodę, aby w niej być. Z doświadczenia wiem, że ci którzy odeszli z wojska niekoniecznie chcą do niego wracać, bo w cywilu układają sobie życie na nowo. Poza tym, idzie kryzys gospodarczy.  Wątpię, aby pracodawcy, którzy mają do wyboru zatrudnić pracownika z wizją, że będzie co jakiś czas wyjeżdżał na ćwiczenia, a tego, który tego obowiązku mieć nie będzie, postawili na tego pierwszego - mówi gen. Waldemar Skrzypczak.

Radca prawny Jakub Bartoszewicz z kancelarii Bogacz Bartoszewicz zaznacza, że Kodeks Pracy wskazuje wprost jakie informacje i dane można pozyskiwać w procesie rekrutacji i podpisywania umowy. Nie ma wśród nich informacji dotyczącej służby wojskowej.  Pozyskiwanie takich informacji jest naruszeniem prawa.

Marciniak Jarosław: Zarządzanie zasobami ludzkimi w służbach mundurowych - Siły Zbrojne RP >

Różna rezerwa, różne obowiązki dla pracodawców

Służba w rezerwie, zarówno aktywnej, jak i pasywnej pełniona jest w formie ćwiczeń wojskowych. W wielu przypadkach będą one odbywały się w dniach, które dla rezerwistów są dniami pracy. Pracodawcy w takich wypadkach zobowiązani są do udzielenia żołnierzom powołanym na ćwiczenia urlopu bezpłatnego. Odbywa się to na wniosek, a w przypadku wezwania w trybie natychmiastowego stawiennictwa - na podstawie zawiadomienia szefa wojskowego centrum rekrutacji. W czasie trwania urlopu bezpłatnego pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia (art. 305 UoO). Dodatkowo, na wniosek pracownika pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia na 2 dni (art. 311 ust. 1 UoO).

Jakub Bartoszewicz wskazuje, że powyższe, z punktu widzenia pracodawców, może być problematyczne z uwagi na dezorganizację pracy.

 

- Przeciwdziałać temu ma obowiązek informowania pracodawcy o wykazie ćwiczeń zatrudnianych przez niego żołnierzy aktywnej rezerwy. Ćwiczenia mogą jednak odbywać się także w trybie natychmiastowego stawiennictwa, który wyklucza możliwość planowania - mówi Jakub Bartoszewicz.

Przypomina też, że w związku z odbywaniem ćwiczeń pracodawcom przysługują też świadczenia pieniężne, które mają rekompensować niektóre koszty związane z zastępstwem dla żołnierza odbywającego ćwiczenia. Chodzi tu np. o koszty związane z badaniami lekarskimi czy zapewnieniem ubrania roboczego. Rekompensata nie obejmuje jednak kwot wynagrodzenia poniesionych przez pracodawcę z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nowego pracownika w celu zastępstwa lub tytułu powierzenia tego zastępstwa innemu pracownikowi zatrudnionemu u tego pracodawcy.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.