W wyniku przeprowadzonej kontroli przez WIOŚ w gospodarstwie rolnym stwierdzono niewłaściwe przechowywanie gnojowicy. Starosta na gospodarstwo rolne nałożył decyzją w trybie art. 362 ust. 1 pkt 1 Prawa ochrony środowiska , oraz art. 25 ust. 1 i art. 53 ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033) – dalej u.n.n. , wykonanie szczelnego, zamkniętego zbiornika, w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 Prawa budowlanego , dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie o pojemności umożliwiającej gromadzenie co najmniej 4 - miesięcznej produkcji gnojowicy – w terminie do 31 grudnia 2010 r.

Na kolejnej kontroli WIOŚ ustalił, że gospodarstwo nie wykonało zbiornika.
W wyniku tego starosta przekazał sprawę policji na podstawie art. 41 pkt 11 u.n.n. oraz w związku z art. 17 § 1 ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, z późn. zm.) - dalej k.p.w.

Po upływie kilku miesięcy ponowna kontrola WIOŚ stwierdziła brak zbiornika zapewniającego gromadzenie co najmniej 4 - miesięcznej gnojowicy. WIOŚ przekazał tę informację do starosty.

Co w takim wypadku powinien uczynić organ?

Czy ponownie zawiadomić policję?

Czy wezwać do złożenia wyjaśnień właściciela gospodarstwa?

Odpowiedź:

Starosta powinien wszcząć postępowanie w celu wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym wydane w trybie art. 362 ust. 1 pkt 1 Prawa ochrony środowiska oraz art. 25 ust. 1 i art. 53 u.n.n. na podstawie ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.) - dalej u.p.e.a. , nakładając grzywnę w celu przymuszenia, a gdy środek ten, po kilkukrotnym zastosowaniu okaże się bezskuteczny, wynająć firmę która wykona zastępczo ten obowiązek, pobierając uprzednio od rolnika zaliczkę na wykonanie zastępcze. Możliwość egzekucji wynika z art. 3 § 1 u.p.e.a. , w związku z art. 2 § 1 pkt 10 u.p.e.a. W myśl tych przepisów egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków o charakterze niepieniężnym, pozostających we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, gdy wynikają one z decyzji właściwych organów. Uprawnionym do żądania wykonania obowiązku w drodze decyzji administracyjnej jest starosta, jako organ I instancji właściwy do orzekania o obowiązku (art. 5 § 1 pkt 1 u.p.e.a. ).

Jeśli postępowanie karne wszczęte na podstawie art. 41 pkt 11 u.n.n. w zw. z art. 17 § 1 k.p.w. nie zostało zakończone, to nie ma podstaw do ponownego zawiadamiania policji i wszczynania sprawy.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 5 § 1 pkt 1 u.p.e.a. w zw. z 2 § 1 pkt 10 u.p.e.a. organem uprawnionym do żądania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, wynikających z decyzji administracyjnej jest właściwy do orzekania organ I instancji. Przepis ten wskazuje w sposób jednoznaczny, że organem egzekucyjnym w stosunku do obowiązków określonych w decyzji administracyjnej jest organ, który jest właściwy rzeczowo i miejscowo do wydania danej decyzji.

Zgodnie z art. 15 § 1 u.p.e.a. egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia upomnienia. W związku z powyższym, upomnieniem należy wezwać podmiot do wykonania w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia, obowiązku wynikającego z decyzji. Jednocześnie należy uprzedzić podmiot, że w razie niewykonania obowiązku w podanym terminie zostanie wszczęte przeciwko zobowiązanemu postępowanie egzekucyjne.

Organ może zawsze wezwać adresata decyzji do przedstawienia przyczyn, dla których nie wykonał decyzji. Może jest jakaś przyczyna, dla której decyzja nie mogła być wykonana. Jeśli jednak rolnik zobowiązałby się do wykonania zbiornika a gnojowicę wskazując konkretną datę, to po jej bezskutecznym upływie starosta może wszcząć postępowanie egzekucyjne, wymierzając, na zasadzie art. 119 § 1 u.p.e.a. , grzywnę w celu przymuszenia. Wysokość grzywny określa art. 121 u.p.e.a. Z reguły grzywna mobilizuje podmiot zobowiązany do wykonania decyzji jeszcze przed jej przymusowym ściągnięciem.
Jeśli sprawa karna już zakończyła się, to starosta powinien poinformować rolnika, iż ponownie skieruje sprawę do sądu karnego w związku z naruszeniem przepisów ochrony środowiska, spełniającym przesłanki do nałożenia grzywny. Tym razem sąd (o ile tego nie uczynił w wyroku) może zastosować ostrzejszą sankcję, jaką jest, np. powiadomienie marszałka województwa w celu wymierzenia posiadaczowi odpadów (gnojowicy) opłat podwyższonych za magazynowanie odpadów w miejscu do tego nie przeznaczonym.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2009 r. Nr 151, poz. 150 ze zm.)
Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033)
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)
Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, z późn. zm.)