Na podstawie zawartej w formie aktu notarialnego umowy sprzedaży skarżący nabył od spółki akcyjnej prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz własność posadowionego na tym gruncie budynku stanowiącego odrębną nieruchomość. W trakcie prowadzonego postępowania w sprawie ustalenia podatku od nieruchomości prezydent miasta uznał, że budynki, nabyte przez skarżącego wpisane są do rejestru zabytków i są zwolnione od podatku od nieruchomości. Przyjął jednocześnie, iż zwolnienie to znajduje zastosowanie, gdy wpis budynków i gruntów do rejestru zabytków ma charakter "indywidualny". Ponieważ grunty pod tymi budynkami nie są wpisane do rejestru zabytków, nie podlegają zwolnieniu od podatku.
Ostatecznie sprawa trafiła do NSA, który wyjaśnił, że zwolnieniem z podatku od nieruchomości objęte są tylko takie nieruchomości, które są objęte indywidualną ochroną konserwatorską i wpisane są do odpowiedniego rejestru zabytków. Brak jest zatem możliwości automatycznego zastosowania zwolnienia dla gruntów, nie wpisanych do rejestru zabytków, które znajdują się pod budynkami wpisanymi do rejestru zabytków. Zdaniem sędziów NSA zgodnie z przyjętą w judykaturze i doktrynie zasadą pierwszeństwa wykładni językowej w procesie interpretacji prawa należy w pierwszej kolejności opierać się na jej rezultatach, a dopiero w przypadku dalszych wątpliwości lub w celu wzmocnienia wyniku sięgać kolejno po wykładnię systemową lub funkcjonalną. W prawie podatkowym pogląd ten znajduje swoje oparcie w art. 84 Konstytucji RP , w myśl którego każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów publicznych określonych w ustawie. Zdaniem NSA wykładnia językowa przepisu art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych prowadzi do wniosku, że zwolnieniem na jego podstawie zostały objęte wyłącznie te przedmioty opodatkowania, które zostały wpisane do rejestru zabytków. Zakresu tego zwolnienia nie można rozciągać również na inne nieruchomości stanowiące odrębny przedmiot opodatkowania. Określenie w ustawie, iż zwolnieniem objęte zostały grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, oznacza, że wpis musi odnosić się odrębnie do każdego z tych przedmiotów opodatkowania. Wpis do rejestru zabytków musi mieć bowiem charakter indywidualny. Zdaniem NSA oznacza to, że musi być właściwy dla danego przedmiotu opodatkowania, określać jego jednostkowe cechy odrębne od innych przedmiotów. W konsekwencji zakresem przedmiotowym zwolnienia mogły zostać objęte wyłącznie nieruchomości wpisane do rejestru zabytków.
Orzeczenie to wskazuje jak istotne znaczenie w podatku od nieruchomości mogą mieć kwestie formalne i de facto pozapodatkowe, a więc m.in. wpisy od stosownych ewidencji. Nie zawsze zatem decydującą rolę przy opodatkowaniu nieruchomości będzie miał sam stan faktyczny. W przypadku wyżej wspomnianego zwolnienia, uregulowanego w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawodawca wprost uregulował, że zwolnieniu podlegają tylko te budynki i grunty, które zostały wpisane do rejestru zabytków. Przepis ten jest przykładem sytuacji, gdy ustawodawca uzależnia konsekwencje podatkowe od spełnienia wymogów wynikających z ustawy innej niż podatkowa.
Przydatne materiały:
Wyrok NSA z 13 sierpnia 2010 r., sygn. akt II FSK 450/09
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)