Ustawa z 21 listopada wdraża mechanizmy, które będą wspierać działania, zmniejszające ilość szkodliwych emisji pochodzących z transportu drogowego. Nowe przepisy mają więc doprowadzić do poprawy jakości powietrza.

Ustawa wskazuje, że w miastach, w których liczba mieszkańców jest większa niż 100 tys., wprowadzony zostanie obowiązek ustanawiania stref czystego transportu, w przypadku przekroczenia poziomu dwutlenku azotu (NO2) dopuszczalnego w powietrzu. Wielkość stref czystego transportu zostanie określona przez samorządy. Ocena badania poziomów substancji w powietrzu będzie przeprowadzana przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. W wyniku przeprowadzonej oceny w mieście, na terenie którego zostało wykazane przekroczenie dopuszczalnych wartości, rada gminy będzie miała obowiązek ustanowienia strefy czystego transportu, od 1 stycznia następującego po roku, w którym prezydent tego miasta otrzymał wyniki oceny  miesięcy od dnia otrzymania informacji o wynikach oceny.

W przypadku gdy ocena jakości powietrza obejmuje więcej niż jedno miasto powyżej 100 tys. mieszkańców w ramach strefy, dla której jest dokonywana ocena i klasyfikacja, obowiązek utworzenia strefy czystego transportu dotyczyć będzie jedynie tego miasta, na terenie którego zostało odnotowane przekroczenie.

Nowe przepisy przewidują możliwość podjęcia uchwały dotyczącej zniesienia strefy czystego transportu, w przypadku gdy wyniki oceny jakości powietrza nie wykażą przekroczenia dopuszczalnego poziomu dwutlenku azotu w powietrzu, w kolejnych trzech latach.

Uchwalone przepisy przewidują też zniesienie ustawowego ograniczenia dopuszczalności wjazdu do sfery czystego transportu, w godzinach 9 – 17 warunkowanego uiszczeniem opłaty. Wprowadzane zmiany umożliwiają gminie dopuszczenie wjazdu do strefy pod warunkiem uiszczenia opłaty, w godzinach, które sama będzie określać w uchwale ustanawiającej strefę.

Czytaj w LEX: Obowiązki wykonawcy w zakresie spełniania wymogów dotyczących elektromobilności >

 Czytaj w LEX: Odpowiedzialność odszkodowawcza w związku z wprowadzeniem strefy czystego transportu >

Powód nowelizacji przepisów

Promując nowe rozwiązania, minister klimatu i środowiska opiera się na badaniach naukowców ze Śląskiego Centrum Chorób Serca oraz Uniwersytetu Śląskiego. Udowodnili oni, że powstawanie zjawiska tzw. smogu ma wpływ na zwiększenie się liczby hospitalizacji i zgonów wśród obywateli. Podwyższony poziom najbardziej toksycznej składowej spalin, czyli tlenków azotu, powoduje częstsze występowanie zawałów serca (o 12 proc.), udarów mózgu (o 16 proc.), zatorowości płucnej (o 18 proc.) oraz migotania przedsionków serca (o 24 proc.). Nowe przepisy mają więc doprowadzić do poprawy jakości powietrza. Chodzi także o zmniejszenie – szczególnie uciążliwego w dużych miastach – hałasu.

Ustawa realizuje też kamień milowy E1L dla części pożyczkowej KPO: „Wejście w życie aktu prawnego wprowadzającego obowiązek tworzenia stref niskoemisyjnych dla wybranych najbardziej zanieczyszczonych miast”.