Czy gmina może ograniczyć lokalizowanie inwestycji telekomunikacyjnych

Jako przykład tego typu ustawy można wskazać ustawę z 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Jej istotą jej kształtowanie reguł lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. W zakresie planowania przestrzennego stanowi ona w art. 46 ust. 1 - ust.2, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, nie może ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemożliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, w rozumieniu przepisów ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. Nie stosuje się ustaleń planu miejscowego w zakresie ustanowionych zakazów lub przyjętych w nim rozwiązań, o których mowa, jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. Jeżeli lokalizacja inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej nie jest umieszczona w planie miejscowym, dopuszcza się jej lokalizowanie, jeżeli nie jest to sprzeczne z określonym w planie przeznaczeniem terenu ani nie narusza ustanowionych w planie zakazów lub ograniczeń. Przeznaczenie terenu na cele zabudowy wielorodzinnej, rolnicze, leśne, usługowe lub produkcyjne nie jest sprzeczne z lokalizacją inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, a przeznaczenie terenu na cele zabudowy jednorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu

W świetle tych zapisów powstaje pytanie, czy gmina może w aktach planistycznych kształtować zasady ograniczające lokalizację tych inwestycji, lecz nie skutkujących uniemożliwieniem ich lokalizowania?

Ty też możesz zadać pytanie ekspertom. Przetestuj LEX Budownictwo >>

Przeczytaj także: Prawo niespójne w wygaszaniu hipoteki na nieruchomościach wywłaszczanych pod drogi

Gmina może wprowadzić ograniczenia inwestycyjne

W najnowszym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2025 r., (sygn. akt IV SA/Po 941/24) przyjmuje, że „ratio legis przepisu art. 46 ust. 2 specustawy telekomunikacyjnej jest prawo do zabudowy inwestycji w zakresie łączności publicznej, chyba, że jej realizacja naruszałaby zakazy lub ograniczenia ustanowione w planie (…) celem specustawy telekomunikacyjnej jest z jednej strony zapewnienie równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie budowy i dostępu do infrastruktury telekomunikacyjnej, a z drugiej stworzenie warunków dla rozwoju i wykorzystania nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej. Należy wskazać, że przepis art. 46 ust. 1 specustawy telekomunikacyjnej zostałby naruszony, gdyby uchwała w przedmiocie planu pozbawiała przedsiębiorstwo jakichkolwiek możliwości inwestycyjnych na terenie objętym planem (…) plan miejscowy nie może wprowadzać zakazu lokalizacji urządzeń telekomunikacyjnych na całym obszarze objętym planem, uniemożliwiającego realizację takiego celu publicznego. Nie oznacza to jednak, że organy gminy w ogóle nie mogą korzystać ze swego władztwa planistycznego w zakresie lokalizowania na ich terenie urządzeń telekomunikacyjnych. Nie oznacza to również, że plan miejscowy nie może wprowadzać pewnych ograniczeń, czy to w zakresie lokalizacji inwestycji, ich rozmieszczenia w terenie, czy też ograniczeń co do rodzaju urządzeń z uwagi na miejsce, w którym będą zlokalizowane, czy też ograniczeń z uwagi na ochronę innych, istotnych z punktu widzenia gospodarowania przestrzenią, wartości. Organy uchwałodawcze jednostek samorządu terytorialnego nadal zachowują uprawnienia do stanowienia ograniczeń w zakresie takich inwestycji. Istotne jest, że art. 46 ust. 2 specustawy telekomunikacyjnej dopuszcza także możliwość istnienia określonych zakazów i ograniczeń, które wiążąco będą kształtowały uprawnienia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do określenia lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej (...). Z ww. przepisów nie można wyprowadzać jednak normy prawnej, która całkowicie pozbawia organy gmin prawa kształtowania przestrzeni poprzez wprowadzenie zakazów czy ograniczeń zabudowy. Inwestor powołując te przepisy nie może żądać, aby obszar objęty planem był bezwarunkowo otwarty na jego inwestycje (…) Uniemożliwiać, to innymi słowy „czynić coś niemożliwym, niedającym się urzeczywistnić”.

Ten wyrok, po analizie treści art. 46 specustawy telekomunikacyjnej prowadzi do wniosku, że ustawodawca posłużył się zwrotami, które należy interpretować wprost. Należy tu wskazać, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego "nie może ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemożliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Oznacza to, że czym innym jest wprowadzanie zakazów czy uniemożliwianie lokalizacji inwestycji, o których mowa, a czym innym jest wprowadzanie takich zapisów w planie, które ograniczają takie inwestycje w przestrzeni terytorialnej gminy".

To pozwala przyjąć, że gmina nie została całkowicie pozbawiona swoich planistycznych uprawnień. Zgodzić się, więc należy z tezą zawartą w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 17 kwietnia 2024 r., (sygn. akt II SA/Gd 943/23) że plan miejscowy nie może wprowadzać pewnych ograniczeń, czy to w zakresie lokalizacji inwestycji, ich rozmieszczenia w terenie, czy też ograniczeń, co do rodzaju urządzeń z uwagi na miejsce, w którym będą zlokalizowane, czy też ograniczeń z uwagi na ochronę innych, istotnych z punktu widzenia gospodarowania przestrzenią, wartości.

Gmina może wyznaczać parametry, ale nie blokować inwestycji

Warto wskazać, że wskazana ustawa nie tylko ogranicza uprawnienia gminy, ale także jak zauważa się w doktrynie „istotnym ograniczeniom została poddana sfera uprawnień właścicieli (użytkowników wieczystych) nieruchomości, gdyż de facto zostali oni pozbawieni wpływu na zagospodarowanie nieruchomości sąsiednich. (...) Wyłączona jest więc w tym przypadku ochrona interesu prawnego właściciela nieruchomości przy zagospodarowaniu terenów należących do innych osób lub jednostek organizacyjnych”(Ł. Strzępek, Kilka uwag na temat szczególnych zasad lokalizowania inwestycji telekomunikacyjnych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, Lex).

Tym samym należy przyjąć, że choć gmina, w ramach kompetencji władztwa planistycznego, może w planie dokonać zapisów, które kształtują parametry lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, to takie działanie nie może być interpretowane, jako uniemożliwianie lokalizowanie takich inwestycji.