Nowe władze wybrano podczas XXXVIII Zgromadzenia Ogólnego Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Nowym prezesem został Stanisław Jastrzębski, wójt gminy Długosiodło, dotychczasowy wiceprzewodniczący zarządu ZGWRP. Jego zdaniem najpilniejsze sprawy do załatwienia to w tym roku kwestia zbilansowania tegorocznych budżetów, a w przyszłości zbilansowania oświaty. O funkcję przewodniczącego ubiegali się także dotychczasowy przewodniczący zarządu, wójt gminy Terespol Krzysztof Iwaniuk, który w pierwszej turze uzyskał największą liczbę głosów, oraz wójt gminy Ełk Tomasz Osewski, członek zarządu minionej kadencji.
Zobacz też w LEX: Poradnik samorządowy na nową kadencję - cykl eksperckich nagrań >
Nowy zarząd związku
Delegacji wybrali też nowy skład zarządu związku na kolejną kadencję. Weszli do niego, według liczby uzyskanych głosów:
- Anna Grygierek, burmistrz Strumienia;
- Jacek Brygman, wójt Gminy Cekcyn;
- Joanna Wons-Kleta; wójt Gminy Pawonków;
- Agnieszka Wojda, wójt Kocierzew Południowy;
- Marcin Uchman, burmistrz Cegłowa;
- Krzysztof Iwaniuk, wójt Gminy Terespol;
- Dariusz Kubus, wójt Gminy Andrespol;
- Bogumiła Lewandowska-Siwek, wójt Gminy Baranów;
- Paweł Olejniczak, wójt Gminy Gomunice;
- Tomasz Osewski, wójt Gminy Ełk.
Zapraszamy na szkolenie online w LEX: Wynagrodzenia pracowników samorządowych po 1 lipca 2024 r. >
Wybrana została również nowa Komisja Rewizyjna. W jej skład weszli (kolejność wg liczby uzyskanych głosów):
- Radosław Agaciak, wójt Gminy Brójce;
- Wieczyński Andrzej, wójt Gminy Obrowo;
- Paweł Piwko, wójt Gminy Radwanice;
- Wojciech Rudalski, wójt Gminy Paradyż;
- Krzysztof Kalinowski, wójt Gminy Dębe Wielkie.
Czytaj też w LEX: Ochrona sygnalistów - procedura zgłoszeń wewnętrznych krok po kroku >
Zmiany w prawie oczekiwane przez gminy wiejskie
Delegaci wskazali też na potrzebę dokonania następujących zmian i regulacji:
- Przestrzeganie ogólnej zasady wynikającej z Konstytucji RP i zasady subsydiarności, aby wszelkie zmiany ustawodawcze dotyczące samorządu terytorialnego zmierzały do decentralizacji Państwa i usług publicznych.
- Wprowadzenie do powszechnego stosowania i respektowania „klauzuli generalnej” w postępowaniu samorządów, czyli domniemania ich kompetencji we wszystkich sprawach niezastrzeżonych prawem dla innych organów, z odejściem od wymogu każdorazowego wskazywania konkretnej podstawy prawnej dla działań podejmowanych przez samorządy, zwłaszcza w formach niewładczych.
- Wprowadzenie funkcjonalnego i precyzyjnego systemu podziału kompetencji wszystkich rodzajów samorządów wraz z szerokim zakresem ich współpracy, kooperacji, umów i porozumień. System prawny powinien umożliwiać pomiędzy sąsiednimi wspólnotami – gminami z obszarami wiejskimi i miastami – tworzenie różnorodnych mechanizmów współpracy i relacji infrastrukturalnych, poprawiających efektywność realizacji zadań publicznych.
- Trwałe przestrzeganie Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, a szczególnie tych zapisów, które warunkują przekazywanie nowych zadań samorządom, z wyliczeniem rzeczywistych skutków finansowych ich realizacji, a w konsekwencji ich sfinansowanie z budżetu państwa lub wskazanie źródeł ich pokrycia, a także wzmocnienie głosu obywateli wyrażonego w referendach lokalnych i konsultacjach.
- Zniesienie ograniczenia w sprawowaniu przez jedną osobę funkcji organu wykonawczego gminy przez maksymalnie dwie kadencje. Ustanowienie samorządowej służby cywilnej. W zakresie ograniczenia liczby kadencji występuje nierówność podmiotowa wobec prawa, gdyż nie ma ona zastosowania powszechnego w stosunku do organów wykonawczych JST, gdzie w powiatach i województwach nie ma takiego ograniczenia. Jest też ograniczeniem biernego prawa wyborczego. Przywrócenie możliwości łączenia kandydowania w wyborach samorządowych na funkcję organu wykonawczego gminy oraz do organu stanowiącego powiatu albo województwa.
- Stworzenie niezależnych od decyzji politycznych mechanizmów wynagradzania pracowników samorządowych, w tym osób kierujących JST – uzależnionych od zakresu zadań, odpowiedzialności, kompetencji i osiąganych wyników. Płaca ta, chroniona ustawowo, powinna być corocznie waloryzowana w odniesieniu do inflacji oraz wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw.
- Doprowadzenie do sytuacji, w której przedmiotem ustaleń i konsultacji z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST) powinny być wszystkie projekty ustaw i rozporządzeń związanych z samorządem, także te, które są tzw. inicjatywą poselską i senacką. Przy każdym projekcie aktu prawnego winne być szczegółowo wyliczone skutki finansowe i wskazany sposób ich pokrycia.
- Zapewnienie, aby w przypadkach projektów ustaw dotyczących samorządów, opinia strony samorządowej KWRiST powinna być obowiązkowo przedstawiona przy pierwszym czytaniu projektu ustawy w Sejmie. W dalszym procedowaniu powinien być zapewniony udział strony samorządowej wraz z jej opinią w sprawie.
- Wprowadzenie rozwiązań w relacjach pomiędzy organami administracji rządowej a samorządowej, które doprowadzą do sytuacji, że nie będą funkcjonowały one na podstawie instrukcji, wytycznych, zaleceń oraz innych dokumentów, które nie są uznawane za konstytucyjne źródła prawa. Te dokumenty, nazywane potocznie „prawem powielaczowym”, nie powinny zastępować przepisów prawa. Wiąże się to z koniecznością realizacji postulatu jasności prawa, będącego jednym z fundamentów praworządności.
- ograniczenie nadmiernego zakresu kompetencji wojewody, który powinien być organem posiadającym względem samorządów tylko funkcje nadzorcze oraz władcze, związane z bezpieczeństwem państwa. Ministerstwo ds. administracji powinno być wyłączone z tzw. resortów siłowych.
- Racjonalizacja zasad dokonywania zmian zasadniczego podziału terytorialnego Państwa, w tym zmian granic gmin. Należy pilnie zmienić prawo dotyczące zasad dokonywania zmian granic jednostek samorządu terytorialnego oraz wprowadzić skuteczne mechanizmy ekonomiczne, pozwalające na kompensowanie wprowadzanych zmian (rozliczenia majątkowe między JST objętymi zmianami). Należy ograniczyć do absolutnego minimum tzw. wrogie przejęcia terytoriów jednej gminy na rzecz drugiej (pomimo sprzeciwu społeczności lokalnej), mające cechy niezgodnego z Konstytucją wywłaszczania bez odszkodowania. Konieczna jest rewizja zmian terytorialnych dokonanych w ostatnich latach z naruszeniem prawa i przywrócenia poprzednio obowiązujących granic gmin.
- Dokonanie zmiany zasad funkcjonowania samorządowych kolegiów odwoławczych. Zmiany te powinny uwzględniać obecny podział administracyjny kraju i pełną zasadę dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, ze statusem strony dla jednostek samorządu terytorialnego w tym postępowaniu, a co za tym idzie z możliwością zaskarżania niekorzystnych dla JST decyzji SKO do sądu.
- Ukształtowanie współpracy i zgodnego partnerstwa w wielu formach współdziałania sąsiadujących wspólnot samorządowych o charakterze wiejskim i miejskim, jako warunków koniecznych do procesów rozwojowych jednostek samorządu terytorialnego – bez zamykania tych procesów w granicach administracyjnych JST.
- Likwidacja Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i przekazanie obowiązków i uprawnień tej instytucji na poziom powiatów.
Czytaj też w LEX: Krok po kroku - doręczenia elektroniczne dla podmiotów publicznych >
