Ustawa z 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw wdraża do polskiego prawa regulacje unijne (dyrektywa 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r.), które mają na celu m.in. zmniejszenie ilości odpadów na składowiskach. Zgodnie z przepisami UE państwa członkowskie Unii do 2035 r. zobowiązane są do osiągnięcia 65-proc. poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych.

Nowa definicja odpadów komunalnych

Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia, zmieniają m.in. definicję bioodpadów, gospodarowania odpadami i zapobiegania powstawaniu odpadów, odpadów komunalnych. Nowelizacja wyłącza z definicji odpadów komunalnych odpady budowlane i rozbiórkowe.

Nowela dodaje również kolejne definicje dotyczące odpadów innych niż niebezpieczne, odpadów budowlanych i rozbiórkowych, odpadów żywności, systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, odzysku materiałów i wypełniania wyrobisk.

Czytaj także: Samorządy mogą starać się o dotacje i pożyczki na inwestycje związane z odpadami>>

System postępowania z odpadami

Po raz pierwszy zdefiniowano także system rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Zgodnie z nowelizacją jest to zestaw środków podjętych w celu zapewnienia, aby wprowadzający produkty, w tym produkty w opakowaniach, ponosili odpowiedzialność finansową albo odpowiedzialność finansową i organizacyjną na etapie cyklu życia produktu, gdy staje się on odpadem. Przepisy dotyczące systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta zostaną wdrożone jednak do systemów ustanowionych na podstawie ustaw szczególnych.

Zobacz szkolenie online w LEX: Magazynowanie odpadów po 1 stycznia 2021 r. >>

Nowelizacja przewiduje też zachęty do przestrzegania hierarchii postępowania z odpadami, a przede wszystkim do ograniczania ich wytwarzania. Przykładowy katalog takich środków został określony w nowym załączniku do ustawy. Wśród nich znalazły się m.in. zachęty podatkowe, systemy zwrotu kaucji, znoszenie dopłat czy wspieranie badań i innowacji w zakresie recyklingu i regeneracji produktów. Także zachęty podatkowe do nieodpłatnego oddawania produktów, zwłaszcza żywności.

Czytaj także: Rozporządzenie - destrukt asfaltowy już nie jest odpadem >>
 

Koszty gospodarowania odpadami

Nowe przepisy wprowadzają też wymagania dotyczące kosztów gospodarowania odpadami ponoszonych przez wprowadzającego produkty do obrotu. Wyznaczają ponadto do 2030 r. nowe, wyższe poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych – w odniesieniu do wprowadzonych do obrotu opakowań. W 2030 r. ten współczynnik ma wynieść łącznie 70 proc. Przykładowo:

  • dla opakowań z tworzyw sztucznych będzie to 55 proc.;
  • dla aluminium – 60 proc.;
  • dla opakowań z metali żelaznych – 80 proc.;
  • z papieru i tektury – 85 proc.

Nowela wprowadza zakaz przekazywania na składowiska odpadów selektywnie zebranych w celu przygotowania ich do ponownego użycia lub recyklingu – z wyjątkiem odpadów powstających w wyniku dalszego przetwarzania odpadów selektywnie zebranych, jeżeli składowanie daje w tym przypadku wynik najlepszy dla środowiska.

Zmiany dotyczą także kwestii postępowania z produktami ubocznymi. Wprowadzają także zmianę umożliwiającą utratę statusu odpadów przez przedmioty/substancje.

 

Nowe obowiązki dla samorządów

W nowelizacji uściślono także obowiązki dotyczące odpadów komunalnych, a także budowlanych i rozbiórkowych. Te jednak przepisy zaczną obowiązywać od 2023 roku. Z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów budowlano-rozbiórkowych pochodzących z robót budowlanych zwolniono osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami. Dodano również nowy rozdział dotyczący odpadów budowlano-rozbiórkowych, zawierający m.in. obowiązek selektywnego zbierania i odbierania tych odpadów oraz ich podział na sześć frakcji. W przypadku nieprzestrzegania nowych obowiązków podmiotowi może zagrażać administracyjna kara pieniężna od 1000 do 1 mln zł.

Czytaj w LEX: Selektywna zbiórka odpadów budowlanych oraz metody zapobiegania powstawaniu odpadów w zmienionej ustawie o odpadach >

W związku z wprowadzeniem definicji odpadów budowlanych i rozbiórkowych oraz wyłączeniem ich z kategorii odpadów komunalnych, nowelizacja wprowadza również szereg zmian związanych ze sprawozdawczością oraz obowiązkami gminy w przyjmowaniu tych odpadów.

Nowe przepisy wprowadzają coroczny maksymalny limit poziomu składowania odpadów komunalnych przez gminę. Docelowo od 2035 r. na składowiskach będzie można przetrzymywać nie więcej niż 10 proc. odpadów komunalnych. Na lata 2025-2029 ten współczynnik został określony na maksymalnie 30 proc., a w latach 2030-2034 – na 20 proc.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.