Działania kontrolne NIK przeprowadzane w terenie nierozerwalnie wiążą się z przeglądaniem dokumentów, oględzinami, przesłuchaniami i innymi czynnościami, do których niezbędna jest szczegółowa wiedza na temat kontrolowanego podmiotu. Dysponują nią najczęściej pracownicy kontrolowanych jednostek bądź inne osoby z owymi jednostkami związane, którzy są zobowiązani do współpracy z kontrolerami. Należy pamiętać, iż na podstawie art. 98 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (t.j. Dz. U. z 2007 Nr 231, poz. 1701 ze zm.) kto uchyla się od kontroli, o której mowa w niniejszej ustawie, lub utrudnia jej prowadzenie, w szczególności przez nieprzedstawienie potrzebnych do kontroli dokumentów, bądź niezgodnie z prawdą informuje o wykonaniu wniosków pokontrolnych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Należy przypomnieć, iż na podstawie art. 28 w/w ustawy kierownicy jednostek podlegających kontroli mają obowiązek przedkładać na żądanie Najwyższej Izby Kontroli wszelkie dokumenty i materiały niezbędne do przygotowania i przeprowadzenia kontroli, z zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej. Natomiast upoważnieni przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli mają prawo do:
a) swobodnego wstępu do obiektów i pomieszczeń jednostek kontrolowanych,
b) wglądu do wszelkich dokumentów związanych z działalnością jednostek kontrolowanych, pobierania oraz zabezpieczania dokumentów i innych materiałów dowodowych, z zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej,
c) przeprowadzania oględzin obiektów, składników majątkowych i przebiegu określonych czynności,
d) wzywania i przesłuchiwania świadków,
e) żądania od pracowników jednostek kontrolowanych udzielania ustnych i pisemnych wyjaśnień,
f) zasięgania w związku z przeprowadzaną kontrolą informacji w jednostkach niekontrolowanych oraz żądania wyjaśnień od pracowników tych jednostek,
g) korzystania z pomocy biegłych i specjalistów,
h) zwoływania narad z pracownikami jednostek kontrolowanych, w związku z przeprowadzaną kontrolą, a także uczestniczenia w posiedzeniach kierownictwa i kolegiów oraz naradach organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego.
Jak podaje na swoich stronach NIK, przypadków takich jest wyjątkowo mało.
Na podstawie: www.nik.gov.pl
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (t.j. Dz. U. z 2007 Nr 231, poz. 1701 ze zm.)
Nie utrudniaj życia NIK, to NIK nie utrudni życia tobie
Uchylanie się bądź utrudnianie przeprowadzenia kontroli przez inspektorów Najwyższej Izby Kontroli może skończyć się nawet karą aresztu. Ustawodawca działania takie traktuje jako wykroczenie, nawet pomimo tego że występują one sporadycznie.