Rozstrzygnięcie skierowane do osoby już nieżyjącej wywołuje konieczność jego wyeliminowania z obrotu prawnego z przyczyny, o której mowa w art. 183 § 2 pkt 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi , czyli gdy strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej.
Skarżąca, reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła skargę do WSA na bezczynność wójta gminy, polegającą na braku dokonania ustalenia przebiegu i rozgraniczenia działek.
Sąd pierwszej instancji odrzucił skargę na bezczynność wójta gminy. Po doręczeniu postanowienia pełnomocnikowi skarżącej, zawiadomił on Sąd pierwszej instancji, iż jego mocodawczyni zmarła. Śmierć skarżącej miała miejsce jeszcze przed wydaniem zaskarżonego postanowienia.
NSA rozpatrując skargę stwierdził, iż niewątpliwie zaskarżone postanowienie zostało wydane po śmierci strony, a zatem skierowane było do osoby nie mającej zdolności prawnej. Osoba fizyczna może być stroną postępowania, jeżeli ma zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, a zatem jeżeli ma zdolność prawną. Jeżeli zaś w trakcie postępowania strona utraciła zdolność prawną (np. na skutek śmierci), to Sąd zobowiązany jest zawiesić postępowanie do czasu zgłoszenia się lub wskazania następców prawnych zmarłego albo od dnia ustanowienia we właściwej drodze kuratora spadku. Ponadto Sąd może podjąć stosowne czynności procesowe mające na celu ustalenie kręgu osób, które należy wezwać do udziału w sprawie, jako następców prawnych zmarłej strony np. poprzez zwrócenie się z urzędu do sądu spadku o ustanowienie kuratora spadku, chyba że kurator taki już wcześniej został ustanowiony w przypadku, gdy w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania nie zgłoszą się lub nie zostaną wskazani następcy prawni zmarłej strony.
NSA zwrócił uwagę, iż w stosunku do osób zmarłych nie można wydawać orzeczeń, a jeśli takie zostało wydane, to jest ono obarczone wadą nieważności i powinno być usunięte z obrotu prawnego, aby nie wywoływało skutków prawnych. Co prawda okoliczność śmierci skarżącej nie była znana Sądowi pierwszej instancji w dniu wydania zaskarżonego postanowienia, ponieważ strona była reprezentowana przez pełnomocnika i z akt sprawy nie wynika by zgłosił on ten fakt Sądowi przed wydaniem postanowienia. Nie zmienia to jednak faktu, że zaskarżone rozstrzygnięcie skierowane zostało do osoby już nieżyjącej, co wywołuje konieczność jego wyeliminowania z obrotu prawnego z przyczyny, o której mowa w art. 183 § 2 pkt 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi , czyli gdy strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej.
Przydatne materiały:
Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)