Nie każde naruszenie prawa przez dyrektora szkoły uzasadnia jego odwołanie (I OSK 2018/10, LEX nr 818630)

Negatywna ocena działalności dyrektora szkoły przez organ prowadzący w zakresie gospodarki finansowej szkoły lub innych zaniedbań dotyczących organizacji pracy szkoły, a zwłaszcza odmienna wizja prowadzenia placówki oświatowej, czy też konflikt z organem prowadzącym nie mieszczą się w pojęciu szczególnie uzasadnionych przypadków zawartym w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty i nie uzasadniają odwołania dyrektora szkoły w trybie tego przepisu.

Wójt gminy na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 5c pkt 2 ustawy o systemie oświaty, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, wydał zarządzenie dotyczące odwołania ze stanowiska dyrektora szkoły. Zgodnie z przepisem art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. W uzasadnieniu wójt wskazał, iż podstawą odwołania dyrektora są powtarzające się przypadki naruszania przez nią prawa, uniemożliwiające właściwe kierowanie i sprawowanie nadzoru nad szkołą. Rozstrzygnięciem nadzorczym wojewoda stwierdził nieważności tego zarządzenia. Organ nadzoru wskazał, iż okoliczności sprawy nie uzasadniają zastosowania przepisu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświatyi tym samym odwołania dyrektora szkoły w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Na powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze wójt wniósł skargę do WSA. Sąd I instancji oddalając skargę wskazał, iż tryb określony w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, z uwagi na natychmiastowy charakter odwołania ze stanowiska kierowniczego, ma wymiar szczególnie dotkliwy dla osoby odwoływanej, w związku, z czym z woli ustawodawcy, może być on stosowany jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych. Pojęcie zaś "przypadków szczególnie uzasadnionych", zgodnie z ugruntowanym stawiskiem judykatury w tym zakresie, należy rozumieć - jak słusznie wskazał organ nadzoru - wąsko. Nie mieści się w nim więc każde naruszenie prawa przez dyrektora, lecz naruszenie prawa, które jest na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie przez dyrektora powierzonych mu obowiązków i pełnienia przez niego funkcji kierowniczej. Zachodzi więc konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności ze względu na zagrożenie interesu publicznego, możliwość destabilizacji funkcjonowania szkoły tj. niemożności realizacji jej zadań w zakresie nauczania i wychowania. W pojęciu tym nie mieszczą się więc zaniedbania w zakresie gospodarki finansowej szkoły - uchybienia w zakresie rachunkowości, oraz uchybienia w zakresie organizacji pracy szkoły.

NSA rozpatrując skargę uznał, że zwrot "przypadki szczególnie uzasadnione" użyte w przepisie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty stanowi pojęcie niedookreślone to jednak ocena organu w tym zakresie nie może nosić cech dowolności i powinno być rozumiane wąsko. Oznacza ono takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania wykonywania funkcji dyrektora z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego i dalszego funkcjonowania szkoły. Musi być ono przy tym o tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę. Natomiast zaniedbania w zakresie gospodarki finansowej szkoły czy organizacji jej pracy nie stanowią szczególnie uzasadnionych powodów odwołania osoby z funkcji dyrektora szkoły w trybie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty. Nie każde też naruszenie prawa przez dyrektora szkoły uzasadnia jego odwołanie w trybie powołanego wyżej przepisu. NSA podzielił stanowisko Sądu I instancji, że okoliczności powoływane przez wójta nie stanowią uzasadnionej podstawy do odwołania dyrektora szkoły ze stanowiska w trybie natychmiastowym bez wypowiedzenia. Negatywna ocena działalności dyrektora szkoły przez organ prowadzący w zakresie gospodarki finansowej szkoły lub innych zaniedbań dotyczących organizacji pracy szkoły, a zwłaszcza odmienna wizja prowadzenia placówki oświatowej, czy też konflikt z organem prowadzącym nie mieszczą się bowiem w pojęciu szczególnie uzasadnionych przypadków zawartym w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty i nie uzasadniają odwołania dyrektora szkoły w trybie tego przepisu.

Zobacz orzecznictwo:
Wyrok NSA z dnia 25 lutego 2011 r. (sygn. akt I OSK 2018/10, LEX nr 818630 )

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)

Pisaliśmy o tym również:
Nowe zasady konkursu na dyrektora szkoły
Przygotowania do konkursu na dyrektora szkoły czas zacząć