Nakaz zatrudniania nauczycieli i pracowników szkół samorządowoych w drodze konkursowej

Czy burmistrz może nakazać dyrektorom samorządowych szkł i przedszkoli zatrudnianie nauczycieli i pracownikw w drodze konkursowej?

Odpowiedź

Dyrektor szkoły jest nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym zatrudnionym w szkole, któremu powierzono funkcję kierowniczą na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o systemie oświaty . Z przymiotu bycia "nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym" należy wyprowadzić wniosek, że stosunek pracy tegoż nauczyciela powstaje wyłącznie na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.). Z kolei zgodnie z treścią art. 3 ustawy o pracownikach samorządowych , jej przepisów nie stosuje się do pracowników zatrudnionych w jednostkach samorządowych, których status prawny określają odrębne przepisy. Nie mają więc one zastosowanie do nauczycieli - w tym nauczycieli pełniących funkcje kierownicze (np. dyrektora szkoły).

Tak więc dyrektor szkoły nie jest gminnym pracownikiem samorządowym (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 28 listopada 2007 r., II SA/Bd 643/07, LEX nr 341065). Prowadzi to do wniosku, że nie można mówić o bezpośredniej podległości służbowej, o jakiej mowa w art. 7 ustawy o pracownikach samorządowych .

Organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego nie jest organem zarządzającym w rozumieniu art. 31 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), dokonującym za szkołę czynności prawnych z zakresu stosunku pracy wobec jej dyrektora.

Dyrektor szkoły jest pracownikiem szkoły, nie organu JST i to szkoła, jako jednostka organizacyjna, jest jego pracodawcą. Dyrektor szkoły nie ma bezpośredniego przełożonego kierującego jego pracą. W rolę tę nie wchodzi organ JST, ponieważ przepisy prawa wyposażają go tylko w niektóre kompetencje pracodawcy względem dyrektora – w szczególności dotyczące powierzania stanowiska i odwołania z tego stanowiska (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 1999 r., II SA 1735/99, Pr. Pracy 2000, nr 4, poz. 37). Fakt, że od 1 stycznia 1994 r. szkoły są prowadzone przez JST, nie oznacza, że szkoły przestały być pracodawcami dla zatrudnionych w nich nauczycieli i innych pracowników (wyrok Sądu Najwyższego z 11 września 1998 r., II UKN 196/98, OSNP 1999, nr 18, poz. 589). Układ stosunków i zależności dyrektora ogranicza kompetencje organu prowadzącego szkołę jedynie do nadzoru nad jego działalnością w zakresie spraw finansowych i administracyjnych określonych w treści art. 34a ustawy o systemie oświaty  (wyrok NSA w Warszawie z 19 lutego 2002 r., II SA 3053/01, LEX nr 82679).

Na tle tych wyjaśnień należy skłonić się ku tezie, iż dyrektor szkoły jest samodzielnym organem zarządzającym samorządową jednostką organizacyjną. Nie ma żadnej podstawy prawnej, która ograniczałaby jego samodzielność a w szczególności podporządkowałaby go służbowo organom wykonawczym JST. Tak więc brak jest jednocześnie podstaw prawnych do wydawania przez burmistrza poleceń dyrektorom szkół w zakresie polityki kadrowej szkół. Na marginesie uwag należy też zauważyć, że zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych obowiązek przeprowadzenia otwartego konkursu dotyczy jedynie wolnych stanowisk urzędniczych. W pytaniu zostało dookreślone wprost, że konkurs miałby dotyczyć stanowisk fizycznych a nie urzędniczych, więc w omawianej sprawie ustawowy obowiązek przeprowadzenia konkursu nie występuje.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)