Spór w rozpoznawanej sprawie sprowadzał się do tego, czy nadpłata w podatku od towarów i usług oraz nadwyżka podatku naliczonego, stwierdzone w następstwie złożonych przez gminę w dniu 31 grudnia 2015 r. korekt deklaracji VAT-7 za miesiące od stycznia do grudnia 2011 r. powstały w wyniku orzeczenia TSUE z 29.09.2015 r. w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław, a w konsekwencji – czy gminie przysługuje oprocentowanie.
Gmina wniosła o zwrot nadpłaty w podatku od towarów i usług oraz zwrot nadwyżki VAT naliczonego za okres od stycznia 2010 r. do grudnia 2011 r. wraz z oprocentowaniem za okres od dnia powstania nadpłaty (od dnia zapłaty podatku) do trzydziestego dnia od publikacji sentencji orzeczenia TSUE z 29.09.2015 r., w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Gmina wyjaśniła, że nadpłata powstała w wyniku ww. wyroku TSUE w związku z uchwałą NSA z 26.10.2015 r., sygn. akt I FPS 4/15. Według gminy, przed wydaniem ww. wyroku TSUE nie miała ona obiektywnej i faktycznej podstawy do złożenia skutecznych korekt deklaracji VAT-7, uwzględniających scentralizowanie rozliczeń ze swoimi jednostkami organizacyjnymi.
Naczelnik Urzędu Skarbowego jak i Dyrektor Izby Skarbowej odmówili zwrotu nadpłaty w podatku od towarów i usług oraz zwrotu nadwyżki VAT wraz z oprocentowaniem powstałych w wyniku złożonych korekt deklaracji VAT-7.
Zdaniem organów podatkowych art. 74 w zw. z art. 78 § 5 o.p. nie ma zastosowania w sprawie, ponieważ określenie „nadpłata powstała w wyniku orzeczenia TSUE” oznacza, że nadpłata taka powstaje, gdy orzeczenie TSUE dotyczy przepisu prawa podatkowego, obowiązującego w krajowym porządku prawnym, który okazał się – w świetle tego orzeczenia – niezgodny w prawem unijnym, w szerokim rozumieniu owej niezgodności, tj. zarówno samej treści, jak i sposobu jego stosowania przez organy podatkowe. Tymczasem TSUE w ww. wyroku nie orzekł o niezgodności polskiej ustawy o VAT z przepisami prawa wspólnotowego i nie stwierdził, że obowiązujące przepisy krajowe pozbawiały jednostki samorządu terytorialnego prawa odliczania podatku naliczonego, były bowiem implementowane prawidłowo. Skoro zatem podstawą powstania nadpłaty nie był wyrok TSUE, to, zdaniem organu, brak też było podstaw do oprocentowania nadpłaty zgodnie z art. 78 § 5 pkt 2 o.p.
Organ nie zgodził się też z gminą co do niemożności złożenia korekty przed wyrokiem TSUE. Jego zdaniem, już uchwała NSA z dnia 24.06.2013 r. I FSP 1/13 umożliwiła gminom centralizację rozliczeń VAT z jednostkami organizacyjnymi, a zatem ww. wyrok TSUE stanowi jedynie potwierdzenie tego stanowiska NSA.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu, fiskus nie ma racji. Zdaniem NSA dopiero wydanie przez TSUE w dniu 29.09.2015 r. wyroku C-276/14 w sposób wiążący ukonstytuowało prawo Gminy do dokonania centralizacji rozliczeń VAT, w wyniku której za poszczególne okresy rozliczeniowe 2011 r. powstały nadpłaty w VAT i kwoty zwrotu nadwyżek w VAT. W sprawie tej, znajduje zatem zastosowanie art. 74 pkt 1 o.p., w związku z czym za wadliwą należy uznać odmowę zastosowania przez organ art. 78 § 5 pkt 2 o.p. i odmowę wypłaty oprocentowania od ww. nadpłat i zwrotów nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za poszczególne miesiące 2011 r. Według NSA, dopiero to orzeczenie TSUE przesądziło, że brak podstaw, aby jednostkom organizacyjnym gminy przydawać przymiot odrębnej od gminy podmiotowości podatkowej w zakresie VAT.
Wydana przez NSA 26.10.2015 r. uchwała (7) o sygn. akt I FPS 4/15, stwierdzająca brak tej odrębnej podmiotowości również w przypadku samorządowych zakładów budżetowych, stanowiła jedynie potwierdzenie poglądu wyrażonego w tym zakresie przez TSUE w ww. orzeczeniu z 29 września 2015 r.
NSA zwrócił też uwagę, że skoro później już sam prawodawca, wprowadzając stosowne rozwiązania dla centralizacji rozliczeń VAT przez samorządowe jednostki organizacyjne, wskazał, że są one następstwem orzeczenia TSUE w sprawie C-276/14, należy ten fakt również uwzględnić czyniąc wykładnię art. 74 pkt 1 o.p. i analizując zastosowanie tego przepisu odnośnie korekt rozliczeń zawartych w deklaracjach tych jednostek za okresy sprzed daty wydania tego orzeczenia, a będących jego konsekwencją.
Podsumowując, nadpłata podatku, powstała w wyniku dokonania przez jednostkę samorządu terytorialnego – z powołaniem się na wyrok TSUE z 29.09.2015 r. w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław – korekty rozliczeń podatku za okresy rozliczeniowe upływające przed dniem podjęcia przez nią rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi, uwzględniająca rozliczenia wszystkich tych jednostek, stanowi nadpłatę w rozumieniu art. 74 pkt 1 o.p., powstałą w wyniku powyższego orzeczenia Trybunału. W konsekwencji tego, nadpłata ta podlega oprocentowaniu na podstawie art. 78 § 5 pkt 1 lub 2 o.p., w zależności od terminu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty w stosunku do publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Wyrok NSA z 12.09.2017 r., I FSK 668/17, LEX nr 2371338
