SKO odmówiło użytkownikom wieczystym nieruchomości, przywrócenia terminu do wniesienia wniosku o ustalenie, że podwyższenie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione i zwróciło wniosek, jako złożony po upływie terminu ustawowego.

NSA rozpatrując skargę kasacyjną przypomniał, iż co do zasady spór dotyczący podwyższenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest sprawą o charakterze cywilnoprawnym. Jednakże zasady postępowania w przedmiocie aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości regulują m.in. przepisy art. 78-82 ustawy o gospodarce nieruchomościami . Zgodnie zaś z treścią art. 79 ust. 2 tej ustawy w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia wysokości dotychczasowej opłaty wraz z ofertą przyjęcia nowej jej wysokości użytkownik wieczysty może złożyć do SKO wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Kolegium wydaje orzeczenie o oddaleniu wniosku lub o ustaleniu nowej wysokości opłaty, od którego nie przysługuje odwołanie, lecz sprzeciw równoznaczny z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego. Sprzeciw do sądu powszechnego, przewidziany w art. 80 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami , służy od merytorycznego orzeczenia SKO. Orzeczenie to kolegium wydaje na skutek rozpatrzenia wniosku o ustalenie zasadności aktualizacji opłaty rocznej, w sytuacji gdy nie doszło do polubownego załatwienia sprawy w drodze ugody. Obowiązek polubownego załatwienia nakłada art. 79 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Dopiero, gdy do tego nie doszło, kolegium wydaje orzeczenie o oddaleniu wniosku lub o ustaleniu nowej wysokości opłaty. Wówczas rzeczywiście od tego orzeczenia odwołanie nie przysługuje, ale przysługuje sprzeciw do sądu powszechnego. Oznacza to, że takie orzeczenie kolegium jest rozstrzygnięciem sprawy co do jej istoty, tzn. co do zasadności dokonanego przez organ wypowiedzenia wysokości dotychczasowej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to postępowanie główne, kończące się załatwieniem sprawy co do meritum. Jednak w trakcie tego postępowania, kończącego się wydaniem merytorycznego orzeczenia, od którego służy sprzeciw do sądu powszechnego, może dojść do różnych innych rodzajowo postępowań ubocznych, incydentalnych (wpadkowych). Taka właśnie sytuacja wystąpiła w rozpoznawanej sprawie. Przedmiotem rozpatrywanej najpierw przez SKO a następnie Sąd I instancji sprawy nie była bowiem kwestia zasadności aktualizacji opłaty rocznej, ale wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o dokonanie przez organ takiej oceny. Ponieważ zaś na podstawie art. 79 ust. 7 ustawy o gospodarce nieruchomościami do postępowania przed kolegium stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym m.in. przepisy o terminach, zatem uznać należy, że stosuje się również przepisy tego kodeksu dotyczące przywrócenia terminu. Oznacza to, że odpowiednie stosowanie tylko niektórych przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, z wyłączeniem przepisów dotyczących odwołań i zażaleń, nie oznacza, aby inne niż te, o których mowa w art. 79 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami , orzeczenia kolegium podlegały kognicji sądu powszechnego, czy też nie podlegały zaskarżeniu do sądu administracyjnego. NSA podkreślił, że na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o ustalenie zasadności aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, jako postanowienie kończące postępowanie w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi , służy skarga do sądu administracyjnego.


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.)
Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)